گامی برای پیوند فناوری و اقتصاد

حمیدرضا احمدیان در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به برگزاری پاویون هوش مصنوعی در رویداد کیش اینوکس و نقش آن در توسعه زیست‌بوم فینتک و استارت‌آپ‌های مالی گفت: هدف اصلی از ایجاد این پاویون، فراهم‌کردن بستر گفت‌وگو میان فعالان هوش مصنوعی و بخش‌های پولی و مالی کشور است. کیش اینوکس در طول سال‌های برگزاری خود به‌عنوان یکی از رویدادهای موفق کشور توانسته اکوسیستم پولی، مالی و سرمایه‌گذاری را در کنار یکدیگر جمع کند و به نقطه‌ای اثرگذار در حوزه اقتصاد تبدیل شود.

وی با اشاره به تجربه‌های گذشته افزود: در همه سال‌هایی که به‌عنوان بهره‌بردار یا همکار علمی در این رویداد حضور داشتیم، متوجه شدیم ظرفیت‌های ویژه‌ای در کیش اینوکس وجود دارد. بسیاری از رویدادهایی که در مکان‌هایی مشابه برگزار می‌شوند، معمولا موفق نیستند، اما این رویداد از این قاعده مستثنی بوده و توانسته توجه و مشارکت فعالان بانک، بیمه، بورس و سرمایه‌گذاری را جلب کند.

رئیس امور هوش مصنوعی و توسعه دولت هوشمند در ادامه با تاکید بر اهمیت ورود هوش مصنوعی به عرصه‌های مختلف اقتصادی، اظهار کرد: بروز و گسترش فناوری‌های هوش مصنوعی باعث شده بخش قابل‌توجهی از فضاهای کسب‌وکار دچار تغییر شود. شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی هر یک به میزان توان و ظرفیت خود به سمت استفاده از هوش مصنوعی حرکت کرده‌اند. اکنون زمان آن رسیده که شرکت‌های فعال در حوزه‌های مالی و اقتصادی بیش از پیش با ظرفیت‌های این فناوری آشنا شوند و گفت‌وگویی میان فعالان صنعت و متخصصان هوش مصنوعی شکل گیرد.

احمدیان ادامه داد: هدف از پاویون هوش مصنوعی در کیش اینوکس، ایجاد همین تعامل دوسویه است تا فضای عرضه و تقاضای هوش مصنوعی در کشور به‌درستی شکل بگیرد و از این طریق زمینه توسعه کاربردهای آن فراهم شود. واقعیت این است که در حال حاضر نه همه صنایع و بنگاه‌ها درک درستی از ظرفیت‌های هوش مصنوعی دارند و نه فعالان این حوزه توانسته‌اند به شکل مطلوب با بخش‌های مالی و اقتصادی ارتباط بگیرند. اگر بتوانیم زمینه آشنایی و گفت‌وگوی مستقیم میان این دو گروه را فراهم کنیم، می‌توان امیدوار بود که استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی در کشور توسعه بیشتری پیدا کند.

او با تاکید بر ضرورت فرهنگ‌سازی در استفاده از فناوری‌های نو گفت: در شرایط فعلی کشور، بزرگ‌ترین نیاز ما در حوزه هوش مصنوعی، فرهنگ‌سازی و آموزش صحیح است تا شرکت‌ها بدون هیجان‌زدگی یا صرف هزینه‌های اشتباه به این مسیر وارد شوند. این رویداد می‌تواند گامی موثر در جهت آموزش و فرهنگ‌سازی باشد. هوش مصنوعی در سطح جهانی هنوز در مراحل آغازین خود قرار دارد. اگر با برنامه‌ریزی دقیق پیش برویم، می‌توانیم در بسیاری از زمینه‌ها هم‌گام با علم روز دنیا حرکت کنیم؛ اما در صورت بی‌برنامگی، ممکن است تنها به بازار مصرف فناوری تبدیل شویم.رئیس امور هوش مصنوعی و توسعه دولت هوشمند درباره اهداف اجرایی پاویون هوش مصنوعی در کیش اینوکس توضیح داد: پاویون ویژه هوش مصنوعی که با همکاری مجموعه‌ای از نهادها تدارک دیده شده، فرصتی برای ارائه توانمندی‌ها و محصولات فعالان این حوزه و نیز بیان نیازها و چالش‌های بخش‌های مختلف اقتصادی است. از سوی دیگر، شرکت‌ها و سازمان‌های اقتصادی نیز می‌توانند مسائل خود را مطرح کنند تا شاید به کمک مدل‌ها و الگوریتم‌های هوش مصنوعی راه‌حل‌های موثرتری بیابند. تمرکز اصلی ما در این رویداد بر گفت‌وگوهای تجاری، معرفی محصولات و برگزاری کارگاه‌هایی است که به شناخت بهتر پارادایم‌ها و تغییرات بنیادی ناشی از هوش مصنوعی کمک کند.

