مدیرعامل بیمه آسیا در گفت‌و‌‌گوی اختصاصی با «دنیای اقتصاد»:
بیمه‌ها جسورانه تر وارد اکو سیستم اقتصاد کشور شوند
نرخ فنی درست خط قرمز بیمه آسیاست
مدیرعامل بیمه آسیا در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، عوامل موثر بر این شرایط را ضعف در حوزه قانون‌گذاری می‌داند. مجتبی حیدری معتقد است: این ضعف سبب شده تا صنعت بیمه نتواند در مدیریت ریسک‌های مالی و اقتصادی موفق عمل کند و همواره دست به عصا بوده است. به گفته وی، قطعا اصلاح این رویه نیاز به تغییر در نگاه قانون‌‌گذاران و مدیران ارشد کشور دارد تا سرمایه‌گذاری در صنعت بیمه افزایش یابد. بیمه باید نقش محوری در مدیریت ریسک‌های اقتصادی داشته باشد تا زمینه ایجاد اطمینان و آرامش برای بنگاه‌های اقتصادی و افراد جامعه فراهم شود. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
بیمه، با وجود اهمیتی که در بخش‌های مختلف دارد، آن‌طور که باید رشد نکرده است. چه موانعی بر سر راه توسعه این صنعت وجود دارد؟ علل این توسعه‌نیافتگی چه بوده است؟
قطعا عوامل متعددی در این مسیر تاثیرگذار بودند، اما بخشی از این عقب‌ماندگی را می‌توان در قوانین حاکم بر این صنعت جست‌وجو کرد. باید قبول کنیم قوانین فعلی متناسب با شرایط امروز اقتصاد کشور نیست و باید دستخوش تغییر شود. قانون تاسیس بیمه مرکزی از زمان انقلاب اسلامی تاکنون تغییری نداشته و نیاز به نوسازی براساس تغییرات محیطی دارد و این موضوع بسیار حائز اهمیت است.
در کنار این، باید سرمایه شرکت‌های بیمه افزایش یابد و ظرفیت‌های جدید سرمایه‌گذاری در این صنعت شکل بگیرد. تا زمانی که شرکت‌ها کوچک باقی بمانند، امکان رقابت با سایر بخش‌های اقتصادی را نخواهند داشت و نمی‌توانند ریسک‌های متنوع و بزرگ کشور را پوشش دهند. بنابراین ضروری است ظرفیت سرمایه شرکت‌های بیمه افزایش یابد.
موضوع دیگر بحث رقابت در این صنعت است. شرکت‌های بیمه در ایران، با وجود اینکه قانون اجازه داده نرخ‌ها رقابتی باشد، اما عملا فضای مناسب شکل نگرفته و ما شاهد نرخ‌شکنی در برخی رشته‌های بیمه هستیم. شرکت‌ها به‌جای آنکه دنبال تولید محصولات نوآورانه و جدید باشند و بازار خود را توسعه دهند، پوشش‌های مرسوم را با نرخ‌های غیرفنی ارائه می‌دهند.
این مساله مانع از بالا رفتن ضریب نفوذ بیمه در کشور شده است. البته طی سال‌های گذشته تلاش‌هایی برای ایجاد توازن بین سه بازار مهم یعنی بانک، بورس و بیمه صورت گرفت و قرار بود ساختاری با عنوان شورای ثبات در وزارت اقتصاد شکل بگیرد که محقق نشد. این شورا می‌توانست با هماهنگی سیاست‌های کلان اقتصادی، این سه بازار را همگام کند تا رشد متوازنی تجربه شود و صنعت بیمه در اولویت حمایت قرار گیرد، اما این اتفاق رخ نداد.
با وجود مشکلات و چالش‌های این حوزه، چطور می‌توان انتظار داشت ضریب نفوذ بیمه به‌عنوان یکی از اهداف اصلی صنعت بیمه محقق شود؟
متاسفانه در کشور ما، ضریب نفوذ بیمه بسیار پایین است. آمارها نشان می‌دهد که این عدد در حال حاضر چیزی در حدود ۲درصد است که با اهداف سند برنامه توسعه کشور، که ضریب نفوذ ۷درصد را دنبال می‌کند، فاصله بسیار زیادی دارد.
یکی از دلایل اصلی این موضوع، عدم فرهنگ‌سازی مناسب در سال‌های گذشته است. بیمه نتوانسته جایگاه واقعی خود را در جامعه و اقتصاد پیدا کند، هرچند ابزاری مطمئن برای ادامه مسیر پر فراز و نشیب فعالیت‌های اقتصادی و زندگی افراد به شمار می‌آید.
آمارهای قابل اتکا نشان می‌دهد بسیاری از واحدهای اقتصادی در ایران، خودروها، وسایل نقلیه موتوری، ساختمان‌ها و... بیمه‌نامه مناسب ندارند یا اگر هم دارند، با حداقل سرمایه خریداری شده و در معرض خطر کم‌بیمگی هستند.
