۲۲ درصد صنعت پتروشیمی به دلیل کمبود خوراک خاک میخورد؛
مسیر چهارگانه تامین خوراک
به گزارش «دنیایاقتصاد» هر سال با ورود به فصل سرد، دغدغه کاهش تولید در صنایع پتروشیمی به دلیل محدودیتهای گازی سربر میآورد. آمارهای وزارت نفت حاکی از آن است که میانگین کسری روزانه گاز از ۱۵۵میلیون مترمکعب در سال۱۳۹۹ به ۱۷۴میلیون مترمکعب در سال۱۴۰۱ رسیده و در زمستان ۱۴۰۳ از ۳۰۰میلیون مترمکعب فراتر رفتهاست. یکی از بخشهایی که بهطور مستقیم از این ناترازی آسیب میبیند، صنعت پتروشیمی است. این صنعت که سهمی بیش از ۱۵میلیارد دلار ارزآوری سالانه در صادرات غیرنفتی دارد، هر زمستان در اولویت محدودیت و قطع خوراک گاز قرار میگیرد و پیامدهای آن در تولید، صادرات و اشتغال ملی نمایان میشود.
در زمستان ۱۴۰۳، گزارشهای رسمی نشانداد؛ سهم صنایع از گاز به کمتر از ۲۰درصد رسید و در بسیاری از روزها پتروشیمیها در عمل از خوراک گاز محروم شدند. نتیجه آن، کاهش شدید تولید در واحدهای متانول، اوره و آمونیاک بود. طبق اعلام انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی، تنها در همان زمستان، صادرات محصولات پتروشیمی حدود ۱.۳میلیارد دلار کاهشیافت؛ از همینرو اخیرا مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، مهمترین چالش برای تحقق ظرفیت تولید ۱۳۱میلیون تنی صنعت پتروشیمی در برنامه هفتم توسعه را تامین خوراک پایدار دانست و گفت: هماکنون با توجه به مصرف غیربهینه انرژی در کشور از حدود ۲۲درصد از ظرفیت کنونی صنعت پتروشیمی به دلایل متعدد که عمده دلیل آن نبود خوراک است، نمیتوان استفاده کرد که برای این مقدار ظرفیت حدود ۱۸میلیارد دلار سرمایهگذاری شدهاست.
بررسی راهکارهای تامین پایدار خوراک
سال گذشته کمیتهای با عنوان تامین پایدار خوراک در شرکت ملی صنایع پتروشیمی تشکیل شد. هدف این کمیته بررسی تمام راهکارهای تامین پایدار خوراک بود. یکی از این راهکارها سرمایهگذاری هلدینگها و شرکتهای پتروشیمی در میدانهای گازی بودهاست که امسال چند قرارداد در این حوزه هم به امضا رسید. استفاده از گازهای مشعل یکی دیگر از راهکارهای تامین پایدار خوراک صنعت پتروشیمی بودهاست و در این ارتباط بخش عمدهای از گازهای همراه نفت از طریق پالایشگاه بیدبلند خلیجفارس، پتروشیمی مارون و طرح انجیال ۳۱۰۰ جمعآوری شده است. استفاده از سوختهای دیگر مانند الپیجی نیز از دیگر راهکارهای تامین خوراک پایدار است که در نیروگاهها بهصورت اسانجی مصرف میشود. همچنین طرحهای بهینهسازی مصرف گاز را داشتهایم که امسال قرار است با شرکتهای کارور بهصورت جدیتری پیگیری شوند.
بزرگترین پروژه جمعآوری گازهای مشعل
مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی اخیرا در بازدید از مجتمع پالایشی بیدبلند با اشاره به اینکه جمعآوری گازهای فلر یکی از پیچیدهترین عملیاتهای صنعت نفت است، گفته بود: برخی از این فلرها بیش از ۷۰ سالقدمت داشتند و اتصال آنها به شبکه جمعآوری نیازمند مسیرهای طولانی لولهکشی و نصب کمپرسورهای متعدد بود. خوشبختانه امروز با تلاش بیوقفه متخصصان، اتصال بخش زیادی از این فلرها نهایی شدهاست.
جمعآوری ۱.۵میلیارد فوتمکعب گاز در چهار پروژه بزرگ
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به چهار پروژه اصلی جمعآوری گازهای مشعل، گفت: مجموع حجم گازهای جمعآوریشده از این طرحها ۱.۵میلیارد فوتمکعب در روز معادل ۴۲میلیون مترمکعب خواهد بود که سهم مهمی در کاهش ناترازی گاز کشور دارد.
وی چهار پروژه بزرگ را شامل موارد زیر عنوان کرد: بیدبلند خلیجفارس؛ بزرگترین پروژه جمعآوری و فرآورش گازهای فلر، پالایشگاه گاز خلیجفارس بهعنوان پروژه مادر، پروژه جمعآوری گازهای فلر در حوزه بهبهان و استان خوزستان، پروژه بهبود عملکرد فلرها و تامین خوراک پتروشیمی مارون.
