افزایش فشار بر صادرات نفت و گاز روسیه
آنطور که شانا به نقل رویترز آورده است، دولت ژاپن در ادامه تحریم‌های انرژی علیه روسیه، سقف قیمت نفت خام این کشور را از ۶۰ دلار به ۴۷ دلار و ۶۰ سنت به ازای هر بشکه کاهش داد؛ اقدامی که از روز جمعه (۲۱ شهریور) لازم‌الاجرا و با هدف افزایش فشار اقتصادی بر مسکو در پی ادامه جنگ در اوکراین گرفته شده است.
این تصمیم پس از اقدام مشابه اتحادیه اروپا در ماه تیر، مبنی بر کاهش سقف قیمت نفت خام روسیه به ۴۷ دلار و ۶۰ سنت برای هر بشکه در قالب هجدهمین بسته تحریمی آن اتحادیه اتخاذ شده است. توکیو در هماهنگی با دیگر کشورهای عضو گروه هفت، متعهد شده است واردات نفت روسیه را به‌تدریج کاهش دهد. با این حال ژاپن همچنان به خرید نفت خام ساخالین ادامه می‌دهد؛ محصول جانبی تولید گاز طبیعی مایع‌شده (ال‌ان‌جی) در پروژه ساخالین-۲ که برای امنیت انرژی این کشور حیاتی تلقی می‌شود و حدود ۹ درصد از واردات گاز طبیعی مایع ژاپن را تشکیل می‌دهد.
یک مقام وزارت صنعت ژاپن با بیان اینکه معاملات مربوط به پروژه ساخالین از قانون سقف قیمت معاف هستند، تصریح کرد: انتظار نمی‌رود کاهش سقف قیمت نفت تأثیر واقعی بر خرید نفت خام ژاپن داشته باشد. بر اساس داده‌های تجاری وزارت دارایی ژاپن، این کشور در فاصله ژانویه تا ژوئیه سال جاری میلادی، ۵۹۹ هزار و ۴۱۳ بشکه نفت خام از روسیه خریداری کرده که تنها ۰.۱ درصد از کل واردات نفت ژاپن را شامل می‌شود.
یوشیماسا هایاشی، دبیر ارشد کابینه ژاپن، اعلام کرد که دولت این کشور افزون بر کاهش سقف قیمت نفت روسیه، تحریم‌های بیشتری از جمله مسدودسازی دارایی‌ها و محدودیت‌های صادراتی علیه نهادهای روس و بعضی کشورهای دیگر اعمال خواهد کرد تا به تلاش‌های بین‌المللی برای دستیابی به صلح در اوکراین بپیوندد. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد که درآمدهای روسیه حاصل از صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی در پی افت تولید و تخفیف قیمت نفت اورال در ماه اوت با کاهش روبه‌رو شده است. به گزارش آژانس، درآمد روسیه از صادرات نفت خام و فرآورده‌های نفتی در ماه اوت به یکی از پایین‌ترین سطوح خود از زمان آغاز تنش‌های مسکو و کی‌یف رسیده؛ موضوعی که در نتیجه کاهش تولید، افت صادرات و افزایش تخفیف قیمت نفت اورال رخ داده و بر اقتصاد این کشور تأثیر گذاشته است.
بر اساس گزارش چشم‌انداز کوتاه‌مدت ماهانه آژانس بین‌المللی انرژی، درآمدهای روسیه از محل صادرات نفت و سوخت در ماه اوت با کاهش ۹۲۰ میلیون دلاری نسبت به ماه ژوئیه، به ۱۳ میلیارد و ۵۱۰ میلیون دلار رسید. این افت درآمد در پی افت صادرات نفت خام و فرآورده‌های نفتی و افزایش تخفیف قیمت نفت اورال به حدود ۵۶ دلار برای هر بشکه، پایین‌تر از سقف قیمت ۶۰ دلاری تعیین‌شده از سوی کشورهای غربی، رخ داده است. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد: درآمدهای صادرات نفت روسیه همچنان نزدیک به پایین‌ترین سطح پنج سال گذشته است. در ادامه این گزارش آمده است که صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی روسیه در ماه اوت با کاهش روزانه ۷۰ هزار بشکه‌ای به ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. از این مقدار، صادرات نفت خام روزانه ۳۰ هزار بشکه و صادرات فرآورده‌های نفتی ۴۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. تولید نفت روسیه نیز طی دوره مورد بررسی با کاهش روزانه ۳۰ هزار بشکه‌ای به ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است.
