بازار سهام در حال سوخترسانی به سرمایه‌گذاری؛
رونق عرضه‌های اولیه در هند؛ موتور تازه رشد اقتصادی
داده‌های موسسه «دیلوجیک» نشان می‌دهد که از ابتدای سال تاکنون نزدیک به ۳۰۰ عرضه اولیه در بورس‌های هند انجام شده است؛ رقمی که از کل معاملات مشابه در سال ۲۰۲۳ فراتر رفته و انتظار می‌رود این روند تا سال ۲۰۲۶ نیز ادامه یابد. برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های هندی، از جمله «جیو» متعلق به گروه «ریلاینس» به رهبری موکش آمبانی، ثروتمندترین مرد آسیا، در صف ورود به بازار سهام قرار دارند.
به گفته تحلیلگران، دلیل اصلی این موج، ارزش‌گذاری مطلوب سهام و بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران است. شاخص «نیفتی ۵۰» که یکی از شاخص‌های مرجع بازار سهام هند است، تنها کمتر از یک درصد پایین‌تر از اوج خود در سپتامبر ۲۰۲۴ قرار دارد و با نسبت قیمت به سود حدود ۲۴ معامله می‌شود؛ سطحی که بالاتر از میانگین تاریخی بیست‌ساله این شاخص است. رشد پایدار شاخص‌ها نه‌تنها سرمایه‌گذاران نهادی، بلکه خانوارهای عادی را نیز به بورس کشانده است. درحالی‌که در سال ۲۰۲۰ تنها ۲.۵درصد از پس‌انداز خانوارها در سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری جریان داشت، امروز این رقم به حدود ۵درصد رسیده است.
گسترش ابزارهای پرداخت دیجیتال، مقررات ساده‌تر و افزایش شفافیت در فرآیند ثبت‌سفارش، حضور سرمایه‌گذاران خرد را تسهیل کرده است. آن‌گونه که پراناو‌هالدیا از پایگاه داده «پرایم دیتابیس» توضیح می‌دهد، در گذشته خرید سهام مستلزم پر کردن ده‌ها فرم کاغذی بود، اما اکنون تنها با چند کلیک در اپلیکیشن‌های مالی امکان‌پذیر است. این دموکراتیزه شدن بازار سرمایه باعث شده‌میلیون‌ها سرمایه‌گذار جدید به بازار جذب شوند و موجی از نقدینگی تازه به سمت تولید و سرمایه‌گذاری روانه شود.
با وجود رشد اقتصادی قابل‌توجه در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در هند همچنان پایین‌تر از سطح مطلوب است. سهم سرمایه‌گذاری شرکت‌ها از تولید ناخالص داخلی در حدود ۱۰درصد ثابت مانده، درحالی‌که دولت هدف‌گذاری کرده است تا با تقویت بخش خصوصی و افزایش سرمایه‌گذاری، هند را تا سال ۲۰۴۷ به کشوری توسعه‌یافته تبدیل کند. کاهش مالیات شرکت‌ها در سال ۲۰۱۹ و طرح‌های حمایتی متعدد تاکنون نتوانسته‌اند محرک کافی برای جهش سرمایه‌گذاری باشند. از این رو، کارشناسان امیدوارند بازار سهام و روند جدید عرضه‌های اولیه بتوانند این خلأ را پر کنند و منابع لازم برای پروژه‌های صنعتی و فناورانه را فراهم آورند.
نشانه‌های امیدوارکننده
نشانه‌هایی از تحقق این امید در حال ظهور است. بنا بر گزارش اکونومیست، بخش انرژی، به‌ویژه انرژی‌های تجدیدپذیر، سهم چشم‌گیری در این رونق دارد. شرکت «واری انرژیز» نخستین شرکت بزرگ حوزه انرژی خورشیدی بود که در اکتبر ۲۰۲۴ وارد بورس شد. پس از آن «ان‌تی‌پی‌سی گرین انرژی» با ارزش‌گذاری ۱۲میلیارد دلاری عرضه شد و شرکت «آوادا الکترو» نیز برای تامین مالی افزایش ظرفیت تولید پنل‌های خورشیدی خود درخواست عرضه اولیه داده است. این تحولات در شرایطی رخ می‌دهد که هند در سال ۲۰۲۴ یکی از پیشتازان جهانی سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک بوده است.
