برگ برنده بانک‌ها در عصر هوش مصنوعی
افتتاح حساب و شناسایی هوشمند مشتری: افتتاح حساب، نقطه شروع رابطه بانک با مشتری است و فرآیند شناسایی دقیق مشتری در این مرحله اهمیت زیادی دارد. فناوری‌های هوش مصنوعی با استفاده از احراز هویت بیومتریک مانند تشخیص چهره و اثر انگشت، همراه با پردازش خودکار مدارک با فناوری OCR، موجب سرعت‌بخشی و دقت بالاتر در تایید هویت می‌شوند. همچنین، بانک‌ها با بررسی داده‌های متقاطع از پایگاه‌های داده دولتی و مالی، اعتبار مشتری را تضمین می‌کنند و با تحلیل رفتارهای غیرعادی از تقلب جلوگیری می‌کنند. در موارد خاص مانند افتتاح حساب ارزی یا مشتریان VIP، برگزاری ویدئو کنفرانس برای احراز هویت زنده، سطح امنیت را افزایش می‌دهد. نمونه به‌روزشده این موضوع «بانک ملی کانادا» است که از سیستم‌های هوشمند شناسایی تقلب مبتنی بر AI استفاده می‌کند که توانسته کلاه‌برداری در افتتاح حساب‌های جعلی را به شدت کاهش دهد.
ارتباط مستمر و اطلاع‌رسانی هوشمند: پس از افتتاح حساب، حفظ ارتباط موثر با مشتری اهمیت دارد. سیستم‌های پیامکی هوشمند و چت‌بات‌ها امکان ارسال هشدارهای تراکنش، یادآوری‌های پرداخت و پیشنهادهای شخصی‌سازی شده را فراهم می‌کنند. این ارتباط دوطرفه باعث افزایش رضایت و اعتماد مشتری می‌شود و زمینه حفظ و وفاداری آنها را به‌وجود می‌آورد. در این مورد می‌توان به اقدام بانک «چیس» (JPMorgan Chase) اشاره کرد که از چت‌بات‌های هوشمند استفاده می‌کند و به مشتریان این امکان را می‌دهد که خدماتی مانند فعال‌سازی پیامک، بررسی موجودی و دریافت مشاوره مالی را به‌راحتی دریافت کنند. همچنین بانک «Barclays» با استفاده از سیستم پیامک هوشمند، به مشتریان خود یادآوری‌های پرداخت قسط و هشدارهای تراکنش‌های مشکوک ارسال می‌کند که باعث کاهش تخلفات مالی و افزایش رضایت مشتری شده است.
خدمات ویژه به مشتریان VIP و CIP: بانک‌ها با تحلیل رفتار مالی مشتریان، افراد باارزش را شناسایی کرده و خدمات اختصاصی مانند تسهیلات ویژه، مشاوره اختصاصی و دعوت به رویدادهای خاص را ارائه می‌دهند. هوش مصنوعی در مدیریت این ارتباطات و برنامه‌های وفاداری، باعث افزایش رضایت و وفاداری این گروه مهم می‌شود. برای نمونه بانک «JPMorgan Chase» با بهره‌گیری از هوش مصنوعی الگوهای مالی مشتریان VIP را تحلیل و خدماتی مانند مدیریت سرمایه‌گذاری اختصاصی و ارائه مشاوره مالی شخصی ارائه می‌دهد. در این راستا بانک «UBS» نیز برای مشتریان VIP خود از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای پیشنهاد پرتفوی سرمایه‌گذاری بهینه استفاده می‌کند که متناسب با ریسک‌پذیری و اهداف مالی هر فرد تنظیم می‌شود.
خدمات ضمانت‌نامه، اعتبارات اسنادی (ال‌سی) و ارزی: در خدمات تخصصی مانند ضمانت‌نامه‌ها و ال‌سی‌ها، هوش مصنوعی با بررسی سریع مدارک و ارزیابی ریسک، فرآیند صدور را سرعت می‌بخشد و دقت آن را افزایش می‌دهد. همچنین، در خدمات ارزی، فناوری‌های پیشرفته نرخ ارز را پیش‌بینی کرده و تراکنش‌ها را با رعایت مقررات بین‌المللی مدیریت می‌کنند. پشتیبانی ۲۴ساعته با دستیاران هوشمند نیز به مشتریان کمک می‌کند خدمات ارزی را به‌راحتی و اطمینان دریافت کنند. نمونه بارز آن بانک «Standard Chartered» است که با استفاده از هوش مصنوعی، فرآیند صدور ضمانت‌نامه‌ها را خودکار کرده و خطاهای انسانی را کاهش داده است. مثال دیگر بانک «Citibank» است که با بهره‌گیری از فناوری‌های پیش‌بینی نرخ ارز و هوش مصنوعی، به مشتریان خود این امکان را می‌دهد ریسک‌های ارزی را بهتر مدیریت کنند. همچنین بانک «Deutsche Bank» با ارائه پشتیبانی ۲۴ساعته مبتنی بر چت‌بات‌های هوشمند، به مشتریان خدمات ارزی سریع و دقیق ارائه می‌دهد.