این مقدار تولید مطابق با سهمیه‌های تعیین‌شده از سوی ائتلاف تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش (اوپک‌پلاس) بوده است. در بخش دیگری از گزارش، آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده است که در اوایل ماه سپتامبر، سقف قیمت برای شرکت‌های انگلیسی، سوئیسی و اتحادیه اروپا که در حمل‌ونقل نفت خام روسیه و ارائه خدمات مرتبط فعالیت دارند، به ۴۷ دلار و ۶۰ سنت برای هر بشکه رسیده است.
آژانس بین‌المللی انرژی همچنین از کاهش عرضه نفت خام قزاقستان در ماه اوت خبر داد. طبق این گزارش، تولید نفت قزاقستان در پی اختلال در بخش صادرات و نشت نفت در پایانه نفتی واقع در دریای سیاه که تأمین نفت کنسرسیوم خط لوله خزر را به عهده دارد، روزانه ۵۰ هزار بشکه نسبت به ماه ژوئیه کاهش یافته و به یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. این سطح تولید بالاتر از سهمیه روزانه یک میلیون و ۵۳۰ هزار بشکه قزاقستان برای ماه اوت، طبق توافق کاهش عرضه ائتلاف اوپک‌پلاس بوده است. بر اساس محاسبات انجام‌شده، تولید روزانه نفت خام قزاقستان به‌استثنای میعانات گازی در ماه اوت از روزانه یک میلیون و ۸۴۰ هزار بشکه در ماه ژوئیه به روزانه یک میلیون و ۸۸۰ هزار بشکه رسیده است.
پیشنهاد حذف گاز روسیه
در سوی دیگر، وزیر انرژی آمریکا اعلام کرد که اتحادیه اروپا می‌تواند ظرف ۶ ماه تا یک سال با جایگزینی گاز طبیعی مایع‌شده (ال‌ان‌جی) آمریکا، واردات گاز روسیه را به‌طور کامل حذف کند.کریس رایت در بروکسل اعلام کرد که اروپا قادر است ظرف یک سال و حتی در صورت تسریع روند، ظرف ۶ ماه گاز روسیه را کنار بگذارد. وی افزود: فکر می‌کنم این کار به‌راحتی می‌تواند ظرف ۱۲ ماه، شاید ظرف ۶ ماه انجام شود. وزیر انرژی آمریکا این موضع را در دیدار روز پنجشنبه (۲۰ شهریور) با دن یورگنسن، کمیسیونر انرژی اتحادیه اروپا، مطرح و تأکید کرده که ایالات متحده آماده است روند جایگزینی را با سرعت بیشتری پیش ببرد.
وی افزود: من این نظر را بی‌تردید ابراز کردم که می‌توانیم این کار را سریع‌تر انجام دهیم. از طرف آمریکا می‌توانیم این کار را سریع‌تر انجام دهیم و فکر می‌کنم اگر این تاریخ‌ها حتی بیشتر جلو کشیده شوند، مطلوب‌تر هم خواهد بود، نمی‌دانم که این اتفاق خواهد افتاد، اما در این باره گفت‌وگو شده است.
اتحادیه اروپا در حال مذاکره درباره پیشنهادهای قانونی برای حذف تدریجی واردات نفت و گاز روسیه تا ژانویه ۲۰۲۸) است. بر اساس این طرح، ممنوعیت قراردادهای کوتاه‌مدت از سال آینده آغاز خواهد شد. یورگنسن در همین دیدار اعلام کرد ادامه واردات انرژی روسیه از سوی اتحادیه اروپا غیرقابل قبول است، اما در عین حال تأکید کرد که برنامه حذف تدریجی تا سال ۲۰۲۸ بلندپروازانه است و تضمین می‌کند کشورهای عضو در این مدت با افزایش قیمت انرژی یا کمبود عرضه روبه‌رو نشوند.
اورسولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، هم هفته گذشته اعلام کرده بود این اتحادیه در حال بررسی حذف سریع‌تر سوخت‌های فسیلی روسیه به‌عنوان بخشی از بسته تحریم‌های تازه علیه مسکو است. دوره تازه تحریم‌ها نیازمند تصویب متفق‌القول هر ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپاست. مجارستان و اسلواکی تاکنون با تحریم‌های گاز روسیه مخالفت کرده‌اند، به همین دلیل اتحادیه اروپا حذف تدریجی تا سال ۲۰۲۸ را در قالب قانونی پیشنهاد کرده که می‌تواند با رأی اکثریت قاطع کشورهای عضو تصویب شود.
رایت در ادامه گفت: هرچه سریع‌تر حذف کنیم، شما زودتر روسیه را زیر فشار می‌گذارید. بر اساس آمار رسمی اتحادیه اروپا، انتظار می‌رود اروپا در سال جاری میلادی حدود ۱۳ درصد از گاز خود را از روسیه تأمین کند؛ رقمی که نسبت به حدود ۴۵ درصد پیش از آغاز تنش‌های مسکو و کی‌یف در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته است.