این موضوع را در دو اتفاق مهم اخیر که در کشور رخ داد می‌توان به‌روشنی مشاهده کرد: حادثه بندر شهید رجایی و جنگ ۱۲ روزه. این دو موقعیت نمونه‌های بارز کم‌توجهی به بیمه در جامعه است. براساس آمارهای موجود، در انفجار بندر شهید رجایی از حدود ۲۴۰۰ خودروی آسیب‌دیده، ۱۷۰۰ خودرو فاقد بیمه‌نامه بدنه بودند و در جنگ تحمیلی ۱۲روزه بسیاری از منازل و خودروهایی که آسیب دیدند اصلا بیمه‌نامه با پوشش جنگ نداشتند.
بی‌تردید ما در این حوزه دچار ضعف و چالش‌های زیادی هستیم و هنوز نتوانسته‌ایم بیمه را به‌عنوان یک اولویت و ضرورت در کشور معرفی کنیم. ما باید زمینه را برای ورود شرکت‌های بیمه به بازارهای پرریسک و بزرگ فراهم کنیم. باید سبد پوشش‌های بیمه متنوع شود و فرهنگ‌سازی مناسب در جامعه شکل بگیرد. نگاه به صنعت بیمه باید تغییر کند. و بی‌تردید توسعه ضریب نفوذ بیمه، امنیت روانی برای جامعه ما در پی خواهد داشت.
در این مسیر، نقش فناوری‌های نوین چقدر مهم است؟
با وجود تلاش‌های فراوان، صنعت بیمه ما هنوز نتوانسته در استفاده از فناوری‌های روز، به نسبت سایر صنایع همچون بانک و بورس، موفق عمل کند. یکی از دلایل اصلی این عقب‌ماندگی، سرمایه‌گذاری ناکافی شرکت‌های بیمه در حوزه فناوری است.
هرچند طی سال‌های اخیر استارت‌آپ‌ها فضای کسب و کار بیمه را تا حدی تغییر داده‌اند و بخشی از این عقب‌ماندگی را جبران کرده‌اند، اما هنوز کافی نیست و در این حوزه جای کار زیادی داریم. استدلال برخی مدیران این است که به دلیل قوانین پیچیده بیمه، ممکن است فناوری نتواند با آن سازگار شود، درحالی‌که این استدلال اشتباه است.
فناوری می‌تواند بسیاری از پیچیدگی‌ها را کاهش دهد و فرآیندها را ساده و سریع‌تر کند، البته اگر مدیران این باور را داشته باشند و به سرمایه‌گذاری در این بخش توجه کنند قطعا دانش فنی فناوری به کمک صنعت بیمه کشور خواهد آمد.
بیمه آسیا در این زمینه چه اقداماتی انجام داده است؟ تمرکز شما در حوزه فناوری چگونه است؟
ما در حال حاضر در بیمه آسیا بر دو حوزه استراتژیک، یعنی سرمایه انسانی و فناوری اطلاعات تمرکز کرده‌ایم. بیمه آسیا با بیش از ۱۰۰ شعبه و ۴هزار نمایندگی، نیازمند زیرساخت‌های توانمند فناوری است. این زیرساخت‌ها شامل شبکه، امنیت دیتاسنتر، نرم‌افزارهای مورد نیاز و سخت‌افزارهای به‌روز است.
در این راستا، ما ۴۷ بند برنامه تهیه کرده‌ایم که بیش از ۶۰درصد آن در حوزه زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری متمرکز بوده و ۴۰درصد باقی‌مانده توسعه خدمات برخط برای استفاده مشتریان را دربرمی‌گیرد.
در همین مدت، چهارمین محصول برخط شرکت را راه‌اندازی کردیم و در حال توسعه حداقل سه محصول برخط دیگر هستیم که تا پایان سال رونمایی خواهد شد. تحقیقات علمی دنیا نشان می‌دهد ذائقه مردم بیشتر به سمت استفاده از گوشی‌های موبایل رفته و اپلیکیشن‌های موبایلی بیشتر از وب‌سایت‌ها مورد استقبال قرار می‌گیرند.
بنابراین، ما در بیمه آسیا در حال طراحی و نهایی کردن سوپر اپلیکیشنی هستیم که طی ماه‌های آینده رونمایی می‌شود و خدمات متنوع بیمه‌ای را در قالب یک اپلیکیشن موبایلی در اختیار مشتریان قرار می‌دهد.
علاوه بر فناوری، بر این باور هستیم که آموزش پرسنل، تغییر فرهنگ سازمانی و بهبود فرآیندها باید همزمان انجام شود تا این سرمایه‌گذاری‌ها نتیجه‌بخش باشند.