در کنار شرکت‌های انرژی، استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های فناوری نیز سهم چشم‌گیری در موج جدید عرضه‌ها دارند. اپلیکیشن تحویل غذای «سوئیگی» در اواخر ۲۰۲۴ با ارزش‌گذاری ۱۲.۷میلیارد دلار وارد بازار شد. شرکت «آتر انرژی»، تولیدکننده اسکوترهای برقی، نیز در مارس سال جاری سهام خود را عرضه کرد تا بتواند سرمایه لازم برای احداث کارخانه جدیدش را جذب کند. هر دو شرکت هنوز به سوددهی نرسیده‌اند، اما به گفته تحلیلگر شرکت «برنستاین»، ونوگوپال گاره، جذب سرمایه از طریق بورس به آنها امکان می‌دهد رشد خود را حفظ کنند و در شهرهای جدید فعالیت خود را گسترش دهند. او تاکید می‌کند که حتی اگر برخی از این شرکت‌ها بیش از حد ارزش‌گذاری شده باشند، این مساله تهدیدی برای ثبات اقتصاد کلان نیست، زیرا سطح بدهی در سیستم مالی پایین است و خطر سرایت مالی وجود ندارد.
با این حال، تمام عرضه‌های اولیه منجر به جذب سرمایه جدید برای تولید نمی‌شوند. آمارها نشان می‌دهد حدود دو سوم IPOهای امسال در قالب «عرضه برای فروش» بوده‌اند؛ به این معنا که سهامداران فعلی بخشی از دارایی خود را نقد کرده‌اند و منابع تازه‌ای وارد شرکت نشده است. با این وجود، تحلیلگران معتقدند چنین عرضه‌هایی نیز برای اقتصاد مفیدند، زیرا به صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و خصوصی اجازه می‌دهد از سرمایه‌گذاری‌های قبلی خارج شوند و منابع خود را به سمت استارت‌آپ‌های جدید هدایت کنند. شایلندرا سینگ از شرکت سرمایه‌گذاری «پیک ایکس وی» در این باره می‌گوید: «رونق بازار عرضه‌های اولیه هدیه‌ای بزرگ برای اکوسیستم فناوری هند است و به سرمایه‌گذاران جسور اطمینان می‌دهد که می‌توانند در پروژه‌های بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند.»
در عین حال، برخی شرکت‌های خارجی نیز از این شرایط برای کاهش سهم خود در بازار هند و نقد کردن سودهای انباشته استفاده کرده‌اند. شرکت‌های کره‌ای «ال‌جی الکترونیکس» و «هیوندای موتور» با عرضه بخشی از سهام واحدهای هندی خود، بخشی از سرمایه‌گذاری‌های چنددهه‌ای‌شان را آزاد کرده‌اند. همچنین سرمایه‌گذاران نهادی خارجی امسال حدود ۱۸میلیارد دلار از بازار سهام هند خارج کرده‌اند. با این وجود، از اواخر اکتبر و همزمان با گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال توافق تجاری میان هند و آمریکا، روند خروج سرمایه متوقف شده است.
تاریخ بازار سهام هند نیز نشان می‌دهد که رونق مالی می‌تواند پایه‌گذار تحولات اقتصادی بزرگ باشد. در قرن نوزدهم، بمبئی (مومبای کنونی) در دوران جنگ داخلی آمریکا با جذب سرمایه‌های ناشی از تحریم پنبه جنوب، به مرکز مالی منطقه بدل شد و ثروت آن دوره پایه‌گذار توسعه شهری و صنعتی شهر شد. اکنون به نظر می‌رسد رونق جدید بورس هند می‌تواند بار دیگر همان نقش تاریخی را ایفا کند؛ این بار نه به واسطه تحریم‌ها، بلکه در نتیجه ادغام گسترده‌تر هند در تجارت جهانی و اعتماد فزاینده سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به چشم‌انداز بلندمدت این اقتصاد نوظهور.
