جنگ سرد

دنیای اقتصاد: کارشناسان اقتصادی از دهه ۴۰ به‌عنوان دوره طلایی اقتصاد ایران نام می‌برند. ویژگی مهمی که شاید کمتر به آن توجه شده این است که بیشتر تکنوکرات‌هایی که در دوران عالیخانی سرکار آمدند جزو «هزار فامیل» نبودند و بیشتر آنها پیش از مسوولیت، دانشجویانی مایل به اندیشه‌های ملی‌گرایانه دهه ۲۰ بودند که توانسته بودند بورسیه‌های تحصیلی دولتی را بگیرند. عالیخانی از این گروه دانشجویان بود و‌ گرایش ملی‌گرایانه داشت. بعد از سال ۱۳۳۲ این افراد با همان عنوان «ملی‌گرایی» به‌کار خود ادامه دادند. عالیخانی در صف جبهه ملی…

ايسنا: رئیس جمهوری روسیه در مصاحبه‌ای با فاینشیال تایمز اظهار کرد که اگر آمریکا پیشنهاد روسیه را در زمینه دفاع ضد موشکی قبول کرده بود جهان امروز فرق می‌کرد.

دنیای اقتصاد: از زمانی که ژاپن پیشگام صنایع الکترونیک بود، زمان زیادی می‌گذرد یا دست‌کم بسیاری این‌طور فکر می‌کنند. وقتی در سال ۲۰۱۱ زلزله و سونامی در ژاپن آمد، این کشور همچنان تلاش کرد تا محوریت خودش را در این صنعت حفظ کند. از تولید ورق‌های مس برای برد مدارهای الکترونیکی گرفته تا تولید قطعات سیلیکونی برای ساخت تراشه‌ها و صمغ برای بسته‌بندی آنها، ژاپن در زمینه تولید و ساخت بسیاری از قطعات، بزرگ‌ترین تولیدکننده به حساب می‌آید. با این حال زلزله باعث شد تا مشتریان به فکر یافتن جایگزین‌های دیگری هم بیفتند.…

ایرنا: دبیر کل سازمان ملل متحد گفت: جهان با جنگ سرد جدیدی مواجه شده است و من از تمام کشورهای انتظار دارم برای پایان دادن به این جنگ و تغییر این وضعیت با یکدیگر همکاری کنند.

ايسنا: روسیه تصمیم دارد موشک R-۳۶ که غربی‌ها به آن لقب موشک "شیطان" داده‌اند را تغییر کاربری داده و برای حمل محموله‌های فضایی و قراردادن ماهواره‌ها در مدار به کار گیرد.

روابط میان آمریکا و چین در دوران پس از جنگ سرد به‌طور شگفت‌انگیزی خوب باقی ماند. پیوندهای اقتصادی روزافزون جای نگرانی‌های مشترک از سوی شوروی را گرفت. تجارت دو طرف از ۲۰ میلیارد دلار در سال ۱۹۹۰ به حدود ۶۰۰ میلیارد دلار طی ۲۵ سال بعد افزایش یافت. به همین ترتیب، سرمایه‌گذاری هم از مقادیر ناچیز به مقادیر بسیار قابل‌ملاحظه‌ای افزایش یافت.

بخش زیادی از تاریخ در سه قرن گذشته از تعامل میان قدرت‌های بزرگ برمی‌خیزد. رقابت و اختلاف‌نظر اغلب منجر به درگیری شده، گاهی به مقیاس و با هزینه‌ای که همه‌چیز را نابود می‌کرد. طی قرن بیستم این رقابت و اختلاف‌نظر بی‌تردید یک مساله بود که مشخصه‌اش دو جنگ جهانی و جنگ سرد بود که عمدتا به‌دلیل تاثیر ثبات بخش تسلیحات هسته‌ای «سرد» باقی مانده بود. طی ۲۵ سال گذشته درگیری مستقیم میان یک یا چند قدرت بزرگ در روابط بین‌المللی به‌وجود نیامده است. به هر حال، هیچ رابطه‌ای مهم‌تر از رابطه آمریکا (به‌عنوان قدرت…

