بشار اسد

آینده سوری‌ها ممکن است قبل از شروع تاریک شود. دولت جدید به رهبری الشرع احتمالاً بر تحکیم قدرت و حفظ کنترل تمرکز خواهد بود، همان مسیر اقتدارگرایانه‌ای را که اسد طی دهه‌ها در پیش گرفتند.

احمد الشرع، رهبر تحریرالشام، چهره‌ای رادیکال و ضدآمریکایی در عراق بود. او سال‌ها پیش افراط‌گرایی را انکار کرد و متعهد شد که به تنوع قومی و مذهبی سوریه احترام بگذارد، زیرا گروهش به دنبال به مشروعیت بین‌المللی و همچنین بودجه برای بازسازی کشور، راه‌اندازی مجدد اقتصاد و اسکان مجدد میلیون‌ها پناهنده‌اند.

بسیاری از کشورهای عربی، از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی، از ظهور مجدد گروه‌های رادیکالی مانند القاعده، اخوان المسلمین و داعش در خاورمیانه هراس دارند.

اقتصادنیوز: فروپاشی سوریه در هرج و مرج پس از سال ۲۰۱۱، که با ورود ادیکال‌های خارجی و تکثیر گروه‌های افراطی مسلح اوج گرفت، شرایطی را برای اسرائیل فراهم کرد تا منافع استراتژیک خود را بی سر و صدا تأمین کند.

اقتصادنیوز: به ادعای وال استریت ژورنال، همه تحلیلگران در باب این که دستاوردهای نظامی اسرائیل این بازیگر و منطقه را امن‌تر می‌کند، موافق نیستند. به باورشان معادلات کنونی می‌تواند در میان مدت برای تل‌آویو پرهزینه باشد.

اقتصادنیوز: رهبران اسرائیل مدعی‌اند که دستاوردهای نظامی ادعایی این ارزش را داشت تا اعتبارشان را به واسطه‌اش به باد دهند. به ادعای این گروه، موقعیت استراتژیک قوی‌تر ادعایی این بازیگر موجب خواهد شد تا در آینده دستاوردهای دیپلماتیک را از آن خود کند، بالاخص آن که به ادعای مقام‌های تل‌آویو اعراب در برابر قدرت و نفوذ ایران به دنبال اتحاد هستند.

اقتصادنیوز: شهردار تهران گفت: ملت سوریه چون خسته شده بودند حکومت را رها کردند و کشور به این وضعیت افتاد.

اقتصادنیوز: اگر پیام ترامپ مبنی بر این که جنگ سوریه جنگ آمریکا نیست، بدین معنی است که ایالات متحده نباید در مهندسی سیاست سوریه دخالتی داشته باشد، باید گفت فارغ از انتقادها مبتنی بر فرضیه‌هایی عقلانی و منطقی است.

اقتصادنیوز: مدرن دیپلماسی در یادداشتی مدعی شد، یکی از عوامل خارجی که به سقوط دولت اسد کمک کرد، انفعال متحدان کلیدی، بازیگرانی چون روسیه و ایران بود.

اقتصادنیوز: همزمان با سقوط دولت اسد، ارزیابی‌ها در باب آینده روسیه در معادلات حاکم بر شام، پیچیده‌تر شده است.

اقتصادنیوز: گروهی می‌گویند که پوتین به واسطه جنگ در اوکراین دمشق را قربانی کرد و گروهی دیگر ضمن استناد به فشارهای تحمیلی غرب می‌گویند که مسکو به دنبال ائتلاف سازی علیه هژمونی آمریکا در خاورمیانه خواهد بود.

اقتصادنیوز: روسیه در جریان تنش‌های حاکم بر شام بعد از بهار عربی در راستای بقای بشار اسد نقش برجسته‌ای ایفا کرد. با این حال، اولویت‌های روسیه پس از جنگ اوکراین تغییر کرده است.

کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که برکناری بشار اسد، متحد کلیدی روسیه، می‌تواند پوتین را متقاعد کند که به دنبال نمایش قدرت بیشتر در اوکراین باشد.

اقتصادنیوز: آنکارا در مواقع سخت به گروه‌های مخالف سوری متعهد ماند و اکنون نفوذ قابل توجهی بر تحریرالشام دارد و می‌تواند فعل و انفعال‌های این بازیگر و تصمیم سازی‌هایش را تحت تاثیر قرار دهد.

اقتصادنیوز: فارین پالسی با انتشار یادداشتی مدعی شد، ساعات اولیه ۸ دسامبر، قدرت سیاسی خاندان اسد بعد از بیش از نیم قرن به پایان رسید.

اقتصادنیوز: شاهین های آمریکایی؛ چهره‌هایی چون برایان هوک، ممکن است دوباره به عنوان مردان اصلی ترامپ در ایران خدمت کرده و زمینه را برای بازگشت "فشار حداکثری" هموار کنند؛ سیاستی که در دولت اول ترامپ مانع از هرگونه مصالحه و سازش میان تهران و واشنگتن در مورد درصد غنی سازی اورانیوم شد.