وی افزود: در پروژه خلیجفارس، روزانه ۲۴۰میلیون فوتمکعب گاز جمعآوری میشود که بخش عمده آن اکنون در سرویس قرار دارد و خوراک مجتمعهای پتروشیمی بندرامام را نیز تامین میکند. مجتمع پالایش گاز بیدبلند یکی از بزرگترین پروژههای جمعآوری گازهای مشعل کشور محسوب میشود، اما باید درنظر داشت که میزان سرمایهگذاری در این پروژهها بسیار بالا است و بخشخصوصی هم به دلیل آینده نامعلوم خوراک آنها رغبت چندانی برای سرمایهگذاری در این بخش ندارد.
معاون وزیر نفت حجمکل سرمایهگذاری انجامشده در زنجیره پروژههای بیدبلند را بیش از پنجمیلیارد دلار اعلامکرده و گفته است: صرفا بخش جمعآوری و انتقال گازهای فلر، بدون احتساب تجهیزات پالایشی، ۱.۱میلیارد دلار هزینه داشته و خوشبختانه این بخش اکنون با پیشرفت قابلتوجهی همراه است. در حالحاضر بخش عمدهای از ظرفیت این پالایشگاه وارد مدار تولیدشده و بر اساس آخرین گزارشها، این پالایشگاه اکنون ۸۰درصد خوراک خود را دریافت میکند و با تکمیل جمعآوری گازهای فلرها، ظرفیت آن به ۱۰۰درصد خواهد رسید. جمعآوری روزانه حدود ۶۰۰میلیون فوتمکعب گاز مشعل یکی از اهداف کلیدی این پروژه است. امسال چند قرارداد دیگر هم برای جمعآوری گازهای غرب کارون به امضا رسید. دولت نرخ پایه صفر فروش این گاز را بهعنوان یکی از مشوقها برای جذب سرمایهها درنظر گرفتهاست.
کمبود خوراک صنعت پتروشیمی
بر اساس گزارش شرکت ملی پتروشیمی، عباسزاده در جریان بازدید از مجتمع پالایش گاز بیدبلند با اشاره به اینکه تامین خوراک مهمترین چالش برنامه هفتم توسعه صنعت پتروشیمی است، بیان کرد: در حالحاضر ۲۲درصد ظرفیت صنعت پتروشیمی خالی است و دلیل اصلی این وضعیت، کمبود خوراک است. جمعآوری گازهای فلر، مهمترین و پایدارترین راهکار برای تامین خوراک این صنعت راهبردی است. وی افزود: «در سالاول برنامه هفتم، تمامی تکالیف صنعت پتروشیمی بهطور کامل انجام شد. در سالدوم نیز از ۱۵ طرح هدفگذاری شده برای افزایش ۷میلیون تن ظرفیت اسمی، ۱۰ طرح محقق شدهاست و یکی از طرحها تا خردادماه به بهرهبرداری میرسد.» معاون وزیر نفت با اشاره به برنامه بهینهسازی مصرف گاز در استانهای سردسیر گفت: سالگذشته با مشارکت دو مجتمع پتروشیمی، پروژههایی در پنج استان سردسیر عملی شد که نقش موثری در کاهش مصرف گاز و تامین خوراک مجتمعها داشت. امسال نیز پروژههای مشابهی در حال اجراست. او ادامهداد: جایگزینی خوراک نیروگاهها با LNG نیز یکی از مسیرهای مهم آزادسازی گاز برای صنعت پتروشیمی است. عباسزاده با اشاره به تمرکز شدید دولت بر جمعآوری گازهای همراه نفت گفت: رئیسجمهوری هر چهارشنبه جلسات ویژهای با مدیران ارشد صنعت نفت برگزار میکنند و بر تسریع بهرهبرداری از پروژههای مشعل تاکید دارند. این نگاه موجبشده پیشرفت پروژهها سرعت بیشتری بگیرد.
وی ضمن اشاره به حضور گسترده نیروهای متخصص در رگسفید، اهواز، امیدیه و دیگر مناطق گفت: «اجرای این پروژهها اشتغال مستقیم و غیرمستقیم چشمگیری ایجادکرده و زنجیرهای از فرصتهای صنعتی و خدماتی را در استان خوزستان فعال کردهاست.»
عباسزاده گفت: «جمعآوری گازهای فلر، علاوهبر تامین خوراک پتروشیمیها، آلودگی هوا را در یکی از حساسترین استانهای کشور کاهش میدهد. این پروژه هدیهای ارزنده از سوی صنعت نفت و پتروشیمی به مردم خوزستان و استانهای همجوار است.»