اروپا یکی از طرف‌های موفق دوران پساجنگ جهانی دوم بود. منطقه‌ای که در بطن تاریخی بسیار ویرانگر قرار داشت، صلح‌آمیزترین و موفق‌ترین دهه‌های خود در چند قرن گذشته را تجربه می‌کرد. بخشی از این صلح و موفقیت مرهون ثباتی بود که ریشه در موازنه قوا و بازدارندگی برخاسته از دوران جنگ سرد داشت، اما بسیاری از آنچه انجام شد نیز منعکس‌کننده بازیابی اقتصادی سریع اروپای غربی (تا حدود زیادی به‌خاطر طرح مارشال)، موفقیت دموکرات شدن آلمان و پیشرفت بازسازی اروپا بود.

سازمان ملل نتوانست سازوکار لازم برای مدیریت جنگ سرد را با توجه به شکاف بزرگ در بسیاری از مسائل میان آمریکا و شوروی به‌دست دهد. شورای امنیت هم همچون بسیاری از حوزه‌های دیگر، به عرصه جنگ سرد میان دو کشور تبدیل شده بود. این دو ابرقدرت سازمان ملل را عرصه‌ای می‌دیدند که به واسطه آن می‌توانستند تلاش کنند تا حمایت افکار عمومی در اقصی نقاط دنیا را به‌دست آورند. با این حال، همین سازمان ملل یک خروجی، تنفس‌گاه یا سوپاپ اطمینان مفیدی بود و اتاق‌های پشتی سازمان ملل مکان مناسبی بود که دیپلمات‌ها می‌توانستند…

شاید نقطه عطف فرآیند استعمارزدایی در سال ۱۹۵۶ پس از تسخیر کانال سوئز از سوی رهبر ملی‌گرای مصر جمال عبدالناصر رخ داد. حمله هماهنگ بریتانیا، فرانسه و اسرائیل به مصر فقط توانست موقعیت ناصر را تحکیم بخشد و دولت آن روز آمریکا را تحقیر کند. دولت بریتانیا سقوط کرد؛ اشتهای این کشور برای ایفای نقش یک امپراتوری فروکش کرد؛ چنان‌که ظرفیتش هم برای این کار رو به افول رفت. بیشتر ذخایر باقی‌مانده بریتانیا در خاورمیانه، آفریقا و آسیا از هم گسست و استقلال خود را در دهه بعد به دست آوردند. قدرت‌های دیگر اروپایی…

یک نظم پساجنگ جهانی دوم وجود داشت که در کنار و البته جدا از جنگ سرد عمل می‌کرد. این نظم دوم (که گاهی به آن تحت عنوان «نظم دموکراتیک لیبرال» ارجاع می‌شود اگرچه در حقیقت، کم و بیش چنین بود) چند بعد داشت از جمله بعد اقتصادی، سیاسی، دیپلماتیک و استراتژیک که هم منطقه‌ای بود و هم جهانی. مهم است به تمام اینها اشاره شود. نظم اولی تابعی از جنگ سرد بود که تا حد زیادی با پایان آن و فروپاشی شوروی از میان رفت اما نظم پساجنگ جهانی دوم همچنان زنده است و همچنان به حیات و تاثیرگذاری خود بر کامیابی‌ها و…

منطقه‌ای که ترتیباتش برای حفظ شرایط نظم برای دو ابرقدرت قابل پذیرش بود توسعه‌یافته‌ترین منطقه یعنی اروپا بود که به طرق مختلف حوزه اصلی و محوری جنگ سرد بود. توازن قدرت نظامی موجود با مجموعه‌ای از مذاکرات مربوط به کنترل تسلیحات تقویت شد و تحکیم یافت که در محدود کردن برخی نیروهای هسته‌ای و در پایان جنگ سرد، با توافق رسمی که شامل نیروهای نظامی متعارف (غیرهسته‌ای) هم می‌شد موفقیت یافت. «سند نهایی» که در سال ۱۹۷۵ در هلسینکی از «کنفرانس امنیت و همکاری در اروپا» زاده شد یک سند قابل توجه بود. در یک…