عملکرد بیمه آسیا را در حال حاضر چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا اهداف تعیین‌شده محقق شده است؟
بیمه آسیا از سرمایه انسانی بسیار متخصص و باتجربه‌ای برخوردار است. تجربه ۶۶ساله شرکت، در کنار دانش کارکنان و شبکه فروش، یک گنج ارزشمند به شمار می‌آید.
شبکه فروش ما گسترده و حرفه‌ای است و در همه استان‌ها و شهرهای کشور فعال است و می‌تواند پوشش رشته‌های متنوع بیمه‌ای را ارائه دهد. اما یک غفلت وجود داشته و آن این است که بیش از ۷۰درصد پرتفوی شرکت در سال‌های اخیر به دو رشته درمان و اتومبیل اختصاص پیدا کرده که این رشته‌ها، به‌خصوص در این بازه زمانی، چندان سودده نبوده و حتی بعضا زیان‌ده نیز بوده است. ضریب خسارت این رشته‌ها بالای صد است.
با توجه به این شرایط، اصلاح پرتفوی به‌عنوان یک اولویت اصلی در دستور کار قرار گرفت. از ابتدای امسال برنامه‌ریزی عملیاتی را شروع کردیم و سه سناریوی مختلف -تکلیفی، انتظاری و خوش‌بینانه - را برای شعب استان‌ها تدوین کردیم.
با نگاهی به روند فروش چهار سال گذشته در انتخاب ریسک و فروش بیمه سیاستگذاری کردیم؛ یعنی با دقت بیشتری ریسک‌ها را انتخاب و از فروش غیر اقتصادی جلوگیری کردیم.
شبکه فروش را نیز به حساسیت بیشتر در دو رشته درمان و اتومبیل ترغیب کردیم تا مراقبت دقیق‌تری در انتخاب مشتریان داشته باشند. اما برای رشته‌های دیگر، سیاست توسعه را در پیش گرفتیم.
اختیارات بیشتری را تفویض و محصولات برخط جدیدی معرفی کردیم تا شبکه نمایندگی بتواند به‌صورت موثرتری فعالیت کند.
نمایندگان را رتبه‌بندی و برای نمایندگان برتر اختیارات ویژه‌ای تعریف کردیم تا اصلاح پرتفوی طی دو سال آینده انجام شود و ترکیب بهتری شکل بگیرد. در این سیاستگذاری، یک خط قرمز قرار دادیم و آن وصول مطالبات و پرداخت به‌موقع حق‌بیمه‌ها بود.
ما سعی کرده‌ایم به اصول حرفه‌ای پایبند باشیم و در مقاطعی بخشی از پرتفوی‌های بزرگ را به دلیل همین پایبندی از دست داده‌ایم. نرخ فنی درست، خط قرمز ماست. نگاه ما به بازار بلندمدت است و به افزایش فروش فکر نمی‌کنیم.
نرخ‌شکنی ممکن است به‌طور مقطعی سهم بازار را بالا ببرد، اما در نهایت به شرکت و مشتری آسیب می‌زند و خدمات را با ضعف همراه می‌کند. ما مشتریان وفادار زیادی داریم که به دلیل ارائه خدمات مناسب، در بیمه آسیا ماندگار می‌مانند. باید پذیرفت یکی از چالش‌های اصلی صنعت بیمه، حجم بالای خسارت و ریسک تقلبی است.
ما در حال بازنگری فرآیند پرداخت خسارت هستیم و با استفاده از فناوری‌های نوین و اتوماسیون قصد داریم حداقل پنج درصد از خسارات ناشی از فرار و تقلب را کاهش دهیم. این موضوع به بهبود خدمات بیمه گذاران و رضایت سهامداران کمک خواهد کرد.
چشم‌انداز شما از آینده صنعت بیمه ایران چیست؟
با وجود همه مشکلات، صنعت بیمه ایران وضعیت نسبتا پایدار و مناسبی دارد و نگرانی جدی درباره تنش‌های مالی بزرگ وجود ندارد. اما برای نقش‌آفرینی بهتر در اقتصاد کشور، باید جسورانه‌تر وارد همکاری با بخش‌های اقتصادی و سایر صنایع شویم و از ظرفیت‌ها بهتر بهره‌برداری کنیم.
اصلاح ترکیب پرتفوی، پایبندی به نرخ‌گذاری حرفه‌ای، استفاده از فناوری و نگاه بلندمدت و سرمایه‌گذاری صحیح منابع کلید موفقیت این حوزه در آینده خواهد بود.
صنعت بیمه یکی از مهم‌ترین و موثرترین بازیگران در اقتصاد ایران برای افزایش امنیت بنگاه‌های اقتصادی و حمایت از زیست اجتماعی خانواده‌های ایرانی است.
