بازارهای کالایی در تبوتاب ریسکهای ژئوپلیتیک و انتظار کاهش نرخ بهره
بازار کامودیتیها در دوراهی
قیمت نفت خام برنت در معاملات روز سهشنبه دوم دسامبر، با ادامه مسیر صعودی خود به سطح ۶۳.۲ دلار بهازای هر بشکه رسید. افزایشی که عمدتا معلول رشد قیمتها در روز پیش از آن و تشدید نگرانیها درباره امنیت عرضه جهانی بود. در روزهای گذشته، حملات اوکراین به تاسیسات حیاتی صادرات نفت قزاقستان در کنسرسیوم خط لوله کاسپین، مرکز بارگیری این مسیر را با آسیب جدی مواجه کرد و مقامهای بندری روسیه را ناگزیر به توقف کامل عملیات بارگیری کرد.
این اختلال، بازار جهانی نفت را با احتمال کاهش عرضه مواجه کرد و زمینه را برای واکنش افزایشی قیمتها فراهم آورد. همزمان، تنش میان ایالات متحده و ونزوئلا نیز بهویژه پس از هشدار دونالد ترامپ، درباره بسته بودن حریم هوایی ونزوئلا و افزایش تحرکات نظامی واشنگتن در منطقه شدت گرفت. این فضای متشنج، چشمانداز عرضه نفت از آمریکای لاتین را نیز تحتتاثیر قرار داد.
در سوی دیگر، اوپک پلاس نیز با صدور بیانیهای در روز یکشنبه، بار دیگر بر پایبندی به سیاست تثبیت عرضه در سهماه نخست ۲۰۲۶ تاکید کرد. این گروه در ماههای اخیر با عدم توازن تقاضا و احتمال شکلگیری مازاد عرضه در سال آینده روبهرو بوده و تلاش دارد از طریق کنترل تولید، ثبات بیشتری به بازار تزریق کند. مجموع این عوامل سبب شد قیمت نفت در روز سهشنبه تحتتاثیر ترکیبی از ریسکهای ژئوپلیتیک و سیاستگذاری کشورهای تولیدکننده، همچنان در مسیر صعودی باقی بماند.
طلا عقبنشینی کرد
بازار طلا اما در جهت مخالف حرکت کرد. پس از آنکه قیمت این فلز گرانبها در روز دوشنبه به بالاترین سطح ۶ هفتهای خود رسید، روز سهشنبه با کاهش یک درصدی به زیر چهار هزار و ۲۰۰ دلار بهازای هر اونس عقبنشینی کرد. این افت بیشتر حاصل تمایل سرمایهگذاران به ذخیره سود بود، چراکه انتظارات برای کاهش نرخ بهره آمریکا در هفته آینده، بخش عمدهای از رشد اخیر قیمت طلا را رقم زده بود. معاملهگران در حال حاضر احتمال کاهش ۲۵ واحد پایه نرخ بهره در نشست پیشروی فدرالرزرو را بیش از ۸۰ درصد برآورد میکنند.
انتظاری که با دادههای اقتصادی ضعیف آمریکا و اظهارات اخیر چند عضو بانک مرکزی تقویت شده است. تازهترین گزارشهای اقتصادی نشان میدهد فعالیت بخش تولیدی آمریکا در ماه نوامبر برای نهمین ماه پیاپی کوچک شده است، نشانهای از تداوم ضعف در بخشهای کلیدی اقتصاد که فشار بر فدرالرزرو برای تسهیل سیاستهای پولی را افزایش میدهد. همین موضوع، نگاه سرمایهگذاران را به دادههای جدید معطوف کرده است.
ازجمله گزارش اشتغال ADP در روز چهارشنبه و دادههای شاخص هزینه مصرفکننده (PCE) که روز جمعه منتشر خواهد شد و میتواند مسیر آینده سیاست پولی را روشنتر کند. در بازار نقره نیز روند مشابهی مشاهده شد. این فلز که طی ۶ جلسه معاملاتی گذشته جهشی کمسابقه را پشت سر گذاشته و از کف ۲۸.۳دلاری سال گذشته به نزدیکی ۵۷ دلار رسیده بود، روز سهشنبه بیش از یک درصد افت کرد. با وجود این اصلاح، نقره همچنان در سال ۲۰۲۵ بیش از ۱۰۰ درصد رشد را به ثبت رسانده و یکی از پربازدهترین داراییهای بازار جهانی بوده است.
