خرید دیجیتال رکورد زد، حضوری عقب ماند؛
سلطه هوش مصنوعی در بلکفرایدی
البته این رشد در شرایطی به ثبت رسیده که بیکاری افزایش یافته، اعتماد مصرفکننده افت کرده و فشار تعرفهها هزینههای خانوار را بالا برده است. با این حال، فناوریها در خریدهای آنلاین آمریکاییها نقش پررنگتری ایفا کردند؛ تا جایی که ترافیکی که از طریق ابزارهای هوش مصنوعی به وبسایتهای خردهفروشی هدایت شده، نسبت به سال گذشته بیش از ۸۰۵ درصد جهش داشته است.
رکوردهای آنلاین
در بلکفرایدی ۲۰۲۵ بیشترین میزان خرید آنلاین در تاریخ آمریکا ثبت شد. طبق آمارهای سامانه تحلیل دادههای وب ادوبی، فقط در روز جمعه، آمریکاییها ۱۱.۸میلیارد دلار خرید آنلاین انجام دادند؛ رشدی ۹.۱ درصدی نسبت به سال گذشته. این رشد، در شرایطی رقم خورد که بیکاری افزایش یافته، اعتماد مصرفکننده افت کرده و فشار تعرفهها هزینههای خانوار را بالا برده است. اوج ترافیک خرید بین ساعت ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر ثبت شد؛ زمانی که ۱۲.۵میلیون دلار در هر دقیقه در قالب سبدهای خرید دیجیتال جابهجا میشد. این روند در روز شکرگزاری نیز ادامه یافت و فروش آنلاین آن روز به ۶.۴میلیارد دلار رسید.
کنسولهای بازی، لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی در هر دو روز جزو پرفروشترین دستهها بودند. نشانهای از اینکه بخش قابلتوجهی از تقاضا همچنان از سوی خریداران بهدنبال کالاهای گرانقیمت و مصرفی هدایت میشود. با این حال شرکت آمریکایی Salesforce که یکی از بزرگترین شرکتهای ارائهدهنده سرویسهای مدیریت ارتباط با مشتری است، تصویری متفاوت اما مکمل از خریدهای بلکفرایدی ۲۰۲۵ ارائه میدهد.
بررسیهای این شرکت نشان میدهد که خرید آنلاین بلکفرایدی در آمریکا به ۱۸میلیارد دلار رسیده و در سطح جهانی ۷۹میلیارد دلار ثبت شده است. فروشندگان شاپیفای نیز ۶.۲میلیارد دلار فروش جهانی داشتند و لحظه اوج فروش این پلتفرم به ۵.۱میلیون دلار در دقیقه رسید. با این حال، شاپیفای گزارش داد که خریداران تعداد اقلام کمتری خریداری کردهاند. این موضوع نشاندهنده این است که افزایش قیمتها باعث شده ارزش کل خرید رشد کند اما حجم واقعی خرید کاهش یابد. شاخص Mastercard SpendingPulse نیز این روند را تایید میکند. این گزارش نشان داد که با حذف بخش خودرو، فروش کلی بلکفرایدی ۴.۱ درصد افزایش یافته و فروش آنلاین ۱۰.۴ درصد رشد داشته است.
در مقابل، خرید حضوری تنها ۱.۷ درصد افزایش یافت. تفاوتی که روند چند سال اخیر را تایید میکند: جابهجایی آرام اما پیوسته مصرفکنندگان از فروشگاههای فیزیکی به فضای آنلاین. در همین حال، دادههای RetailNext و Sensormatic Solutions نشان میدهد که رفتوآمد در فروشگاهها همچنان در مسیر نزولی است؛ تا جایی که افت ۳.۶درصدی را نسبت به سال ۲۰۲۴ ثبت کرده، اما Sensormatic کاهش ۲.۱درصدی را گزارش داده است. البته هر دو نهاد اشاره میکنند که این کاهش بسیار کمتر از افتهای شدید روزهای پیش از شکرگزاری بوده و افزایش ۵۷ درصدی رفتوآمد نسبت به هفته قبل قابلتوجه است. اما در مجموع، این اعداد تایید میکنند که بلکفرایدی دیگر آن رویداد متراکم و شلوغ گذشته نیست.