شاید خطرناک‌ترین اپیزود دوران جنگ سرد در اکتبر ۱۹۶۲ رخ داد یعنی زمانی که ایالات‌متحده نشانه‌هایی کشف کرد دال بر اینکه نیروهای اعزامی شوروی به کوبا درحال نصب موشک‌هایی با قابلیت حمل کلاهک‌های هسته‌ای هستند که می‌تواند در اندک زمانی به خاک آمریکا برسد. این حرکت، ناسازگار با نمایش خویشتن‌داری در حوزه‌های نزدیک به قدرت دیگری بود. طرف آمریکایی در درخواست خود قاطع بود که این موشک‌ها باید برداشته شوند اما در دو مساله انعطاف‌پذیر بود: یکی در مورد چگونگی اعمال فشار (انتخاب «قرنطینه» دریایی یا تحریم…

دویچه‌وله: بنا به گفته مسوولان آمریکایی بودجه نظامی آلمان در پیمان دفاعی آتلانتیک شمالی (ناتو) در سطحی پایینی قرار دارد اما امسال برای نخستین بار این بودجه افزایش پیدا کرده و به بیشترین حد خود پس از پایان جنگ سرد رسیده است.

ايسنا: بنا به گفته مسئولان آمریکایی بودجه نظامی آلمان در پیمان دفاعی آتلانتیک شمالی (ناتو) در سطحی پائینی قرار دارد. اما امسال برای نخستین بار این بودجه افزایش پیدا کرده و به بیشترین حد خود پس از پایان جنگ سرد رسیده است.

در ژوئن ۱۹۵۰، نیروهای حامی شوروی از بخش جمهوری دموکراتیک خلق کره که معمولا کره‌شمالی نامیده می‌شود از مدار ۳۸ درجه عبور کردند و در تلاش برای متحد ساختن زورکی شبه‌جزیره به کره‌جنوبی یورش بردند. شوروی‌ها می‌خواستند یک امتیاز مثبت در کارنامه پیروزی‌های جنگ سرد خود در آسیا ثبت کنند و شبه‌جزیره‌ای متحد به‌وجود آورند که بتواند جبران‌کننده قرار گرفتن ژاپن در مدار آمریکا باشد. آنها می‌خواستند با متحد کردن زورکی شبه‌جزیره، به آمریکا بگویند اگر تو توانستی ژاپن را در مدار خود قرار دهی ما نیز توانستیم…

۲۹ فروردین ۱۳۴۰ نخستین کنفرانس جنبش غیرمتعهدها در بلگراد برگزار شد. جنبش غیرمتعهدها یک سازمان بین‌المللی است که در سال ۱۹۶۱ میلادی در اوج جنگ سرد تاسیس شد و شامل کشورهایی می‌شد که به هیچ‌یک از بلوک‌های قدرت نظام جهانی یعنی اردوگاه کمونیسم و سرمایه‌داری تعلق نداشتند. این سازمان با پایان جنگ سرد نیز به فعالیت خود ادامه داده و در سال ۲۰۱۲ در مجموع ۱۲۰ دولت عضو و ۱۷ عضو ناظر داشته‌است.

ايسنا: سخنگوی جنبش نجباء عراق با اشاره به اینکه اقدام آمریکا علیه سپاه جزئی از تحریم‌های سیاسی و اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران است گفت که این اقدامات و تصمیمات آمریکا جزئی از جنگ روانی است و بر رفتار گروه‌های مقاومت تاثیر نخواهد گذاشت.

دنیای اقتصاد: یک نامزد احتمالی حزب دموکرات در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا تاکید کرد که با حس عشق و احترام به یکدیگر می‌توان به دستاوردهایی همچون پایان دادن به تلاش‌ها برای تغییر نظام در ایران و ونزوئلا دست یافت. به گزارش «ایسنا» تولسی گابارد، یکی از نامزدهای انتخابات درون حزبی دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ در آمریکا در پیامی در صفحه توییتر خود نوشت: «وقتی با حس عشق و احترام به یکدیگر؛ با عشق برای کشورمان و مراقبت از یکدیگر با هم متحد می‌شویم، می‌توانیم به جنگ سرد جدید و مسابقه تسلیحات هسته‌ای پایان…

اسپوتنیک: واشنگتن به استراتژی استقرار ناگهانی نیروهای مسلح خود در اروپا باز می گردد که در دوره جنگ سرد با اتحاد شوروی سابق مورد استفاده قرار می گرفت.

