زعفران؛ ستاره جدید بورس کالا در پاییز
بخش عمده این تولید، یعنی حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد، مربوط به استان‌های خراسان جنوبی، خراسان رضوی و خراسان شمالی است. مابقی تولید نیز از مناطقی به دست می‌آید که پیاز زعفران از خراسان به آنجا منتقل شده است. اما امسال شرایط متفاوت است. به‌دلیل کمبود آب و نامساعد بودن شرایط آب‌وهوایی، میزان تولید به حدود ۲۵۰ تن کاهش یافته است؛ یعنی چیزی حدود ۳۰ درصد افت نسبت به سال‌های گذشته رقم خورده است. از این مقدار، حدود ۳۰ تن در داخل کشور مصرف می‌شود و باقی‌مانده آن، یعنی تقریبا ۲۲۰ تن، برای صادرات اختصاص می‌یابد.
صادرات زعفران ایران عمدتا به کشورهای اروپایی، حوزه خلیج فارس و بخشی از بازار آمریکا انجام می‌شود. چین نیز از خریداران مهم زعفران ایرانی به‌حساب می‌آید. با فرض دلار حدود ۱۰۷ تا ۱۱۰ هزار تومان و قیمت جهانی هر گرم زعفران حدود ۱.۲ دلار، قیمت هر کیلوگرم زعفران در بازار جهانی حدود ۱۱۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار برآورد می‌شود.
در یک ماه گذشته، قیمت گواهی‌های سپرده زعفران در محدوده ۹۵ تا ۱۱۰ هزار تومان نوسان داشته است. با توجه به کاهش ۳۰ درصدی عرضه و ورود به فصل برداشت (پاییز)، طبیعی است که قیمت‌ها رشد داشته باشند. اگر این کاهش تولید به همان نسبت بر قیمت اثر بگذارد، می‌توان انتظار داشت که نرخ گواهی‌های سپرده کالایی زعفران به محدوده ۱۴۰ تا ۱۵۵ هزار تومان برسد.
از سوی دیگر، اگر پیش‌بینی‌ها مبنی‌بر رشد نرخ ارز محقق شود، بازدهی دلاری زعفران نیز افزایش خواهد یافت. بر همین اساس، می‌توان انتظار داشت که قیمت جهانی زعفران ایران به حدود ۱۸۰۰ تا دو هزار دلار به‌ازای هر کیلوگرم برسد. افزون بر این، حمایت‌های مجلس از کشاورزان زعفران‌کار و همچنین درج نمادهای جدید انبار زعفران در بورس کالا – هرچند هنوز عرضه رسمی انجام نشده – از دیگر عواملی است که به افزایش تقاضا در بازار صندوق‌های کالایی زعفران دامن زده است.
در این میان، به سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود که اگر قصد ورود به این بازار را دارند، حتما به قیمت‌های گواهی سپرده کالایی توجه کنند و به‌جای خرید مستقیم زعفران یا ورود به معاملات آتی که ریسک بالاتری دارند، از مسیر صندوق‌های کالایی زعفران وارد شوند.
صندوق‌های کالایی ابزارهایی هستند که امکان سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، آسان و با ریسک کنترل‌شده‌تر را فراهم می‌کنند.در مقابل، خرید مستقیم گواهی سپرده یا ورود به بازار آتی زعفران می‌تواند پیچیدگی‌هایی به‌همراه داشته باشد؛ ازجمله مشکلات مربوط به فروش، تحویل فیزیکی کالا از انبار و الزامات اجرایی دیگر که گاه موجب دردسر برای سرمایه‌گذاران خرد می‌شود. در نتیجه، اگر دیدگاه سرمایه‌گذار نسبت به آینده بازار زعفران مثبت است، بهتر است از طریق مسیر مطمئن‌تر و کم‌ریسک‌تر صندوق‌های کالایی اقدام کند تا هم از رشد احتمالی قیمت زعفران منتفع شود و هم از درگیری‌های اجرایی بازار فیزیکی و آتی دور بماند.
* کارشناس بازار سرمایه
