بازار سرمایه نیازمند محرک‌های تازه برای عبور از مقاومت روانی است
بورس در اتاق انتظار
درحالی‌که شاخص کل همچنان در محدوده سه‌میلیون واحد نوسان دارد، شاخص هموزن عملکرد بهتری ثبت کرده که نشان از نقش پررنگ‌تر سهام کوچک و متوسط دارد. ارزش معاملات خرد نیز در سطح نسبتا بالایی حفظ شده و ورود پول حقیقی، هرچند محدود، از بازگشت تدریجی اعتماد حکایت دارد. با این حال، تحلیلگران تاکید می‌کنند که تداوم این روند صعودی، بدون حمایت عوامل بنیادی همچون سیاست نرخ بهره و کاهش شکاف ارزی، دشوار خواهد بود. بازار اکنون بیش از هر زمان دیگر نیازمند محرک‌های تازه برای عبور از مقاومت‌های روانی پیش‌روست.
از ترس ضرر تا ترس جاماندن
ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه، در ارزیابی عملکرد بازار طی هفته گذشته گفت: «هفته اخیر یکی از متعادل‌ترین و در عین حال پرنشانه‌ترین هفته‌های ماه‌های اخیر بود. شاخص کل با نوسانات محدود اما عمدتا مثبت به مسیر صعودی خود ادامه داد و در محدوده روانی سه‌میلیون واحد قرار گرفت؛ درحالی‌که شاخص هموزن عملکردی پرقدرت‌تر از خود نشان داد. این موضوع بیانگر آن است که موتور اصلی بازار همچنان در سهام کوچک و متوسط روشن است.»
او با اشاره به وضعیت نقدینگی و تغییر رفتار سرمایه‌گذاران افزود: «بازار اکنون در وضعیت اعتماد محتاطانه قرار دارد. حقیقی‌ها دیگر فروشنده‌های بی‌قید نیستند و حقوقی‌ها نیز از فاز حمایت نمایشی به فاز خرید هدفمند در گروه‌های خاص وارد شده‌اند. میانگین ارزش معاملات این هفته بیش از ۱۳ همت بود که نسبت به هفته‌های گذشته افزایش نشان داد و خروج پول حقیقی نیز به شکل محسوسی کاهش یافت. در بسیاری از روزها شاهد ورود پول حقیقی بودیم که معمولا در فازهای ابتدایی روندهای صعودی رخ می‌دهد.»
سماوی در ادامه توضیح داد: «آنچه در این مقطع اهمیت دارد، نه صرفا اعداد و ارقام، بلکه تغییر رفتار ذهنی معامله‌گران است. در هفته‌های گذشته هر رشد قیمتی با افزایش عرضه مواجه می‌شد، اما این هفته بازار در برابر فشار فروش مقاومت بیشتری نشان داد و حتی در روزهای منفی نیز خریدار فعال بود. این یعنی ترس در حال تخلیه است و بازار به تدریج در حال بازگشت به پذیرش ریسک است؛ اشتهای ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران نسبت به ماه‌های گذشته افزایش یافته است.»
او خاطرنشان کرد: «اگرچه شاخص کل در پایان هفته با کاهش حدود ۴۰هزار واحدی دوباره به سطح سه میلیون واحد بازگشت، اما بیش از ۵۴درصد نمادها مثبت بودند. این نشان می‌دهد که بازار در مرحله انتقالی قرار دارد؛ از فاز رکود و انکار به سمت فاز پذیرش و بازسازی اعتماد. در کف‌های قیمتی نیز حجم معاملات افزایش یافته که معمولا نشانه‌ای از شکل‌گیری روندهای میان‌مدت در نمادهای ارزنده است.»
این تحلیلگر بازار سرمایه در جمع‌بندی گفت: «بازار همچنان درگیر ابهامات سیاسی و متغیرهای اقتصادی است، اما نشانه‌های تغییر پارادایم در جریان پول و ذهنیت معامله‌گران آغاز شده است. اگر ارزش معاملات در محدوده ۱۰ همت تثبیت شود و تداوم ورود پول حقیقی را شاهد باشیم، می‌توان انتظار داشت که شاخص هموزن نیز به تدریج از فاز رکودی خارج شود. به نظر می‌رسد بازار از ترسِ ضرر به سمت ترسِ جاماندن حرکت می‌کند؛ لحظه‌ای که می‌تواند آغازگر فاز صعودی بلندمدت بازار باشد.»