« ۱۳داستان از سالی که گذشت»، دستمایه ویژه نامه آخر سال دنیای اقتصاد شد تا بر اساس آن به روایت ماجراهایی بپردازد که در سال ۹۷ رخ داد. از نوسانات شدید ارزی و تاثیر آن بر بازارهای مختلف گرفته تا کنش و کنشگری درعرصه سیاست و دیپلماسی. از تغییرات بورس تا خلق رانت در حوزه های مختلف و حتی از ماجرای سلاطین نوظهور اقتصادی که این روزها هر کدام از گوشه ای سر بر می آورند.

ايسنا: هدر ویلسون، رئیس بخش نیروی هوایی در وزارت دفاع آمریکا که با دونالد ترامپ بر سر اجرای طرح تشکیل نیروی فضایی در ارتش اختلاف پیدا کرده بود، در نامه‌ای به دونالد ترامپ از تصمیمش برای استعفا از این سمت در اواخر ماه مه خبر داد.

خبر آنلاین: پهپاد نسل جدید XQ-۵۸A والکری، به‌عنوان پهپاد جنگنده-شناسایی با موفقیت آزمایش شد.

دنیای اقتصاد: آفریقا از دیرباز مورد‌توجه قدرت‌های خارجی بوده است. اما این‌بارتوجه خارجی‌ها از جنس استعمار قرن نوزدهم یا گسترش ایدئولوژی در جریان جنگ سرد نیست بلکه می‌تواند به فرصتی بدیع برای رشد و توسعه آفریقا بدل شود.

خبر آنلاین: یک سایت تحلیلی با انتشار آماری سلاح های هسته ای کشورهای جهان را مورد بررسی قرار داده است.

مشرق نوشت: رئیس جمهوری روسیه با اشاره به اینکه سرعت و برد تسلیحات جدید روسی این امکان را می‌دهد تا آنها در آبهای بین‌المللی هم مستقر باشند، تاکید کرد که اعلام این توانایی‌ها یک تهدید نیست.

کنفرانس امنیتی مونیخ در دوران اوج جنگ سرد برای رسیدگی به چالش‌های جدی نظامی آغاز شد. این کنفرانس امسال در روزهای جمعه تا یکشنبه برگزار شد. طی چند دهه در کنفرانس امنیتی مونیخ، بحث‌ها بین کشور‌های غربی که عموما متحد و دارای دیدگاه مشابه به جهان بودند انجام می‌شد و در آن از بازارهای آزاد و نهادهای امنیتی قدرتمند نظیر ناتو پشتیبانی صورت می‌گرفت.

می‌توان گفت مهم‌ترین موضوع قابل مشاهده در کنفرانس امنیتی مونیخ در سال جاری، تضاد دیدگاه بین دولت آمریکا و جهان در حوزه چندجانبه‌گرایی بود. ترامپ در ۲ سال اخیر از نهادهای بین‌المللی انتقاد کرده و از برخی از آنها خارج شده و این به معنای آن است که جهان در حال از دست دادن بیش از پیش یکپارچگی خود و چند تکه شدن است. البته برخی از کارشناسان معتقدند نظم لیبرال کنونی باید اصلاح شود و اگر چنین نشود شرایط جنگ سرد بار دیگر حاکم خواهد شد.

خبر آنلاین: دو درخواست اخیر ترامپ از اروپا، مقامات کشورهای اتحادیه را به وحشت انداخته است، آیا واشنگتن اروپا را قربانی امنیت خود می کند؟

پس از پایان جنگ سرد نزاع ایدئولوژیک سیاه و سفیدی که سراسر جهان را دربر گرفته بود به خاکستر بدل شد. ایدئولوژی مصرف‌گرایی به اندازه غیرقابل مقایسه تا پیش از دهه ۹۰ میلادی موجب پیوند غول‌های اقتصادی و اقتصادهای نوظهور شد که همین امر موجب مخفی ماندن روش‌های دسترسی به ثروت در اغلب سیستم‌ها شد.