فشارهای افزایشی همچنان پابرجاست، چراکه عرضه فیزیکی محدود مانده و تقاضای صنعتی بهویژه در حوزه انرژیهای پاک رو به رشد است و احتمال کاهش نرخ بهره آمریکا نیز در کوتاهمدت به حمایت از قیمتها ادامه میدهد. بازارها همچنان به احتمال زیاد کاهش نرخ بهره را در نشست پیشرو مدنظر دارند و در انتظار سخنرانی جروم پاول، رئیس فدرالرزرو هستند که میتواند جهتگیری کوتاهمدت بازارهای فلزات گرانبها را تعیین کند.
مس سقف قیمتی چهار ماهه را شکست
در بخش فلزات پایه، قیمت آتی مس با عبور از مرز ۵.۲ دلار در هر پوند، به بالاترین سطح چهار ماه گذشته رسید. کمبود عرضه جهانی، افزایش حق بیمههای معاملاتی و کاهش ارزش دلار عوامل اصلی این رشد هستند. در هفته گذشته، مس در بورس فلزات لندن به دلیل کاهش تولید در شیلی، برنامههای کاهش ظرفیت در برخی واحدهای ذوب چین و محدودیت عرضه از سمت تولیدکنندگان، به اوج جدیدی رسید.
از اواخر ماه اوت تاکنون نیز قیمت این فلز حدود ۱۳ درصد افزایش یافته است. رشدی که بیانگر نگرانیهای فزاینده درباره تنگنای عرضه در ماههای آینده است. معاملهگران همچنین بخشی از محمولهها را به سمت بازار آمریکا هدایت کردهاند تا از قیمتهای بالاتر کومکس بهره ببرند، بازاری که در هفتههای اخیر تحتتاثیر عدم قطعیت نسبت به تعرفههای احتمالی دولت ترامپ و اختلال چندساعته در معاملات بورس کالای شیکاگو با کاهش نقدینگی و افزایش حق بیمه روبهرو شده است. همین مسائل موجب نوسانات بیشتر در معاملات مس شده و دیروز قیمت آن اندکی کاهش یافت. در بازار آلومینیوم نیز روندی افزایشی مشاهده شد. قیمت آتی این فلز در بریتانیا با عبور از سطح ۲۸۵۰ دلار در هر تن از کف ۲۷۹۰ دلاری اواسط نوامبر فاصله گرفت.
بهبود شرایط کلان اقتصادی و تغییر فضای سیاست پولی به سود صنایع، اثر مهمی بر این روند داشته است. پس از آنکه چند مقام کلیدی فدرالرزرو به حمایت از کاهش بیشتر نرخ بهره اشاره کردند و دولت چین نیز از بستههای محرک جدید برای مقابله با بحران بازار مسکن خود خبر داد، چشمانداز فعالیتهای تولیدی روشنتر شد و بازار فلزات پایه واکنش مثبتی نشان داد. چین که بزرگترین تولیدکننده آلومینیوم در جهان است، بار دیگر بر مهار ظرفیت مازاد در صنایع فلزی تاکید کرده و محدودیت سقف ۴۵میلیون تنی را برای سال آینده پابرجا نگه داشته است. این تصمیم به معنای احتمال کاهش تولید در سال آتی است و میتواند بازار جهانی را با کمبود مواجه کند. در کنار آن، پروژههای احداث کارخانههای ذوب در اندونزی نیز با چالشهایی مانند هزینه بالای انرژی و الزامات نظارتی روبهرو شدهاند.
اختلالاتی مانند توقف یک خط اصلی در کارخانه ذوب Grundartangi در ایسلند نیز فشارهای عرضه را تشدید کرده و از قیمتها حمایت کرده است. بهطور کلی مجموع اتفاقهای اخیر نشان میدهد بازارهای کالایی در مقطع حساسی قرار دارند. نقطهای که در آن سیاستهای پولی و تحولات ژئوپلیتیک نقش تعیینکنندهای در آینده قیمتها ایفا میکنند. از یکسو، احتمال کاهش نرخ بهره آمریکا میتواند به عاملی محرک برای افزایش قیمت فلزات و طلا تبدیل شود و از سوی دیگر، تداوم ریسکهای عرضه ناشی از درگیریهای منطقهای در بازار نفت، به تقویت نوسانات در این بخش منجر میشود. در هفتههای آینده، انتشار دادههای کلیدی اقتصادی و روند تصمیمگیری بانکهای مرکزی، سمتوسوی تازهای برای این بازارها رقم خواهد زد.
