انسان‌ها برای زندگی با ماشین‌ها آماده می‌شوند؛
رخنه روبات‌های انسان‌نما به زندگی
این روبات‌ها، با ترکیبی از طراحی فیزیکی شبیه انسان و هوش مصنوعی پیشرفته، توانایی سازگاری با محیط‌های پویا را دارند و می‌توانند نقش‌های متنوعی را در زندگی روزمره و صنعت ایفا کنند. به همین منظور، مجله تک‌لایف در این گزارش تاثیر روبات‌های انسان‌نما را بر زندگی و کار انسان‌ها با معرفی نسل جدید این روبات‌ها، قابلیت‌ها، کارکردها، مزایا و چالش‌های اخلاقی و تجاری آنها بررسی کرده است.
ظهور نسل جدید
سال ۲۰۲۵ را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ روبات‌های انسان‌نما دانست. در این سال، چندین شرکت، نسخه‌های تجاری یا نزدیک به تجاری روبات‌های انسان‌نما را معرفی کردند. هرچند این روبات‌ها هنوز کامل نیستد، بسیاری آهسته حرکت می‌کنند، محدودیت‌های عملکردی دارند و نیازمند محیط‌های کنترل‌شده‌اند، اما این روبات‌ها آغازگر یک دسته جدید فناوری محسوب می‌شوند. همان‌طور که نخستین رایانه‌های شخصی در مقایسه با دستگاه‌های امروزی ابتدایی به نظر می‌رسیدند، این روبات‌ها نیز نقطه شروع یک انقلاب بزرگ در حوزه اتوماسیون و هوش مصنوعی هستند.
نمونه‌های شاخصی در این مسیر وجود دارد. فیگور۰۳ توسعه‌یافته توسط استارت‌آپ سیلیکون‌ولی، این روبات انسان‌نما قادر است کارهای فیزیکی پایه مانند بلند کردن، مرتب‌سازی و تعامل ساده با انسان‌ها را انجام دهد. ترکیب این روبات با هوش مصنوعی مولد، به آن امکان می‌دهد فرمان‌های صوتی را درک کرده، زمینه را بفهمد و حتی در شرایط غیرمنتظره، راه‌حل‌های بداهه ارائه دهد. هرچند سرعت و دقت آن هنوز محدود است، اما یکی از کامل‌ترین روبات‌های انسان‌نمای چندمنظوره موجود در بازار محسوب می‌شود.
روبات انسان‌نمای نئو هم که توسط شرکت ایکس‌وان ساخته شده، با تمرکز بر مصرف‌کننده طراحی شده است. برخلاف روبات‌های صنعتی حجیم، نئو، طراحی جمع‌وجور، مینیمال و ایمن دارد و برای کمک در کارهای سبک خانگی، آوردن اشیا، تعامل ساده و حتی همراهی انسان‌ها ساخته شده است. هوش مصنوعی داخلی آن امکان یادگیری ترجیحات صاحب خود و حرکت در فضاهای کوچک را فراهم می‌کند و به نوعی می‌توان آن را نسخه فیزیکی یک دستیار صوتی با بازو و پا تصور کرد.
تسلا اپتیموس نیز تحت رهبری ایلان ماسک، ابتدا به‌عنوان پروژه‌ای خیالی شناخته می‌شد، اما اکنون با نمونه‌های اولیه عملی ظاهر شده است. اپتیموس قادر به انجام کارهای حرکتی پیچیده مانند تا کردن لباس است. عملی که برای دست‌های روباتیک بسیار دشوار است. اگر توسعه موفقیت‌آمیز باشد، اپتیموس می‌تواند یکی از سریع‌ترین پلتفرم‌های انسان‌نمای قابل توسعه باشد و در کارخانه‌ها و خانه‌ها، طیف وسیعی از کارهای تکراری را انجام دهد.
جی‌وانِ انسان‌نما توسط شرکت یون‌تری روباتیکس در چین ساخته شده است. یک روبات کوچک، سریع و نسبتا ارزان (کمتر از ۲۰ هزار دلار) است که با قابلیت‌های محدودتر نسبت به روبات‌های غربی، اما انعطاف‌پذیر و متن‌باز، محبوب توسعه‌دهندگان و علاقه‌مندان است. توانایی‌های آن شامل راه رفتن، حفظ تعادل، اشاره و انجام کارهای ساده فیزیکی است.
هرچند هنوز برای استفاده گسترده در خانه‌ها آماده نیست، اما نمونه‌ای از دسترسی بیشتر به فناوری انسان‌نما محسوب می‌شود. روبات انسان‌نمای اطلس هم محصول بوستون داینامیکس است که با ویدئوهای پارکور و تعادل خارق‌العاده‌اش شهرت یافت، اکنون هم با تمرکز بر کاربردهای صنعتی و تجاری در حال توسعه است. نسل جدید اطلس، با دوام، کارا از منظر انرژی و انعطاف‌پذیری در انجام وظایف طراحی شده و هدف آن همکاری با انسان‌ها در تولید، حمل‌ونقل و لجستیک است.
