چه محرک‌هایی به سقف‌شکنی شاخص کل کمک کردند؟
مسعود مهدیان، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی بازار سهام پرداخت و گفت: بازار سرمایه دیروز یکی از روزهای مهم خود را پشت سر گذاشت؛ روزی که شاخص کل بورس تهران توانست سقف تاریخی خود را پشت سر بگذارد. این اتفاق به‌عنوان یکی از نقاط عطف بازار قابل ارزیابی است. همزمان با ثبت این رکورد، مولفه‌های معاملاتی نیز عملکرد مناسبی داشتند. موضوعی که نشان می‌دهد بازیگران حقیقی بار دیگر به بازار سرمایه توجه نشان می‌دهند و در سمت تقاضا فعال‌تر شده‌اند. از ابتدای مهرماه تاکنون، شکل‌گیری روند صعودی بازار را می‌توان تا حد زیادی ناشی از فروکش‌کردن تنش‌های منطقه‌ای و کاهش ریسک‌های سیستماتیک دانست. در کنار آن، تصمیم و اراده جدی بازارساز نیز نقش مهمی در ایجاد اطمینان و جذب نقدینگی‌های سرگردان داشته است. مدیریت صحیح چرخش نقدینگی میان گروه‌ها نیز موضوعی بود که در عملکرد مثبت بازار بازتاب یافته است.
در این میان، برخی تصمیمات کلیدی می‌تواند در ادامه مسیر تاثیر قابل‌توجهی بر بازار داشته باشد. موضوع حذف هاب اروپایی از فرمول نرخ خوراک پتروشیمی‌ها از جمله مسائلی است که انتظار می‌رود با همراهی وزارت نفت به نتیجه برسد، چرا که این تغییر تنها در صورت‌های مالی شرکت‌های پتروشیمی اثرگذار نیست، بلکه می‌تواند صنایع وابسته را نیز تقویت کند. همچنین انتقال ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد به بازار دوم، اقدامی است که در صورت عملیاتی شدن می‌تواند به کاهش شکاف نرخ‌ها و حرکت تدریجی به سمت تک‌نرخی شدن ارز در اقتصاد کمک کند.
از منظر تحلیلی و تکنیکال نیز شکست سقف تاریخی شاخص کل موجب افزایش تقاضا در نمادهای بزرگ به‌ویژه گروه‌های فولادی، پالایشی و چندرشته‌ای شده است. در چنین شرایطی افزایش حجم معاملات، بالا رفتن هیجان و دست به دست شدن سهام در محدوده‌های فعلی رفتاری طبیعی و مورد انتظار است. با توجه به جریان نقدینگی و رفتارشناسی فعالان بازار، می‌توان انتظار داشت که این شکست سقف تثبیت شود و شاخص در مسیر صعودی باقی بماند. هدف بعدی شاخص کل نیز می‌تواند محدوده ۳میلیون و ۴۰۰هزار واحد باشد. با این حال، همچنان ضروری است که سرمایه‌گذاران در چینش پرتفوی خود ریسک‌های سیستماتیک را به‌طور جدی مدنظر قرار دهند و از تصمیم‌گیری‌های هیجانی پرهیز کنند. بازار گرچه در حال حاضر در موقعیتی مثبت قرار گرفته، اما همچنان نیازمند توجه به متغیرهای بیرونی و شرایط کلان اقتصادی و سیاسی است.