امید به تداوم رشد با اتکا بر گزارش‌های ۶ماهه
محمد خبری‌زاد، تحلیلگر بازار سرمایه، در ارزیابی وضعیت معاملات هفته‌ای که گذشت اظهار کرد: «بازار در هفته سوم مهرماه، دو نیمه متفاوت را پشت سر گذاشت؛ در نیمه نخست شاهد روندی مثبت و سبزپوشی شاخص بودیم، اما در نیمه دوم بازار وارد فاز اصلاح، استراحت و تعادل شد و بخشی از رشدهای اخیر را تعدیل کرد.»
او با اشاره به افزایش قابل‌توجه ارزش معاملات خرد افزود: «میانگین ارزش معاملات خرد در هفته گذشته بیش از ۱۳ همت بود که بالاترین رقم از زمان پایان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه محسوب می‌شود. نکته جالب این بود که حتی در روزهای منفی نیز سطح ارزش معاملات حفظ شد و در روز پایانی هفته هم، برخلاف معمول، شاهد ارزش معاملات خرد بالای ۱۲ همت بودیم. این موضوع نشان می‌دهد بازار همچنان مورد توجه سرمایه‌گذاران است.»
خبری‌زاد ادامه داد: «در روزهایی که نمادهای بزرگ به سمت صف فروش رفتند نیز خروج پول شدیدی از بازار رخ نداد و نسبت سرانه فروش به خرید در سطح بالایی قرار نگرفت؛ بنابراین به نظر می‌رسد نقدینگی خاصی از بازار خارج نشده و همچنان امیدها به رشد تداوم دارد.»
او در پایان با اشاره به انتشار گزارش‌های 6ماهه شرکت‌ها گفت: «در هفته پیش‌رو سرعت انتشار گزارش‌های عملکرد شش‌ماهه افزایش خواهد یافت و اگر تغییر خاصی در حاشیه سود شرکت‌ها رخ نداده باشد، انتظار گزارش‌های خوبی در اغلب نمادها داریم. این گزارش‌ها می‌توانند به‌عنوان موتور محرک تازه‌ای برای ادامه روند صعودی بازار عمل کنند. حتی در صورت اصلاح یا دست‌به‌دست شدن موقت بازار، تا زمانی که خروج پول و افت محسوس در ارزش معاملات خرد مشاهده نشود، جای نگرانی وجود ندارد.»
تداوم رشد بازار منوط به محرک‌های بنیادی
برزو حق‌شناس، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به روند اخیر بورس اظهار کرد: «بازار در یک ماه گذشته از الگوی مشخصی تبعیت کرده است؛ به‌طوری که معمولا شنبه‌ها با رشد قوی آغاز می‌شود، یکشنبه و دوشنبه روند صعودی ادامه دارد، اما سه‌شنبه و چهارشنبه‌ها فشار عرضه افزایش می‌یابد و شاخص اغلب در پایان هفته منفی بسته می‌شود. این الگو در هفته جاری نیز تکرار شد، با این تفاوت که شدت منفی در روزهای پایانی بسیار سنگین‌تر از هفته قبل بود.»
او افزود: «دلیل اصلی این افت، نزدیک شدن شاخص به ناحیه مقاومتی مهم بود که به‌طور طبیعی فشار فروش را افزایش داد. با این حال، نکته مثبت و امیدوارکننده در معاملات هفته جاری این بود که در نیم ساعت پایانی روز چهارشنبه، بازار با حمایت قوی بازیگران اصلی توانست از تشکیل صف‌های فروش جلوگیری کند. همین موضوع امیدها را برای شروع مثبت معاملات شنبه افزایش می‌دهد.»
حق‌شناس در ادامه خاطرنشان کرد: «رشد اخیر بازار عمدتا ناشی از پایین بودن ارزش جایگزینی سهام بود؛ موضوعی که پس از افت قابل‌توجه ارزش بازار در ماه‌های گذشته و کاهش ریسک‌های سیستماتیک باعث شد سرمایه‌گذاران به خرید بازگردند. اما از این پس، ادامه روند صعودی تنها با اتکا بر این عامل دشوار خواهد بود و نیازمند محرک‌های بنیادی جدید است.»
این تحلیلگر بازار سرمایه تصریح کرد: «مهم‌ترین عوامل بنیادی موثر بر آینده بازار شامل سیاست نرخ بهره بانک مرکزی و فاصله میان دلار توافقی و دلار آزاد است. در حالی‌که دست بانک مرکزی برای کاهش نرخ بهره بسته به نظر می‌رسد، مقاومت این نهاد در برابر تعدیل فاصله نرخ ارز توافقی و آزاد به مشکلی جدی برای اقتصاد کشور تبدیل شده است. اگر این فاصله کاهش نیابد، تداوم رشد بورس با دشواری مواجه خواهد شد. در مجموع، برای حفظ روند صعودی، بازار نیازمند حمایت عوامل بنیادی و سیاستگذاری منطقی در حوزه پولی و ارزی است.»
