سرمایهگذاران نهادی به خرید فلز زرد ادامه میدهند؛
طلا در سبد بانکهای مرکزی
هرچند مجموع خرید خالص سالانه تا پایان اکتبر به ۲۵۴ تن رسیده که نسبت به سه سال قبل کمی کندتر است، اما تحلیلها نشان میدهد این کندی بیشتر به دلیل قیمتهای بالاتر طلاست و نه کاهش رویکرد استراتژیک بانکها. همچنان بانکهای مرکزی در بازارهای نوظهور سهم بیشتری از این خریدها را به خود اختصاص دادهاند و یافتههای نظرسنجیهای تخصصی نیز نشان میدهد این خریدها با هدف تثبیت قدرت ذخایر و کاهش وابستگی ارزی صورت میگیرد.
در ماه اکتبر بانک مرکزی لهستان دوباره به جمع خریداران اضافه شد. این بانک پس از ماهها توقف، ۱۶ تن طلا خریداری کرد و ذخایر خود را به ۵۳۱ تن رساند؛ رقمی که ۲۶ درصد کل ذخایر خارجی این بانک را تشکیل میدهد. بانک مرکزی برزیل نیز برای دومین ماه پیاپی دست به خرید طلا زد و با اضافه کردن ۱۶ تن دیگر، ذخایر طلای خود را به ۱۶۱ تن افزایش داد. علاوه بر اینها، بانکهای مرکزی ازبکستان، اندونزی، ترکیه، چک، قرقیزستان، غنا، چین، قزاقستان و فیلیپین نیز در ماه اکتبر خرید خالص داشتند. تنها بانک مرکزی روسیه کاهش ذخایر را گزارش کرد و ۳ تن از ذخایر طلای خود را فروخت. در مجموع، در کل سال تاکنون، لهستان با خرید ۸۳ تن، بزرگترین خریدار رسمی بوده و پس از آن قزاقستان با ۴۱ تن قرار دارد.
همزمان، برخی کشورها افزایش ذخایر طلا را در اهداف بلندمدت خود در نظر گرفتند. صربستان قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ ذخایر طلای خود را تقریبا دو برابر کرده و به ۱۰۰ تن برساند. ماداگاسکار و کرهجنوبی نیز در نشست اخیر بازار شمش لندن، علاقهمندی خود را به افزایش ذخایر اعلام کردند. نکته مهم آن است که در نظرسنجی سال ۲۰۲۵ تقریبا ۹۵ درصد بانکهای مرکزی پیشبینی کردهاند که ذخایر طلای بخش رسمی در سال آینده افزایش خواهد یافت؛ نشانهای روشن از تقویت نگاه به طلا بهعنوان پناهگاه امن در شرایط تداوم نااطمینانیهای ژئوپلیتیک و ارزی.
در این میان، جمهوری خلق چین، روند خرید طلای خود را برای سیزدهمین ماه متوالی ادامه داد و با خرید ۳۰ هزار اونس دیگر، ذخایر طلای خود را به بیش از ۷۴میلیون اونس(حدود ۲۱۰۰ تن) رساند. این چرخه خرید که از نوامبر ۲۰۲۴ آغاز شده، بخشی از استراتژی چین برای تقویت جایگاه خود در بازار جهانی طلا و کاهش وابستگی به دلار است. علاوه بر این، چین سعی دارد بانکهای مرکزی خارجی را ترغیب کند که طلای خود را در این کشور نگهداری کنند و تاکنون کشورهایی مانند کامبوج این پیشنهاد را پذیرفتهاند.
