الزام جدید برای صادرکنندگان سیمان
بورس کالا پیش‌شرط گمرک شد
سازمان توسعه تجارت ایران به تازگی بخشنامه‌ای رسمی صادر کرده است که براساس آن صادرات سیمان و کلینکر خاکستری تنها با ارائه گواهی معامله از رینگ صادراتی بورس کالا مجاز است. هدف از این اقدام، شفاف‌سازی قیمت‌ها، جلوگیری از رقابت منفی میان صادرکنندگان و حفظ بازارهای صادراتی ایران اعلام شده است. در نامه‌ای که بورس کالای ایران به شرکت‌های کارگزاری ارسال کرده، تاییدیه خرید سیمان و کلینکر از تالار صادراتی بورس به عنوان یکی از ملزومات تشریفات گمرکی صادرات این کالاها برشمرده شده و تاکید شده است که این گواهی باید به‌صورت سیستمی و برخط صادر شود و به صورت مستقیم برای گمرک ارسال شود.
جزئیات بیشتری که در بخشنامه‌ها و صورت‌جلسات مشترک میان سازمان توسعه تجارت، وزارت صنعت، معدن و تجارت و انجمن سیمان آورده شده است شامل این موارد است: ارزش صادراتی کالا بر اساس قیمت صادراتی عرضه‌شده در رینگ صادراتی بورس کالا تعیین می‌شود و این ارزش باید مطابق یکی از ترم‌های اینکوترمز مانند FOT، FOB یا Ex Works یا معادل‌های معادل FOB باشد. همچنین گواهی خرید صادر شده دارای اعتبار حداکثر ۶ ماه است.
صادرات سیمان از مسیر بورس کالا
برای قراردادهایی که پیش از تاریخ ابلاغ این الزام بسته شده‌اند نیز مهلت اجرا در نظر گرفته شده و آنها تا ۱۵ مهر ۱۴۰۴ می‌توانند صادرات را خارج از ضوابط جدید انجام دهند. علاوه بر این، اجرای این الزام از ابتدا مقرر بود از ۱۵ شهریور ۱۴۰۴ باشد، اما به دلیل آماده نبودن زیرساخت‌های لازم، این موعد یک هفته دیرتر شده و زمان اجرا به ۲۲ شهریور موکول شد. در عمل، روز چهارشنبه ۲۶ شهریورماه امسال تالار صادراتی بورس کالای ایران میزبان معامله ۱۱ هزار و ۵۰ تن سیمان پرتلند تولیدی شرکت‌های توسعه ماهان کرمان، جوین و مجتمع سیمان غرب آسیا بوده است. گواهی صادراتی این معامله به‌صورت برخط برای گمرک ارسال خواهد شد.
اجرای کامل این بخشنامه، مسیر صادرات سیمان و کلینکر خاکستری را از معاملات غیررسمی و پنهان جدا کرده و همه معاملات صادراتی این دو کالا را ملزم به عبور از مسیر رسمی بورس کالا می‌کند. این اقدام در کنار ضوابط جدید گمرکی، گامی مهم در جهت جلوگیری از رقابت ناسالم، تقویت شفافیت تجاری و حفظ بازارهای صادراتی کشور به‌شمار می‌آید. در این راستا رئیس اداره تحلیل بازار فیزیکی بورس کالای ایران با تاکید بر الزامات تازه‌ای که توسط سازمان توسعه تجارت و گمرک برای صادرات سیمان و کلینکر خاکستری تعیین شده است، اعلام کرد که از این پس صادرات این کالاها تنها از طریق معاملات در رینگ صادراتی بورس کالا و با ارائه گواهی صادراتی بورس به گمرک مجاز است. متقاضیان خرید سیمان صادراتی باید ابتدا از طریق کارگزاری، کد معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا دریافت کنند، بدون کد معاملاتی، امکان مشارکت در معاملات صادراتی وجود نخواهد داشت.به گفته سید داوود آذرشب، اطلاعیه عرضه کالا برای صادرات حداقل دو روز کاری قبل از انجام معامله در وب‌سایت بورس کالا منتشر می‌شود و خریداران موظف هستند شرایط عرضه‌کننده را مطالعه و الزامات مربوط را رعایت کنند.
شفاف‌سازی در بازار سیمان
وی همچنین درباره مهلت تسویه حساب توضیح داد که در معاملات نقدی داخلی، تسویه بدون جریمه تا سه روز کاری مجاز است و در صورتی که این مهلت رعایت نشود، تا سه روز کاری دیگر با جریمه انجام می‌شود. برای معاملات نقدی صادراتی، مهلت بدون جریمه پنج روز کاری و با جریمه تا ۱۰ روز تقویمی در نظر گرفته شده است. همچنین در معاملات صادراتی اعتباری، تسویه تا ۱۰ روز کاری بدون جریمه امکان‌پذیر است و در صورت تجاوز، مهلت تا ۱۰ روز تقویمی با جریمه اعمال خواهد شد. اجرای این مقررات جدید با هدف ارتقای شفافیت قیمت‌ها، جلوگیری از رقابت منفی میان صادرکنندگان و حفظ بازارهای بین‌المللی ایران صورت گرفته است.
الزام گمرک برای قبول گواهی صادرشده توسط بورس کالا به عنوان مدرک رسمی صادرات و امکان رصد معاملات صادراتی از طریق بورس، بخشی از این راهبرد به شمار می‌رود. هم‌زمان با اجرای این مقرره، عرضه صادراتی سیمان و کلینکر با حجم قابل توجهی در تالار صادراتی بورس کالا انجام شده است و گواهی صادراتی در فرمت الکترونیکی و برخط برای گمرک ارسال می‌شود. این موضوع باعث شده تا صادرات از مسیرهای غیررسمی و عدم شفافیت تا حد زیادی کنترل شود.
این سازوکار جدید در نظر دارد ضمن تقویت زنجیره تامین صادرات، اعتماد بین‌المللی به محصولات سیمانی ایران را بالا ببرد، بازارهای صادراتی را پایدار نگه دارد و حقوق صادرکنندگان و مصرف‌کنندگان داخلی را در فضای رقابت سالم حفظ کند.
بررسی تالار صنعتی بورس کالای ایران در هفته چهارم شهریورماه امسال نشان می‌دهد که این بازار میزبان یک‌میلیون و ۲۹۶ هزار و ۲۱۳ تن انواع سیمان بود که با ثبت تقاضای ۱.۲ برابری حجم یک‌میلیون و ۱۷۴ هزار و ۴۰۴ تن انواع سیمان مورد معامله قرار گرفت. مقایسه بازار فیزیکی سیمان در هفته چهارم شهریورماه نسبت به هفته پیش از آن نشان می‌دهد که حجم عرضه و معامله انواع سیمان به ترتیب ۴ درصد و ۱.۶ درصد افزایش داشته است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که میانگین قیمت موزون معاملاتی سیمان نوع ۲ در بازه مورد بررسی دو هزار و ۵۰۷ تومان به‌ازای هر کیلوگرم به ثبت رسید که نسبت به هفته پیش از آن رشد ۱۵ درصدی را نشان می‌دهد.
