شاخص‌های جدید در راه بورس تهران
قرار است شاخص‌های جدیدی در بورس تهران رونمایی شود؛ شاخص‌هایی که می‌توانند جذابیت ویژه‌ای برای سهامداران و مدیران سرمایه‌گذاری داشته باشند. برنامه‌ریزی شده که برای شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ بازار، شاخص‌های اختصاصی طراحی شود تا هر گروه از این شرکت‌ها، معیار مستقلی برای ارزیابی عملکرد خود داشته باشند. این شاخص‌ها به‌عنوان مبنایی مهم برای مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار خواهند گرفت. بر اساس آنها می‌توان صندوق‌های جدید طراحی کرد که متناسب با سلیقه و نیاز سرمایه‌گذاران باشد. به‌عنوان نمونه، افرادی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های کوچک یا متوسط بورس تهران هستند، با بهره‌برداری از این شاخص‌های جدید امکان می‌یابند از طریق صندوق‌های تخصصی، سرمایه‌گذاری مشخص و هدفمند داشته باشند و بازدهی مطلوبی را که از این بخش از بازار انتظار دارند، کسب کنند.
سهامداری نیازمند تحلیل موشکافانه
علی ره‌انجام، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت بازار سهام پرداخت و گفت: در وضعیت کنونی بازار سرمایه، حال و هوای غالب میان فعالان اقتصادی و سهامداران، مبتنی بر انتظار، احتیاط و پرهیز از تصمیم‌های هیجانی است. بسیاری از سرمایه‌گذاران با نگاه به تحولات سیاسی و اقتصادی داخلی و بین‌المللی، ترجیح می‌دهند عجله نکنند و پیش از هر اقدامی، تصویر دقیق‌تری از آینده متغیرهای کلان به دست آورند. در چنین فضایی، رویکردهای مبتنی بر تحلیل دقیق و اصولی اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. سرمایه‌گذاری بر مبنای ارزش ذاتی شرکت‌ها و اتکا به اطلاعات واقعی از صورت‌های مالی، مزیت‌های رقابتی و موقعیت بازار هر شرکت، می‌تواند ریسک تصمیم‌گیری را کاهش دهد و بازدهی معقول و پایدارتری را رقم بزند. در همین چارچوب، تفکیک صنایع و گروه‌های بورسی از یکدیگر، نکته‌ای کلیدی است که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد. شرکت‌هایی که درآمد آنها وابسته به صادرات است، به دلیل دسترسی به ارز و کسب درآمد دلاری، در دوره‌های تورمی شانس بیشتری برای افزایش ارزش ریالی درآمدهای خود دارند. به‌ویژه صنایع پتروشیمی، فولادی و معدنی که سهم بالایی در صادرات غیرنفتی کشور دارند، در مقابل نوسانات نرخ ارز کمتر دچار آسیب می‌شوند و در شرایط فعلی اقتصاد ایران، از موقعیت نسبی بهتری برخوردارند. در طرف مقابل، شرکت‌هایی که وابستگی زیادی به واردات دارند یا هزینه‌های ارزی قابل‌توجهی متحمل می‌شوند، ممکن است تحت فشار افزایش هزینه‌ها و کاهش حاشیه سود قرار گیرند و نیازمند بررسی دقیق‌تری قبل از سرمایه‌گذاری باشند.
در فضای فعلی بازار، نسخه واحد برای تمام گروه‌ها و نمادها کارآمد نیست. هر صنعت و هر سهم باید به‌صورت مستقل و از منظر مزیت‌های مالی و عملیاتی مورد بررسی قرار گیرد. شرکت‌هایی که بدهی بانکی اندک دارند، معمولا در برابر افزایش نرخ بهره و هزینه‌های تامین مالی مقاوم‌تر هستند. همچنین شرکت‌هایی که درآمد ارزی دارند یا از نوعی پوشش دلاری بهره‌مند هستند، می‌توانند خود را در برابر شوک‌های نرخ ارز بیمه کنند. این عوامل باعث می‌شود که انتخاب سهم مناسب در این روزها بیش از هر زمان دیگری نیازمند تحلیل موشکافانه و تمرکز بر بنیادهای اقتصادی باشد.