اقتصادنیوز: ابوظبی در میان سایر بازیگران حاشیه خلیج فارس نگران‌ترین بازیگر است، زیرا به طور ضمنی از اسد حمایت کرده و تلاش‌ها برای بازگرداندن رهبر پیشین سوریه به گروه عرب در سال‌های اخیر را رهبری کرده است.

شدت جنگ در سوریه در مارس ۲۰۲۰ به دنبال روند آستانه میان ترکیه، روسیه و ایران کاهش یافت. توافق میان سه بازیگر، درگیری‌ها در سوریه را متوقف کرد و موجب شد تا شورشی‌های تحت حمایت ترکیه کنترل ارضی بر استان ادلب را در اختیار بگیرند.

اقتصادنیوز: وورد پالتیکس ریویو با انتشار یادداشتی مدعی شد، سقوط ناگهانی دولت بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه در پی حمله برق آسای نیروهای شورشی به رهبری حیات تحریرالشام، ممکن است روابط منطقه‌ای در سراسر خاورمیانه را در چهار سال گذشته به آزمون بگذارد.

اقتصادنیوز: سوال این است، آیا سقوط بشار اسد در سوریه برای ترامپ خبر خوبی است یا بد، شاید هم ترامپ در این باره نظری نداشته باشد، مشخص نیست.

همزمان قدرت‌های خلیج‌فارس علناً گفته‌اند که رهبران جدید در سوریه قبل از اینکه بتوانند حمایت سیاسی و مالی را به دست آورند، می‌بایست نشان دهند که در برابر طیف‌های مختلف فرقه‌های این کشور از رویکردی مسالمت آمیز پیروی خواهند کرد.

دنیای اقتصاد: آنالنا بائربوک، دیپلمات ارشد آلمان و همتای فرانسوی او با اعضای دولت انتقالی سوری دیدار کردند. این اولین سفر مقامات اروپایی آنهم بصورت مشترک به سوریه پس از سقوط بشار اسد است که فضای جدیدی را برای بروکسل و سیاست خاورمیانه ای آن فراهم کرده است.

اقتصادنیوز: در شرایط که گروهی مدعی‌اند، تحولات اخیر در سوریه می‌تواند فعل و انفعال‌های پکن را تحت تاثیر قرار دهد؛ گروهی دیگر با اشاره به آمار و داده‌ها براین باورند که شام در معادلات منطقه‌ای چین جایی نداشته، اما ترکش‌های حاصل از جنگ داخلی در این کشور می‌تواند اعتبار و منافع استراتژیک و ژئوپلتیک اژدهای زرد در خاورمیانه را به خطر بیاندازد.

اقتصادنیوز: نشریه دیپلمات در یادداشتی مدعی شد؛ حمایت چین از اسد همیشه در راستای تحقق منافع شخصی بوده، نه احساسات. پکن اصولاً با تغییر رژیم در این کشور مخالفت می‌کند، چرا که هراس داشت در غیاب اسد تهدیدی بالقوه در شام علیه حزب کمونیست چین ایجاد شود.

اقتصادنیوز: پکن ممکن است روابط خود با تهران و مسکو را بار دیگر مورد بررسی دوباره قرار دهد. مسئله نگران کننده برای چین این است که درگیری‌های شام ممکن است به دیگر کشورهای منطقه سرایت کرده و سرمایه‌گذاری پکن در این سرزمین‌ها را به خطر بیاندازد. در این میان وضعیت بازیگرانی چون مصر، عربستان سعودی یا امارات برای چین با اهمیت است؛ بالاخص آن که پکن میلیاردها دلار در این کشور سرمایه گذاری کرده است.

ایرنا: مدیر دفتر رسانه ای ریاست جمهوری پیشین سوریه در جدیدترین اظهارنظر خود ادعاهایی را درباره علل سقوط دمشق به دست گروه های معارض مسلح و خروج «بشار اسد» از این کشور مطرح کرد.

اقتصادنیوز: تحریرالشام در پشت صحنه، تلاش خواهد کرد تا با ترکیه، قطر و جناح‌های مختلف سوریه در زمین به توافق برسد. در واقع، با توجه به کمک‌های بشردوستانه قطر به شمال غربی سوریه که تحت کنترل جولانی است، وضعیت این کشور به عنوان تنها کشور عربی که عادی‌سازی رابطه با دولت سوریه را رد کرد و با روسیه، ترکیه و ایران رابطه‌ای نزدیک برقرار ساخت، منحصر به فرد شده است.

اقتصادنیوز: علی‌رغم خصومت عمیق ترکیه با دولت اسد، اهداف ترکیه در سوریه مهار نیروهای کرد، تامین امنیت مرزها و تسهیل بازگشت آوارگان برای کاهش فشار داخلی است.

اقتصادنیوز: سقوط دمشق تحولات خاورمیانه را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد؛ در چنین شرایطی هرکدام از بازیگران فعال در این منطقه تلاش دارند تا ضمن حراست از منافع خود دست برتر را داشته باشند.

بشار اسد از طریق فرآیندی که به عنوان ضد کودتا شناخته می‌شود، با تثبیت وفادارانش در پست‌های بالا، غفلت از آموزش و ایجاد آژانس‌های اطلاعاتی متعدد برای نظارت بر ارتش مسیر پدرش را دنبال کرد.