رشد سرمایه ورودی ETFهای طلا
در بخش ETFها نیز تصویر مشابهی دیده میشود. در ماه نوامبر ۲۰۲۵، صندوقهای فیزیکی طلا برای ششمین ماه پیاپی جریان ورودی مثبت ثبت کردند و در مجموع 5.2میلیارد دلار جذب کردند. اگرچه این رقم نسبت به ماههای قبل کندتر است، اما همچنان بسیار فراتر از متوسط ماهانه سال ۲۰۲۴ قرار دارد. در حال حاضر، ارزش کل دارایی تحت مدیریت ETFهای طلای جهان به ۵۳۰میلیارد دلار رسید که یک رکورد تاریخی جدید محسوب میشود. حجم کل طلای نگهداریشده توسط این صندوقها نیز به 3932 تن رسیده که بالاترین سطح تاریخ است. سرمایهگذاران آسیایی بیشترین نقش را در این افزایش داشتند؛ بهویژه در چین که ضعف بازار سهام، رشد قیمت طلا و تنشهای ژئوپلیتیک موجب علاقه دوباره به ETFهای طلا شد. اصلاحات مالیاتی جدید مانند تغییرات مالیات بر ارزش افزوده در چین نیز باعث شد علاقهمندان به جواهرات، به سمت ETFها حرکت کنند تا هزینههای مالیاتی را دور بزنند. در هند هم ورود سرمایه به ETFها شش ماه پیاپی ادامه داشته است.
در آمریکای شمالی، اگرچه ورودی سرمایه در نوامبر حدود یک میلیارد دلار بود، اما نسبت به ماههای قبل آرامتر شد. علت اصلی این جریان متعادل، ترکیبی از رشد قیمت طلا، انتظار برای کاهش نرخ بهره فدرالرزرو، و تنشهای ژئوپلیتیک، از جمله افزایش تنش بین آمریکا و ونزوئلا، بود. با این حال، برخی سرمایهگذاران تحت فشار نوسانات بازار سهام برای جبران ضررها به فروش ETFهای طلا روی آوردند. در اروپا اما ورودیها پس از دورهای خروج، دوباره مثبت شدند و به ۹۷۸میلیون دلار رسیدند. ضعف بازار سهام و افزایش قیمت طلا بر حسب پوند و یورو از دلایل اصلی بازگشت سرمایه به ETFهای طلای اروپا بود.
در حوزه حجم معاملات، بازار طلا در نوامبر شاهد کاهش بود و حجم روزانه ۲۶ درصد نسبت به رکورد اکتبر افت کرد و به ۴۱۷میلیارد دلار در روز رسید. با وجود این افت، همچنان بسیار بالاتر از میانگین ۲۰۲۴ باقی مانده است. کاهش نوسانات قیمت طلا یکی از دلایل افت فعالیت معاملاتی بود. بازارهای فرابورس، معاملات آتی و معاملات ETF همگی کاهش حجم را تجربه کردند، اما فعالیت ETFها همچنان بسیار بیش از سطح معمول سالهای قبل است.
تحولات بازار
با آغاز معاملات بازارهای جهانی در روز گذشته، قیمت طلای نقدی در سطح 4198 دلاری گشایش شد و در ادامه روز به سطوح پایینتر رفت. همزمان، شاخص دلار آمریکا نیز بر خلاف روند نزولی اخیر خود، به سطوح بالاتر افزایش یافت.
در بازار نقره نیز روند صعودی شدت گرفته و قیمتها به نزدیکی رکورد تاریخ و در کانال 58 دلاری معامله شد. ورود ۵۹۰ تن نقره به ETFها طی یک هفته نشان از اطمینان سرمایهگذاران به ادامه این رالی دارد. انتظار برای کاهش نرخ بهره در آمریکا و همچنین کمبود عرضه جهانی نقره، این روند را تقویت کرده است. همزمان طلا در بازار نقدی به حدود ۴۲۰۰ دلار بر اونس رسیده و ضعف دلار آمریکا نیز از این صعود حمایت کرده است. دادههای اقتصادی ضعیفتر آمریکا، افت اشتغال و کاهش شتاب مصرف، احتمال کاهش نرخ بهره در نشست روز چهارشنبه دسامبر را افزایش داده و بازارها با احتمال ۸۷ درصد انتظار این کاهش را دارند. تحلیلگران پیشبینی میکنند در سال آینده نیز نرخ بهره چند مرتبه کاهش یابد و این موضوع میتواند قیمت طلا را حتی به ۴۵۰۰ دلار نیز برساند.
