بورس به روند صعودی بازمی‌گردد؟
البته این صعود مشروط به محرک‌های مثبت و کاهش ریسک‌های اقتصادی و سیاسی است.
پدرام روتیها، کارشناس بازار سرمایه گفت: بازار این روزها نشانه‌هایی از ثبات و حتی تمایل به رشد را بروز می‌دهد. حجم و ارزش معاملات نشان می‌دهد که خریدارها همچنان پرقدرت در بازار حضور دارند و همین موضوع تا حد زیادی مسیر حرکتی بازار را مشخص کرده است. ورود پول‌هایی که طی هفته‌های گذشته اتفاق افتاد نیز کمک کرده تا بازار یک کف نسبی برای خود بسازد و روی همین کف، رفتار آرام‌تری نسبت به گذشته تجربه کند. این وضعیت نشان می‌دهد که بازار فعلا به یک نقطه تعادل رسیده و بسته به شرایط می‌تواند دوباره روند صعودی را دنبال کند. مجموعه‌ای از عوامل مثبت و منفی نیز وجود دارد که هرکدام می‌تواند بر رفتار بازار اثر بگذارد.
از یک‌سو مولفه‌هایی مانند نرخ بهره و ریسک‌های سیاسی در سمت فشار بر بازار قرار می‌گیرند و می‌توانند جریان صعودی را کند کنند. از سوی دیگر، عواملی مانند رشد دلار بازار توافقی و دلار آزاد و مهم‌تر از همه عرضه ارز در تالار دوم برای بسیاری از شرکت‌ها اهمیت زیادی دارد. این موضوع هم به ارزندگی قیمت سهام کمک می‌کند و هم سودسازی شرکت‌های دلاری را تقویت می‌کند. همین دو‌سویه بودن اخبار باعث شده بازار در یک فضای ترکیبی حرکت کند، اما نکته قابل‌توجه این است که وزن اخبار مثبت در این دوره بیشتر از اخبار منفی بوده و واکنش بازار نیز همین موضوع را تایید می‌کند؛ چراکه قدرت خریدارها عموما بیشتر دیده می‌شود.
بازار طی این مدت تا یک سقف مشخص رشد کرده و بعد از آن یک اصلاح کوتاه، چه از نظر زمانی و چه در برخی نمادها از نظر قیمتی، اتفاق افتاده است. به نظر می‌رسد بازار برای ادامه حرکت نیاز به یک درایور جدید دارد. این محرک می‌تواند اخبار مربوط به بودجه یا تحولات سیاسی، یا حتی گزارش‌های ۹ ماهه و سالانه شرکت‌ها باشد. در کنار این‌ها، ریسک‌هایی مانند قطعی برق، محدودیت‌های دولتی و سیاستگذاری‌های غیرقابل‌پیش‌بینی همواره وجود دارند، اما با وجود این ریسک‌ها، درایورهای اصلی بازار همچنان قوی‌تر به نظر می‌رسند و می‌توانند مسیر رشد را دوباره فعال کنند.
اگر به رفتار کلی نمادها نگاه کنیم، معمولا همبستگی بالایی بین آنها وجود دارد، اما نکته مهم این است که در شرکت‌های بزرگ همچنان خریداران فعال و پرقدرت حضور دارند. بازار در یک دوره کوتاه به سمت سهم‌های کوچک‌تر و ارزنده‌تر حرکت کرده بود و این روزها نیز همین سهم‌ها با استقبال خوبی مواجه هستند. با این حال شرکت‌های بزرگ نیز مثل گذشته همچنان از طرف خریداران قدرتمند حمایت می‌شوند و معمولا نسبت به فروشنده‌ها دست بالاتر دارند.
در مجموع، می‌توان گفت اصلاحی که بازار انجام داده احتمالا خیلی طولانی نخواهد بود و حتی در صورتی که بیشتر جنبه زمانی داشته باشد، باز هم می‌توان انتظار داشت بازار به‌تدریج مسیر اصلی خود را پیدا کند. شاید نتوان با قطعیت از عبارت «رشد پرشتاب» استفاده کرد، اما می‌توان گفت بازار پتانسیل آن را دارد که دوباره در مسیر صعودی قرار بگیرد و حتی سقف‌های بالاتری نسبت به دوره‌های قبل ثبت کند. بازار به نظر می‌رسد که کف خود را ساخته، خریداران همچنان فعال‌اند و عوامل بنیادی نیز از سهم‌های دلاری حمایت می‌کنند؛ همین موضوعات باعث می‌شود چشم‌انداز میان‌مدت بازار همچنان مثبت باقی بماند.