احمدیان در پاسخ به این پرسش که آیا این پاویون می‌تواند بستر همکاری‌های بین‌المللی و جذب سرمایه را نیز فراهم کند، گفت: فضای هوش مصنوعی در جهان امروز به‌شدت مستعد سرمایه‌گذاری و مشارکت است. اگر مدل‌های همکاری به‌درستی طراحی شوند، چنین رویدادهایی می‌توانند فرصت‌های جذابی برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی ایجاد کنند. شفافیت مدل‌های همکاری و تعریف دقیق نقش‌ها می‌تواند موجب شود سرمایه‌گذاران با اطمینان بیشتری وارد این حوزه شوند. هرچند هوش مصنوعی حوزه‌ای نسبتا ناشناخته است، اما جذابیت و ظرفیت آن به اندازه‌ای بالاست که بنگاه‌های اقتصادی تمایل دارند در این مسیر گام بردارند.

او درباره چالش‌های موجود در حوزه فین‌تک و فناوری‌های مالی و نقش هوش مصنوعی در رفع آنها توضیح داد: در فضای فین‌تک‌ها و شرکت‌های نوآور مالی، مجموعه‌ای از چالش‌ها به‌صورت خواسته یا ناخواسته وجود دارد. بخشی از این چالش‌ها به تعامل میان فین‌تک‌ها و نهادهای تنظیم‌گر بازمی‌گردد. نظام تنظیم‌گری در حوزه فناوری‌های مالی هنوز در جهان به بلوغ کامل نرسیده و در کشورهایی مانند ایران، گاه قوانین یا محدودیت‌های بازدارنده ممکن است سرعت رشد این شرکت‌ها را کاهش دهد.رئیس امور هوش مصنوعی و توسعه دولت هوشمند افزود: مساله دیگر به استانداردهای فنی مربوط می‌شود، چرا که فناوری‌های نوین هنوز به مرحله بلوغ استانداردسازی نرسیده‌اند. از سوی دیگر، دسترسی به داده‌های مالی یکی از چالش‌های اصلی فین‌تک‌هاست؛ زیرا نبود داده کافی و قابل اتکا مانع بهره‌گیری موثر از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی می‌شود. بنابراین سه محور اصلی چالش‌ها شامل ضعف در استانداردها، کاستی‌های قانونی و محدودیت‌های داده‌ای است. اینها موانعی هستند که اگر رفع شوند، مسیر توسعه فین‌تک‌ها به شکل چشم‌گیری هموار خواهد شد.

احمدیان همچنین به چالش مدل‌های سرمایه‌گذاری در حوزه فین‌تک اشاره کرد و گفت: بسیاری از فین‌تک‌ها زمانی که به جریان کسب‌وکارهای بزرگ متصل می‌شوند، با حمایت و تجربه‌اندوزی تدریجی رشد می‌کنند، اما آن دسته که از این تعامل‌ها دور می‌مانند، در نقطه‌ای متوقف شده و به اصطلاح به «مرحله مرگ» می‌رسند. فین‌تک‌ها با وجود چابکی و جسارت بالا، همچنان با محدودیت‌های ساختاری روبه‌رو هستند و برای ادامه مسیر به حمایت و اتصال موثرتر به شبکه‌های بزرگ اقتصادی نیاز دارند. وی ادامه داد: در کنار همه این موارد، نباید از اهمیت زیرساخت‌های فنی غافل شد. زیرساخت‌های پردازشی مناسب، یکی از مهم‌ترین الزامات توسعه فناوری‌های نو از جمله هوش مصنوعی است. وجود زیرساخت‌های قابل اتکا، هم ضرورتی برای رشد فین‌تک‌ها محسوب می‌شود و هم می‌تواند به‌عنوان حوزه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاران مورد توجه قرار گیرد.

رئیس امور هوش مصنوعی و توسعه دولت هوشمند درباره نهادهای حامی پاویون هوش مصنوعی در کیش اینوکس توضیح داد: پاویون هوش مصنوعی با حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی برگزار می‌شود و شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه فناوری و هوش مصنوعی می‌توانند از ظرفیت‌های این صندوق بهره‌مند شوند. این پاویون همچنین مورد تایید معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری است و ستاد ملی توسعه هوش مصنوعی نیز از آن حمایت می‌کند. هدف مشترک این نهادها، ترویج فرهنگ هوش مصنوعی و تسهیل مسیر توسعه آن در کشور است.احمدیان در ادامه افزود: مسوولیت راهبری هوش مصنوعی در کشور بر عهده ستاد ملی توسعه هوش مصنوعی است که ریاست آن با معاون اول رئیس‌جمهور و دبیرخانه‌اش در معاونت علمی و فناوری قرار دارد. اگرچه در بسیاری از حوزه‌ها شاهد نهادهای موازی هستیم، اما در این ستاد تقسیم کار ملی و مشخصی انجام شده و این موضوع در حال اجراست.

وی در پایان درباره برنامه‌های آتی پاویون هوش مصنوعی گفت: باید تلاش کنیم تا چنین پاویون‌هایی در همه رویدادهای ملی و تخصصی کشور حضور داشته باشند، زیرا هوش مصنوعی پدیده‌ای میان‌رشته‌ای و بین‌صنعتی است و باید در همه حوزه‌ها گسترش یابد. از این رو برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پایان سال دو پاویون دیگر نیز برگزار شود؛ یکی پاویون ویژه هوش مصنوعی در نظام اداری کشور و دیگری در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی. هدف این است که تعامل میان شرکت‌ها و ارائه ظرفیت‌ها و محصولات در هر بخش به‌صورت تخصصی دنبال شود.