ثبت رکوردهای تازه در بازار، بازتاب موجی از انتظارات تورمی است؛
اوج قیمتی سه بازار
بررسی تحولات روز گذشته بهخوبی نشان میدهد که روند افزایشی دلار، سکه و طلا وارد فاز تازهای از سرعتگیری شده است. دلار آزاد با جهش ۲ هزار و ۶۲۰ تومانی از سطح ۱۲۲ هزار و ۶۷۵ تومان عبور کرد و به ۱۲۵ هزار و ۲۹۵ تومان رسید؛ رکوردی که در هفتههای گذشته کمتر پیشبینی میشد و نشان میدهد فشار تقاضا و انتظارات صعودی در بازار آزاد به شکلی ملموس افزایش یافته است. در بازار سکه نیز رشد قیمتها همجهت با افزایش نرخ ارز حرکت کرد و سکه امامی با رشد قابلتوجه یکمیلیون و ۱۰۵ هزار تومانی به سطح ۱۳۲میلیون و ۷۹۰ هزار تومان رسید. طلای ۱۸ عیار نیز بهعنوان شاخص روزانه بازار طلا، با ثبت افزایش ۲۲۲ هزار تومانی، به رکورد ۱۲میلیون و ۷۴۶ هزار تومان دست یافت و بار دیگر اثرپذیری شدید خود از نرخ ارز را نشان داد.
این سه رخداد همزمان، صعود دلار، جهش سکه و افزایش طلا، نشانهای روشن از ورود بازارها به دوره جدیدی از رفتارهای مبتنی بر انتظارات تورمی است. تحلیلگران معتقدند مجموعهای از عوامل، این موج جدید را تقویت کرده است. نخستین عامل، تداوم سیاست واردات بدون انتقال ارز است؛ سیاستی که به اعتقاد فعالان بازار، موجب افزایش تقاضا برای ارز در بازار آزاد و کاهش تدریجی ذخایر در دسترس میشود. این سیاست عملا باعث میشود واردکنندگان برای تامین ارز به بازار آزاد مراجعه کنند و همین مساله فشار تقاضا را بالا میبرد. هنگامی که چنین سیاستی با رشد انتظارات تورمی همراه میشود، معاملهگران خریدهای احتیاطی خود را افزایش میدهند و همین رفتار زنجیرهای، روند افزایش قیمت را تشدید میکند.
عامل مهم دیگر، افزایش نااطمینانیهای سیاسی و ژئوپلیتیک در هفتههای اخیر است. تجربه بازارهای ایران نشان داده است که هر بار ریسکهای بیرونی شدت میگیرد، تقاضا برای داراییهای امن مانند دلار و طلا افزایش مییابد. در روزهای گذشته نیز چنین الگویی مشاهده شد؛ همزمان با انتشار چند خبر سیاسی، قیمت دلار جهش سریعتری را ثبت کرد و بازار طلا با فاصلهای کوتاه واکنش نشان داد. در این میان، رشد پرمیوم سکه نیز نشانهای از تقویت تقاضای سفتهبازانه در این بازار است؛ چراکه افزایش فاصله میان قیمت بازاری و ارزش ذاتی معمولا زمانی رخ میدهد که انتظارات صعودی معاملهگران نسبت به آینده تقویت شده باشد.
از سوی دیگر، نرخ دلار با عبور از مرز ۱۲۴ هزار تومان در معاملات روز گذشته، سیگنال مهمی به بازار ارسال کرد. بسیاری از معاملهگران این سطح قیمتی را یک مرز روانی تلقی میکردند و عبور از آن را به معنای احتمال ورود بازار به کانالهای قیمتی بالاتر میدانند. همین موضوع باعث شد موجی از خریدهای جدید در ساعات بعدی شکل گیرد و نرخ دلار با شتاب بیشتری به سمت سطح ۱۲۵ هزار تومان حرکت کند.
در بازار سکه نیز اثر مستقیم رشد نرخ ارز بر ارزش ذاتی موجب شد قیمت سکه هم بهسرعت با تغییرات دلار هماهنگ شود. افزایش ۱.۱میلیون تومانی قیمت سکه امامی نشان میدهد که معاملهگران این بازار انتظار دارند روند صعودی ارز تداوم داشته باشد و احتمال اصلاح کوتاهمدت را فعلا کماهمیتتر ارزیابی میکنند. در چنین شرایطی، فاصله میان قیمت بازاری و ارزش ذاتی نیز بیشتر میشود؛ موضوعی که معمولا در دورههای اوجگیری انتظارات ریسکگریز و رشد رفتارهای سفتهبازانه رخ میدهد.
طلای ۱۸ عیار نیز مانند سکه و دلار از ترکیب این نیروها اثر گرفت. با اینکه در روز گذشته قیمت طلای جهانی تغییر چندانی نداشت، اما افزایش نرخ ارز باعث شد طلا در بازار داخلی به رکورد جدیدی برسد. این مساله بهخوبی نشان میدهد که در فضای فعلی، تعیینکننده اصلی قیمت طلا در ایران نرخ ارز است و نه بازار جهانی. بنابراین اگر سیاستگذار در هفتههای آینده اقداماتی برای مدیریت تقاضا یا افزایش عرضه ارز در بازار انجام ندهد، احتمال آن وجود دارد که مسیر صعودی فعلی ادامه یافته و سقفهای قیمتی جدیدی در بازار شکل بگیرد. در مقابل، هرگونه تغییر در سیاستهای ارزی، تشدید نظارت بر جریان واردات یا افزایش عرضه ارز میتواند تا حدی از شتاب فعلی بکاهد و بازار را به سمت تعادلهای جدیدی هدایت کند.