محمدحسین علی‌بخشی، کارشناس تحلیل بازار سرمایه، به ارزیابی وضعیت بازار پرداخت: اواخر شهریور و ابتدای مهرماه، بازار سهام وارد یک روند صعودی شد. در روز سی‌ام شهریور و اول مهر، جریان جدیدی از پول به بازار تزریق شد و عملا شروع حرکت صعودی بازار از همان زمان رقم خورد. در سال‌های گذشته معمولا بازار از ابتدای آبان‌ماه شروع به رشد می‌کرد و تا اردیبهشت ادامه می‌داد، اما امسال این روند یک ماه زودتر آغاز شد؛ شاید آثار تورمی و افزایش نقدینگی در کشور در این موضوع نقش داشته است، اما مهم‌تر از همه به‌نظر می‌رسد اراده‌ای بود که به بازار تزریق شد. در هفته گذشته، گزارش‌های شش‌ماهه روی تابلوها نشست و متاسفانه عملکرد شرکت‌های بزرگ چندان رضایت‌بخش نبود، درحالی‌که شرکت‌های کوچک‌تر گزارش‌های قابل قبول‌تری ارائه کردند. همین موضوع موجب شد در ابتدای هفته گذشته توجه بازار به سمت سهم‌های کوچک‌تر جلب شود و شاخص هم‌وزن عملکرد بهتری نسبت به شاخص کل ثبت کند؛ در مقابل سهام بزرگ، به‌ویژه فولادی‌ها، تحت فشار فروش قرار گرفتند. با کمرنگ‌شدن اثر گزارش‌ها، خبری مثبت در گروه پتروشیمی منتشر شد؛ حذف دو هاب گازی اروپایی از فرمول نرخ خوراک پتروشیمی‌ها که می‌تواند حدود ۷ سنت قیمت خوراک را کاهش دهد. این خواسته‌ای بود که مدت‌ها فعالان بازار بر آن تاکید داشتند؛ اینکه چرا باید هاب‌های اروپایی که خود واردکننده گاز هستند در فرمول اثرگذار باشند. این خبر که چندین‌بار توسط معاون وزیر نفت مورد تاکید قرار گرفت، موجب شد پتروشیمی‌ها حرکت مثبتی آغاز کنند و جریان معاملات در نمادهای بزرگ مجددا پررنگ شود.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: در ادامه، احتمال عرضه ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد در بازار دوم با نرخ بین ۹۵ تا ۱۰۰ هزار تومان می‌تواند سودآوری شرکت‌های فولادی را تقویت کرده و انگیزه صادراتی آنها را افزایش دهد که باعث اقبال مجدد به صنعت فولاد و فلزات اساسی شد و به رشد بازار کمک کرد. پس از آن، خبر افزایش نرخ محصولات ایران‌خودرو و سایپا منتشر شد که موجب شد در آخرین ساعات معاملات چهارشنبه، گروه بانکی و خودرویی با رنج مثبت به کمک بازار بیایند. این حمایت‌ها در زمانی رخ داد که افزایش کارمزد صندوق‌های اهرمی فشارهایی بر بازار وارد کرده بود.
به‌طور کلی می‌توان گفت هر زمان بازار در آستانه افت انرژی قرار می‌گیرد، خبری مثبت منتشر می‌شود و بار دیگر شاخص را به سمت بالا هدایت می‌کند. برداشت من این است که اراده بازارساز بر عبور شاخص کل از سقف تاریخی ۳میلیون و ۵۶ هزار واحد قرار داشت. با این حال زمانی که بازار به سقف تاریخی نزدیک شد، بحث‌های تایید و تکذیب نرخ خوراک و موضع‌گیری‌های فضای مجازی دوباره مطرح شد؛ مسائلی که در چنین نقاط حساسی می‌تواند نگران‌کننده باشد و امیدواریم ادامه‌دار نباشد.
از این مرحله به بعد احتمال افزایش عرضه‌ها و حرکت نوسانی (رنج) بیشتر است و باید حساسیت ویژه‌ای به اخبار داشت. انتشار اخبار منفی می‌تواند زمینه‌ساز اصلاح باشد؛ اما اگر اخبار مثبت ادامه یابد و بازارساز همچنان همراه باشد، می‌توان به اهداف بالاتری برای شاخص کل نیز امیدوار بود.
نکته مهم دیگر اینکه هرچند شاخص کل سقف تاریخی خود را پس گرفته، اما بسیاری از نمادها هنوز از سقف‌های تاریخی خود فاصله دارند و عقب‌تر از شاخص حرکت کرده‌اند. امیدواریم بخش قابل‌توجهی از این عقب‌ماندگی جبران شود و با توجه به شرایط تورمی و رشد سایر بازارهای موازی طی سال‌های اخیر، بازار سهام نیز بتواند جایگاه خود را بازیابد و برای سهامداران ارزش‌آفرینی کند.
