عربستان و راهبرد «هاب گیمینگ»
در قالب این سند بالادستی، تمرکز بر ایجاد صنایع جدید با رشد سریع، جهانی و پرسود به یکی از اهداف کلان و همچنین نقاط تمایز این پادشاهی برای کسب نفوذ جهانی و به موازات آن ایجاد شغل برای جمعیت بسیار جوان و تنوع بخشی به اقتصاد تبدیل شده است.
عربستان سعودی به‌عنوان یک قدرت میانه کلیدی بنا دارد با بهره‌گیری از دیپلماسی ویژه (Niche Diplomacy) نفوذ جهانی خود را گسترش دهد. برخلاف قدرت‌های بزرگ، قدرت‌های میانه، روی حوزه‌های تخصصی تمرکز می‌کنند که در آنها مزیت نسبی دارند و یا به دنبال مزیت‌سازی برای خود هستند و این امکان را فراهم می‌کند که با وجود محدودیت‌های مادی، در عرصه پویا و سیال جهانی که با عدم قطعیت عجین شده است، تاثیرگذار باشند. بازتنظیم دیپلماسی عربستان سعودی با برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ آن هم‌راستا است و بر تنوع اقتصادی، ثبات منطقه‌ای و مشارکت چندجانبه تمرکز دارد.
در این میان پرسش کلیدی این است که چرا ریاض، استراتژی اقتصاد سیاسی خود را بر صنایع نوظهور و به‌خصوص صنعت بازی‌های ویدئویی تعریف و عملیاتی کرده است؟ در پاسخ باید گفت که صنعت بازی‌های ویدئویی یکی از سریع‌ترین صنایع در حال رشد دنیا به شمار می‌رود که بر اساس برخی برآوردها در سال ۲۰۲۵ بیش از ۲۵۰میلیارد دلار ارزش بازار را به خود اختصاص داده است. صنعت گیم در کنار AI، انرژی سبز و سلامت دیجیتال به‌عنوان صنایع خلاق و پیشرو شناسایی می‌شوند.
سرمایه‌گذاری در این حوزه به معنای ایجاد شغل برای جوانان (از برنامه‌نویسی گرفته تا طراحی، بازاریابی و تولید محتوا)، ورود به یک بازار جهانی دیجیتال و جوان محور با بازدهی بالا- حدود ۷۰ درصد جمعیت عربستان زیر ۳۵ سال قرار دارد و این نسل به شدت به فناوری و بازی علاقه‌مند است، حتی یکی از مهم‌ترین علاقه‌مندی‌های محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی هم صنعت گیم است- همچنین باید تاکید کرد که سرمایه‌گذاری در این حوزه به معنای جذب توجه جوانان، تقویت هویت جهانی به‌عنوان مکملی برای هویت و فرهنگ سنتی، جلوگیری از فرار استعدادها و جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی برای تبدیل کردن صنعت گیم به یک صنعت پیشران است.
به عبارت دقیق‌تر، هدف پادشاهی سعودی این است که عربستان به یکی از بازیگران کلیدی جهانی در اکوسیستم بازی تبدیل شود، نه فقط یک مصرف‌کننده باقی بماند.
از این منظر تبدیل عربستان به مرکز جهانی eSports راهبرد ریاض را مشخص می‌کند. صندوق سرمایه‌گذاری عمومی این کشور (PIF)به‌عنوان قلب تپنده این راهبرد، میلیاردها دلار برای خرید سهام در شرکت‌های بزرگ بازی از جمله؛ EA، Nintendo، Activision Blizzard، Take-Two Interactive اختصاص داده است.
نکته مهم در این میان توجه به بازگشت سرمایه است. صرف هزینه کرد در بازی‌ها نمی‌تواند مزیت ساز باشد، بلکه باید بازگشت سرمایه اتفاق بیفتد. بر اساس برآوردها، پیش‌بینی می‌شود درآمد صنعت بازی در عربستان تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۱۳میلیارد دلار
در سال برسد. وزارت ارتباطات و فناوری عربستان هم پیش‌بینی کرده است تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۳۹ هزار شغل به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در حوزه بازی ایجاد می‌شود.
مدل‌های بازگشت سرمایه هم از چند مسیر قابل بازگشت است، مالکیت سهام در شرکت‌های بزرگ، توسعه داخلی(ساخت بازی، خرید IP و استودیو، برگزاری رویدادهای eSports، جذب توریست، تبلیغات و اسپانسر و از همه مهم‌تر ایجاد اکوسیستم بومی(توسعه نیروی انسانی و استارت‌آپ‌ها) است.
از این زاویه می‌توان تاکید کرد که عربستان بر اساس چند شاخص اصلی همچون؛ چشم‌انداز ملی روشن، مشخص و توسعه محور به‌عنوان نقشه راه، سرمایه عظیم اولیه، جمعیت جوان و گیمرمحور، ایجاد زیرساخت‌های جهانی، جذب استعداد و انتقال دانش می‌تواند به هاب صنعت گیم تبدیل شود.
* پژوهشگر اقتصاد سیاسی خلیج فارس