مهدی کریمی، کارشناس بازار سرمایه در کنار ارزیابی بازار سهام، به تحلیل سایر بازارها پرداخت و گفت: اولین بازاری که باید بررسی شود، بازار ارز است. اکنون نرخ دلار در محدوده ۱۱۲ تا ۱۱۳ هزار تومان قرار دارد و برآوردها نشان می‌دهد نرخ تعادلی و اقتصادی پایان سال چیزی حدود ۱۲۵ تا ۱۲۶ هزار تومان خواهد بود. بنابراین در این بازه زمانی، انتظار رشد شدید در نرخ ارز وجود ندارد، اما احتمال افزایش تدریجی معادل تورم دیده می‌شود؛ البته به شرطی که دو عامل مهم فشار جدیدی بر بازار ارز وارد نکنند.
عامل اول ریسک‌های سیستماتیک و تنش‌های نظامی است که با توجه به کاهش این ریسک‌ها، فعلا انتظار نمی‌رود از این مسیر شوک تازه‌ای به نرخ ارز وارد شود. عامل دوم میزان فروش نفت است که طبق آمار موجود، صادرات نفت ایران در ماه‌های اخیر تقریبا مطابق روال گذشته ادامه داشته است. هرچند درآمد ارزی کمتر از پیش‌بینی بودجه بوده، اما با روند ماه‌های قبل هماهنگ است و از این ناحیه نیز فشار خاصی بر بازار ارز دیده نمی‌شود. در مجموع بازار ارز در حالت نسبتا متعادل قرار دارد.
وی به بازار پول اشاره کرد و گفت: امروز نرخ بهره در اوراق اراد به محدوده ۳۸درصد رسیده که رقم بسیار بالایی است و در سررسیدهای کوتاه‌مدتِ کمتر از دو تا سه ماه حتی نرخ‌های بالاتر از ۴۰ درصد هم مشاهده می‌شود. با توجه به اینکه انتشار اوراق دولتی تا پایان سال ادامه خواهد داشت و از طرف دیگر سیاست‌های بانک مرکزی همچنان انقباضی است، احتمالا نرخ بهره بالای ۴۰ درصد در مقاطعی تا پایان سال حفظ می‌شود. طبیعی است که چنین نرخ بهره‌ای اجازه نمی‌دهد حرکت‌های شدید و پرشتاب در بازارهای مختلف شکل بگیرد و بازار پول همچنان در وضعیت انقباضی باقی خواهد ماند.
وی افزود: بورس پس از آنکه در ماه‌های اخیر به شدت ارزان شده بود و فشارهای ناشی از جنگ نیز بر آن اضافه شده بود، دوباره رشد کرد و به محدوده ارزش‌های خود بازگشت. اکنون بازار در یک دوره اصلاح قرار دارد، اما روند کلی آن همچنان صعودی است. انتظار من این است که تا تابستان سال آینده شاخص کل بتواند اعداد بالای چهار میلیون واحد را هم تجربه کند. البته این اتفاق وابسته به چند عامل مهم است. اولین عامل نرخ بهره است؛ تا زمانی که نرخ بهره کاهش پیدا نکند، حرکت‌های قدرتمند در بازار شکل نخواهد گرفت.
عامل مهم بعدی بودجه است که طی دو تا سه هفته آینده منتشر می‌شود و می‌تواند جهت انتظارات بازار را تعیین کند. چند موضوع کلیدی در بودجه شامل نرخ خوراک گاز پتروشیمی‌ها، سرعت انتقال ارز شرکت‌ها به تالار دوم و تصمیم‌گیری درباره ارز ترجیحی است. به نظر می‌رسد حذف ارز ترجیحی قطعی باشد؛ تنها نکته مبهم نرخ جدیدی است که جایگزین آن خواهد شد و طبیعتا بر صنایع تاثیر قابل‌توجهی خواهد داشت. اصلاحات بخش انرژی نیز که احتمالا شامل بنزین خواهد شد، از دیگر موارد تاثیرگذار بر آینده بازار است.
با کنار هم گذاشتن این عوامل، می‌توان گفت چشم‌انداز کلی اقتصاد و بازار سرمایه این‌گونه است: دلار احتمالا رشدی متناسب با تورم خواهد داشت، نرخ بهره بالای ۴۰ درصد در ماه‌های آینده حفظ خواهد شد و بازار سرمایه به شرط اینکه از دل بودجه اخبار بد یا ناامیدکننده‌ای نرسد، می‌تواند همین محدوده را به‌عنوان کف قیمتی خود حفظ کند. رشد فروش شرکت‌ها، گزارش‌های ماهانه نسبتا مناسب و بهبود نسبی شرایط اقتصادی(هرچند هنوز نمی‌توان گفت اوضاع خوب است، اما نسبت به ماه گذشته بهتر شده) می‌تواند زمینه تجربه شرایط بهتر در بازار را فراهم کند. بنابراین اگر متغیرهای کلیدی اقتصادی در مسیر فعلی باقی بمانند، بازار سرمایه می‌تواند آرام‌آرام وارد وضعیت متعادل‌تر و در ادامه صعودی‌تر شود.