دستگاه‌های پوز و پرداخت هوشمند: استفاده از هوش مصنوعی در دستگاه‌های پوز باعث شناسایی تراکنش‌های مشکوک و جلوگیری از تقلب می‌شود. همچنین، ارائه پیشنهادات تخفیف و کمپین‌های هدفمند به مشتریان، تجربه خرید را بهبود می‌بخشد و بانک‌ها را در جذب و نگهداری مشتریان کمک می‌کند. پشتیبانی هوشمند نیز به رفع سریع مشکلات فنی و مالی کمک می‌کند.برای نمونه شرکت «Square» با تحلیل هوشمند تراکنش‌ها، موارد تقلب را شناسایی و سریعا اعلام می‌کند و به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا امنیت تراکنش‌های خود را افزایش دهند. در ادامه می‌توان به بانک «Wells Fargo» اشاره کرد که از هوش مصنوعی برای ارائه پیشنهادهای تخفیف هدفمند به کاربران دستگاه‌های پوز خود استفاده می‌کند که باعث افزایش رضایت مشتری و وفاداری آنها شده است.
ارزیابی تمکن مالی و اعتبارسنجی تسهیلات: در حوزه اعطای تسهیلات، هوش مصنوعی با تحلیل دقیق داده‌های مالی و سابقه اعتباری مشتری، توان بازپرداخت و میزان ریسک را پیش‌بینی می‌کند. این سیستم‌ها با اتوماسیون فرآیندهای اعتبارسنجی، سرعت تصمیم‌گیری را افزایش و خطاهای انسانی را کاهش می‌دهند. همچنین، با ارائه پیشنهاد تسهیلات متناسب با وضعیت مالی مشتری و مدیریت هوشمند بازپرداخت‌ها، بانک‌ها می‌توانند ریسک اعتباری را به حداقل برسانند و رضایت مشتریان را افزایش دهند. در این روش بانک «ING» با به‌کارگیری الگوریتم‌های هوش مصنوعی، فرآیند اعتبارسنجی و اعطای وام را اتوماتیک کرده و نرخ پذیرش وام‌های خرد را تا ۳۰درصد افزایش داده است. در کنار آن «بانک Barclays» نیز با تحلیل داده‌های مشتریان و پیش‌بینی توان مالی آنها، برنامه‌های بازپرداخت انعطاف‌پذیر ارائه می‌کند که ریسک نکول را کاهش داده است.
احراز هویت دیجیتال و امنیت پیشرفته: در تمام مراحل ارائه خدمات، حفظ امنیت و احراز هویت دقیق ضروری است. استفاده از فناوری‌های بیومتریک، بررسی تطبیقی مدارک با پایگاه‌های رسمی و پیاده‌سازی سیستم‌های امنیت چندلایه از جمله روش‌هایی است که بانک‌ها برای محافظت از اطلاعات و جلوگیری از سوءاستفاده به‌کار می‌گیرند. هوش مصنوعی در این زمینه نقش مهمی در شناسایی تهدیدهای و جلوگیری از نفوذهای امنیتی دارد. مثال‌های واقعی این موضوع بانک «Wells Fargo» است که با پیاده‌سازی فناوری‌های بیومتریک و تحلیل رفتاری مشتری، توانسته است موارد تقلب را به میزان قابل‌توجهی کاهش و امنیت حساب‌ها را افزایش دهد.
بانک «Goldman Sachs» با استفاده از تحلیل رفتارهای کاربران و فناوری احراز هویت چندمرحله‌ای، ریسک دسترسی غیرمجاز را به حداقل رسانده است. هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های قرن بیست‌ویکم، تحول شگرفی در صنعت بانکداری ایجاد کرده است. این فناوری نه تنها موجب بهینه‌سازی فرآیندهای داخلی بانک‌ها می‌شود، بلکه تجربه مشتریان را به‌صورت چشم‌گیری ارتقا می‌دهد. از مراحل اولیه شناسایی مشتری و افتتاح حساب گرفته تا مدیریت خدمات پیشرفته مانند تسهیلات، ضمانت‌نامه، خدمات ارزی و اعتبارسنجی، هوش مصنوعی به بانک‌ها کمک می‌کند که خدمات سریع‌تر، دقیق‌تر و امن‌تری ارائه کنند.
* کارشناس ارشد امور بانکی
