سبقت بازار مالی از بازار فیزیکی

 سرمایه‌گذاری در طلا از راه بورس به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌شود. در روش مستقیم افراد به‌صورت مستقیم اقدام به سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده شمش طلا و سکه می‌کنند، اما در روش غیرمستقیم سرمایه‌گذاران از صندوق‌های طلا بهره می‌برند.

سرمایه‌گذاری مستقیم

گواهی سپرده کالایی، اوراق بهاداری است که موید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالاست و پشتوانه آن قبض انبار استانداری است که توسط انبارهای مورد تایید بورس صادر می‌شود. در حال حاضر گواهی سپرده‌های شمش طلا، شمش نقره، سکه طلا، زعفران به صورت پیوسته در بورس کالای ایران در حال معامله هستند. در حوزه سکه طلا با سکه‌های خزانه‌های بانکی و سکه‌های خزانه بورس کالا روبه‌رو هستیم. افراد به وسیله کد بورسی مشابه خرید و فروش سهام می‌توانند اقدام به سرمایه‌گذاری در سکه خزانه بانک‌های بانکی کنند. اما سکه‌های خزانه بورس کالای ایران که با نماد CD۱GOC۰۰۰۱ از تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ در حال معامله هستند؛ ابزاری نوین در حوزه معاملات سکه هستند و افراد برای دریافت سکه نیز می‌توانند از سامانه نوبت‌دهی دریافت سکه بهره ببرند.

برخلاف سکه‌های خزانه بانکی که هر ۱۰۰۰ واحد نشان‌دهنده یک سکه است، در این نوع سکه‌ها هر گواهی سپرده معادل یک سکه است. علاوه بر سکه، شمش طلا دیگر ابزار مورد استفاده برای سرمایه‌گذاری مستقیم است. دارایی پایه در این معاملات، شمش طلای حدودا یک کیلوگرمی با عیار حداقل ۹۹۵ است. هر گواهی سپرده کالایی معادل ۱۰۰ سوت یا ۰.۱ گرم طلا بوده و حداقل خرید نیز یک گواهی سپرده است. برای خرید و فروش سکه خزانه بورس کالا و شمش طلا افراد باید با هماهنگی کارگزاری خود اقدام به دریافت کد مالی(نقدی) بورس کالا کنند و سامانه معاملاتی آنها نیز با سامانه خرید و فروش سهام متفاوت خواهد بود. زمان معامله برای تمام گواهی سپرده‌های طلایی از ساعت ۱۲ تا ۱۸ با ۳۰ دقیقه پیش گشایش از ساعت ۱۱:۳۰ خواهد بود. 

سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس به روشی گفته می‌شود که فرد سرمایه‌گذار به جای خرید و فروش مستقیم، وجوه خود را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌سپارد. در این روش، مدیریت سرمایه و خرید و فروش بر عهده متخصصین این امر بوده و سرمایه‌گذار تنها از سود حاصل از فعالیت آنها منتفع می‌شود. مهم‌ترین تفاوت صندوق‌های طلا در دارایی‌های تحت مدیریت آنهاست؛ صندوق‌های طلا، وجوه حاصل از افراد را بر گواهی سپرده شمش طلا، شمش نقره و سکه طلا و یا اوراق سرمایه‌گذاری می‌کنند و میزان آن‌ها، تفاوت صندوق‌ها را رقم می‌زند. صندوق‌های طلا مشابه گواهی سپرده‌های طلایی از ساعت ۱۲ تا ۱۸ با ۳۰ دقیقه پیش گشایش معامله می‌شوند و دارای بازه نوسان ۱۰ درصدی هستند. یکی از مهم‌ترین نکات در خرید و فروش صندوق‌های طلا، توجه به NAV ابطال است که افراد می‌توانند از سایت tsetmc.com مورد بررسی قرار دهند.

خالص ارزش دارایی صندوق‌های طلای فعال در بورس کالای ایران تا تاریخ ۵ مهر ماه با ثبت رکوردی تاریخی، از مرز ۳۰۰ هزار‌میلیارد تومان فراتر رفت؛ صندوق‌های طلا این امکان را فراهم می‌کنند که سرمایه‌گذاران بدون دغدغه‌های مربوط به نگهداری فیزیکی یا ریسک سرقت، بتوانند با مبالغ اندک و به صورت کاملا آنلاین و شفاف، در بازار طلا سرمایه‌گذاری کنند. در حال حاضر ۲۵ صندوق طلا با نمادهایی همچون زرگر، درنا، رز، امرالد، گلدیس، زمرد، قیراط، آتش، درخشان، زروان، لیان، تابش، جواهر، آلتون، ناب، گنج، نفیس، زرفام، مثقال، کهربا، عیار، گوهر، زر، طلا و ریتون در بورس کالا فعالیت دارند. دارایی این صندوق‌ها متشکل از ۳۳۷ هزار قطعه سکه، ۱۹.۳ تن شمش طلا و ۵.۳ تن شمش نقره است.

طلا یا نقره؛ مساله این است؟

در روزهایی که بورس کالا از راه‌اندازی گواهی سپرده بیت‌کوین تا توکینایز کردن زعفران می‌گوید؛ بد نیست نگاهی به ابزار درخشان بورس کالا در سال گذشته بیندازیم. ابزاری که روشی دیگر برای ساخت سپر تورمی را برای سرمایه‌گذاران از طریق بورس نمایان کرد و خیلی از معایب معاملات دومین فلز گران‌بها را در بازار فیزیکی پوشش داد.از ابتدای شروع معاملات نقره در بورس کالا، بازدهی این فلز گران‌بها ۷۸ درصد بوده، درحالی‌که صندوق‌های طلا میانگین ۴۳ درصد بازدهی داشتند. در یک ماه گذشته گواهی سپرده شمش نقره بیش از ۵۰ درصد بازدهی داشته است.

* کارشناس بازارهای مالی