در کنار عوامل اقتصادی و مالی، ریسک سیاسی نیز به‌عنوان متغیری بیرونی، اما اثرگذار، نقش مهمی در رفتار بازار ایفا می‌کند. تحولات سیاست خارجی آمریکا و رویکردهای گاه غیرقابل‌پیش‌بینی دونالد ترامپ، بر روابط اقتصادی جهانی و بازارهای مالی اثرگذار است. این شرایط، بازارها را وارد دوره‌ای از نوسانات غیرمنتظره و واکنش‌های سریع نسبت به اخبار کرده است. در چنین فضایی، رعایت اصول مدیریت ریسک، تنظیم وزن مناسب صنایع در پرتفو و تنوع‌بخشی منطقی در سبد سرمایه‌گذاری، ضرورتی انکارناپذیر محسوب می‌شود. از سوی دیگر، نگاه کوتاه‌مدت و سودجویی‌های سریع در چنین شرایط پرابهامی، می‌تواند ضررهای سنگینی برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشد. نگه‌داشت بخشی از دارایی‌ها به صورت نقد، حتی تا سطح ۳۰ درصد پرتفو، یک مزیت استراتژیک مهم تلقی می‌شود.
دو متغیر کلیدی برای شاخص‌ها
امیرحسین جنانی، کارشناس بازار سرمایه: شاخص کل بورس دیروز با افت حدود ۳۷ هزار واحدی روبه‌رو شد و به محدوده ۳میلیون و ۱۱۴ هزار واحد رسید. با وجود تداوم فضای منفی و فشار فروش در کلیت بازار سهام، ارزش معاملات خرد با رشد قابل‌توجهی به بیش از 12 همت رسید. درحالی‌که شاخص‌های اصلی بورس طی روزهای اخیر روندی نزولی را تجربه کرده‌اند، رشد ارزش معاملات خرد در معاملات روز گذشته، نخستین نشانه از افزایش تحرک خریداران در سطوح پایین قیمتی محسوب می‌شود. بخشی از سرمایه‌گذاران در پی افت قیمت‌ها، اقدام به جمع‌آوری سهام از صف‌های فروش کرده‌اند؛ موضوعی که موجب رشد نسبی ارزش معاملات در دل بازار منفی شده است. با این حال، این افزایش ارزش معاملات را نمی‌توان به‌سرعت به‌عنوان سیگنال بازگشت بازار به روند صعودی تعبیر کرد.
برای تایید چنین تغییری، لازم است در روزهای آینده شاهد تداوم رشد حجم و ارزش معاملات، کاهش محسوس صفوف فروش و تعدیل جو منفی کلی بازار باشیم. انتظار می‌رود معاملات روزهای پایانی هفته اخیر همچنان با فشار فروش در ابتدای بازار آغاز شود. با این حال، دو متغیر کلیدی می‌تواند مسیر حرکتی شاخص‌ها را مشخص کند؛ نخست حجم صف‌های فروش در دقایق ابتدایی بازار و دوم میزان خرید از صف‌های فروش توسط سهامداران حقیقی و حقوقی است. چنانچه بازار بتواند بیش از ۷ همت از صف‌های فروش را جمع‌آوری کند، این رفتار می‌تواند نشانه‌ای از مقاومت بازار و تمایل آن به حفظ سطوح فعلی تلقی شود. تداوم این روند در روزهای بعد نیز می‌تواند بیانگر پایدار شدن تقاضا و بازگشت تدریجی اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار سهام باشد.
اصلی‌ترین دلایل افت اخیر شاخص‌های بازار سرمایه را می‌توان در افزایش فشار فروش در نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز، به‌همراه خروج نقدینگی حقیقی‌ها از بازار دانست؛ عواملی که نشان از کاهش موقت اعتماد فعالان بازار دارد. همزمان، کاهش ارزش معاملات خرد طی روزهای گذشته نیز مؤید کاهش عمق بازار و ورود به مرحله استراحت پس از یک موج صعودی سریع است. بورس پس از رشد پرشتاب اخیر، اکنون وارد فاز تثبیت و اصلاح فنی شده است.
از این منظر، ریزش اخیر را نمی‌توان تغییر جهت اساسی در روند دانست، بلکه اصلاحی موقتی در مسیر کلی صعودی بازار ارزیابی می‌شود. سطح ۳٫۱میلیون واحدی برای شاخص کل به عنوان حمایت معتبر تکنیکال شناخته می‌شود و در صورت حفظ ارزش معاملات در سطوح بالا، احتمال بازگشت تدریجی شاخص به کانال بالاتر وجود دارد. با این حال، ریسک‌های کلان اقتصادی شامل تداوم خروج نقدینگی، فشار فروش در نمادهای بزرگ و ابهامات سیاسی و بودجه‌ای می‌تواند بر رفتار بازار در کوتاه‌مدت اثرگذار باشد. بنابراین، هرچند شواهد کنونی از اصلاح موقت و نه ریزش سنگین حکایت دارد، اما برای تایید بازگشت پایدار، نیاز به تثبیت حجم معاملات و بهبود جو روانی بازار در روزهای آینده است.