چرا روبات‌های انسان‌نما؟
شاید این سوال پیش بیاید که چرا باید روبات‌ها را در قالب انسان ساخت و به جای آن، ماشین‌های مخصوص هر وظیفه طراحی نکرد؟ پاسخ بسیار عملی است: جهان ما برای انسان‌ها ساخته شده است. درها، قفسه‌ها، ابزارها، خودروها و مبلمان همه بر اساس اندازه و توانایی‌های بدن انسان طراحی شده‌اند. روبات انسان‌نما نیازی به تغییر محیط ندارد و می‌تواند در همان دنیای فعلی ما فعالیت کند.
این قابلیت، به روبات‌ها اجازه می‌دهد در نقش‌های مختلف عمل کنند، از چیدن کالا در انبار گرفته تا تا کردن لباس‌ها در خانه، بدون نیاز به زیرساخت جدید. همچنین ترکیب روبات انسان‌نما با هوش مصنوعی باعث می‌شود این روبات‌ها قادر به درک و تعامل با انسان‌ها باشند، به شیوه‌ای که ماشین‌های سنتی نمی‌توانند. این امکان تعامل پیچیده و طبیعی، یکی از بزرگ‌ترین مزایای روبات‌های انسان‌نما نسبت به سایر روبات‌هاست.
در حال حاضر، روبات‌های انسان‌نما گران، محدود و نیازمند نظارت انسانی هستند. با این حال، روند کاهش هزینه‌ها، افزایش قابلیت‌ها و افزایش علاقه مصرف‌کنندگان، مسیر روشن و مثبتی را پیش روی این فناوری قرار داده است. پیش‌بینی می‌شود بازار روبات‌های انسان‌نما در دهه آینده به ده‌ها میلیارد دلار برسد و کاربردهای آن در حوزه‌هایی مانند بهداشت و درمان، مراقبت از سالمندان، هتلداری، آموزش، خرده‌فروشی و زندگی خانگی گسترده شود. به بیان دیگر، همان‌طور که گوشی‌های هوشمند نحوه ارتباطات انسانی را متحول کردند، روبات‌های انسان‌نما نیز می‌توانند شیوه انجام کارها را تغییر دهند؛ نه با جایگزینی کامل نیروی انسانی، بلکه با افزایش توانایی‌ها و آزاد کردن افراد از وظایف تکراری یا خطرناک.
با این حال، این تحول بدون چالش نخواهد بود. نگرانی‌های اخلاقی، شامل نظارت، از دست رفتن شغل، وابستگی احساسی و ایمنی هوش مصنوعی، باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر این، قوانین، سیاستگذاری و گفتمان عمومی باید همزمان با پیشرفت فناوری تکامل یابند تا استفاده از این روبات‌ها ایمن و پایدار باشد.
آینده روبات‌های انسان‌نما
تاریخ نشان داده است که هر فناوری نوظهور ابتدا کند و محدود است. نخستین رایانه‌ها، خودروها و هواپیماها نیز دست‌وپاگیر و ناکامل بودند، اما با گذر زمان و بهبود فناوری، به عناصر ضروری زندگی انسان تبدیل شدند. روبات‌های انسان‌نما نیز همین مسیر را دنبال می‌کنند. نسل‌های اول ممکن است کند و دست‌وپاگیر باشند، اما آنها نمایانگر آغاز انقلابی هستند که می‌تواند جامعه انسانی را به اندازه انقلاب صنعتی یا اینترنت تغییر دهد.
این روبات‌ها نه تنها ابزارهایی برای انجام کارهای فیزیکی هستند، بلکه دروازه‌ای به جهان جدید تعامل انسان و ماشین محسوب می‌شوند. با ترکیب طراحی شبیه انسان و هوش مصنوعی، این روبات‌ها می‌توانند در محیط‌های موجود فعالیت کنند، با انسان‌ها تعامل داشته باشند، و در نهایت کیفیت زندگی، بهره‌وری و ایمنی را بهبود بخشند.
روبات‌های انسان‌نما، هرچند هنوز در ابتدای راه هستند، نویددهنده انقلابی در زندگی و کار انسان‌ها هستند. از روبات‌های کوچک و خانگی مانند نئو و جی‌وان، تا نمونه‌های پیشرفته صنعتی مانند اطلس و اپتیموس، این فناوری نشان می‌دهد که در آینده‌ای نزدیک، روبات‌ها به بخشی جدایی‌ناپذیر از محیط خانه، محل کار و جامعه تبدیل خواهند شد.
همان‌طور که نخستین رایانه‌ها و خودروها مسیر زندگی بشر را دگرگون کردند، روبات‌های انسان‌نما نیز می‌توانند نحوه کار، تعامل و زندگی انسان‌ها را متحول کنند. مسیر روشن است: فناوری در حال پیشرفت، بازار در حال رشد و انسان‌ها در حال آماده شدن برای ورود به دوران جدیدی از همکاری با ماشین‌ها هستند.