قیمتها بالاتر، هوش مصنوعی هوشمندتر
از دیگر تفاوتهای چشمگیر بلکفرایدی امسال با سالهای دیگر میتوان به نقش پررنگ فناوری و افزایش قیمتها اشاره کرد. ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی از چتباتهای مقایسه قیمت گرفته تا موتورهای پیشنهاددهنده مبتنی بر مدلهای زبانی باعث افزایش قابلتوجه خریدهای آنلاین شدند. طبق آمارها، ترافیکی که از طریق ابزارهای هوش مصنوعی به وبسایتهای خردهفروشی هدایت شده، نسبت به سال گذشته بیش از ۸۰۵ درصد جهش داشته است.
جهشی که سال قبل با توجه به عدم عرضه گسترده ابزارهایی مانند دستیار هوش مصنوعی خردهفروشی والمارت یا دستیار خرید مکالمهمحور آمازون اصلا قابل تصور نبود. در همین زمینه، سوزی داویدخانیان، تحلیلگر eMarketer یک موسسه شناختهشده بینالمللی در حوزه تحقیقات بازار دیجیتال تاکید میکند که «مصرفکنندگان از ابزارهای جدید برای رسیدن سریعتر به نیازهایشان استفاده میکنند.» این ابزارها نهتنها فرآیند انتخاب کالا را سادهتر کردهاند، بلکه به کاهش استرس تصمیمگیری کمک میکنند.
بهویژه در بازاری که قیمتها پیوسته افزایش یافته و مقایسه دستی قیمتها دشوارتر شده است. اما نکته مهم دیگر، افزایش قیمتهاست. تعرفههای وضعشده بر واردات در سال گذشته، فشار بیشتری بر قیمت کالاهای مصرفی وارد کرده و بسیاری از خردهفروشان امکان ارائه تخفیفهای عمیق سابق را ندارند. همین موضوع باعث شده برخی از تخفیفها برای مصرفکنندگان کمتر جذاب باشد و ارزش واقعی آنها در برابر تورم کاهش یابد. دادههای Salesforce نشان میدهد تعداد اقلام خریداریشده ۲ درصد و حجم سفارشها یک درصد کاهش یافته. این وضعیت در حالی است که میانگین قیمت فروش ۷ درصد رشد داشته است.
همچنین، تعطیلات امسال در فضای گستردهتری از نگرانیهای اقتصادی جریان دارد. افزایش بدهی کارتهای اعتباری، معوقات وامها، کاهش امنیت شغلی و پیامدهای تعطیلی ۴۳ روزه دولت به احتیاط بیشتر مصرفکنندگان منجر شده است. در همین حال، طرحهای «الان بخر، بعدا پرداخت کن» نسبت به گذشته محبوبتر شدهاند و نقش مهمی در تسهیل خریدهای پرهزینهتر ایفا میکنند. با وجود همه این موانع، فدراسیون ملی خردهفروشی آمریکا پیشبینی کرده که هزینهکرد فصل تعطیلات نوامبر–دسامبر امسال برای نخستین بار از یک تریلیون دلار عبور کند. البته این رشد تنها ۳.۷ تا ۴.۲ درصد خواهد بود؛ کندتر از رشد ۴.۳ درصدی سال گذشته.
در نهایت، بلکفرایدی ۲۰۲۵ نشان داد که اقتصاد مصرفکننده در آمریکا، باوجود فشارهای سنگین تورمی و سیاسی، همچنان مقاوم است اما نه به شکل گذشته. آینده خرید بیش از هر زمان دیگری دیجیتال، هوشمند و مبتنی بر هوش مصنوعی است؛ آیندهای که در آن رفتار مصرفکننده پیچیدهتر، آگاهانهتر و در عین حال تحت فشار بیشتری از سوی قیمتها خواهد بود.
