رونق بورس ادامه می‌یابد؟
جواد مرادیان، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی روند جاری بازار سهام پرداخت و گفت: بورس فعلی در نقطه‌ای ایستاده که از یک‌سو فشارهای اقتصاد کلان هنوز کاملا تخلیه نشده و از سوی دیگر مجموعه‌ای از انتظارات مثبت، چه از ناحیه سیاست خارجی و چه از سمت متغیرهای مالی داخلی، در حال شکل‌گیری است. همین هم باعث شده رفتار بازار تا حدی دوگانه به نظر برسد و نه در فاز رکود سنگین قرار گرفته و نه وارد چرخه رشد پرشتاب شده است. در واقع بازار در مرحله‌ای قرار دارد که می‌توان آن را «آستانه تصمیم» نامید؛ یعنی مرحله‌ای که لازم است چند سیگنال کلیدی تعیین تکلیف شوند تا سرمایه‌گذاران مسیر ماه آینده‌شان را انتخاب کنند.
نخستین متغیر بسیار اثرگذار نرخ ارز است. البته هر نوسانی به طور آنی در بازار سهام منعکس نمی‌شود؛ بلکه جهت‌گیری سیاستگذار پولی و ارزی برای سرمایه‌گذار مشخص خواهد شد. آنچه امروزه در تابلوی معاملات مشاهده می‌شود، وزن صنایع دلاری در تصمیم‌گیری فعالان است. سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌هایی که درآمد ارزی دارند، حرکت می‌کنند. اما تنها متغیر اثرگذار نرخ ارز نیست.
وی به متغیر دوم اشاره کرد و گفت: متغیر دوم تورم و نسبت آن با نرخ‌های بهره است. اکنون با توجه به سطح بالای تورم، نرخ بهره واقعی منفی است و این یعنی نگهداری پول نقد و اوراق درآمد ثابت، بدون افق میان‌مدت، چندان جذاب نیست. البته بالا بودن تورم همیشه به معنای رشد بورس نیست. تفاوت در این است که اگر تورم به‌تدریج کاهش‌یابنده باشد و سمت انتظارات تثبیت شود، آن‌وقت سرمایه‌گذار می‌تواند رفتار معقول‌تری در سهام داشته باشد. اما اگر تورم ادامه‌دار و نامطمئن باشد، بازار وارد رفتار محافظه‌کارانه می‌شود. به نظر می‌رسد در ماه‌های پیش‌رو به دلیل اقدامات سیاستگذار، احتمال شوک تورمی جدید پایین است و به بازار سهام «تنفس تحلیلی» می‌دهد.
متغیر اثرگذار دیگر که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، ریتم داخلی بازار سرمایه است. در ماه‌های اخیر ارزش معاملات خرد اگرچه رشدهایی داشته، اما همچنان به میانگین‌های تاریخی نزدیک نشده است. همین هم باعث می‌شود بازار نسبت به اخبار حساس‌تر و پرنوسان‌تر واکنش نشان دهد.
اما در همین سطح نیز نشانه‌هایی از بازگشت تدریجی اعتماد وجود دارد؛ شیوه ورود پول‌های جدید نشان می‌دهد سرمایه‌گذار فعلا ترجیح می‌دهد سمت شرکت‌هایی برود که سودآوری آنها قابل‌پیش‌بینی‌تر و مدل تجاری‌شان کمتر وابسته به متغیرهای غیرقابل کنترل است. این یعنی برخلاف دوره‌هایی که بازار یکدست حرکت می‌کرد، اکنون تحلیل جای هیجان را گرفته و این برای یک بازار بالغ نشانه خوبی است.
به نظر می‌رسد در چشم‌انداز یک‌ماهه، بازار با یک الگوی رفتاری محتاطانه اما رو به جلو مواجه خواهد بود. اینکه انتظار جهش‌های ناگهانی داشته باشیم منطقی نیست، اما شواهد فعلی نشان می‌دهد که ساختار قیمت‌ها در بسیاری از صنایع به تعادل نزدیک شده و همین شرایط معمولا مقدمه حرکات تدریجی و کم‌ریسک‌تر بازار است. از زاویه سیاست خارجی نیز، فارغ از هیاهوهای خبری، بازار امروز مکانیسمی را نشان می‌دهد که نسبت به سال‌های قبل عقلانی‌تر واکنش می‌دهد؛ یعنی وزن رویدادهای سیاسی صرفا زمانی به بازار منتقل می‌شود که اثر اقتصادی قابل اندازه‌گیری داشته باشند. بنابراین به نظر می‌رسد در یک ماه آتی، متغیرهای سیاسی اثرگذار و مرتبط با تحریم‌ها یا دسترسی‌های ارزی وجود نداشته باشد. در نتیجه، بورس ایران بیشتر از آنکه درگیر ریسک سقوط شود، درگیر ریسکِ ناپیوستگی روند است؛ یعنی ممکن است یک هفته صعود کند و سپس در فاز استراحت برود. این نوع رفتار ناشی از کمبود عمق نقدینگی است و تا وقتی حجم معاملات افزایش پیدا نکند، همین ریتم ادامه خواهد داشت. اما نکته مثبت اینجاست که ساختار سودآوری شرکت‌ها از نظر بنیادی پشتوانه قیمتی دارد و اگر محیط کلان شوک جدیدی دریافت نکند، می‌توان انتظار یک حرکت آرام و قابل اتکا را داشت.
وی در پایان گفت: بازار سرمایه در چنین دوره‌هایی بیش از هر زمان دیگری نیازمند مدیریت انتظارات، ثبات سیاستی و افزایش شفافیت است. اگر این سه مؤلفه در کنار هم قرار بگیرند، بازار می‌تواند بدون نیاز به هیجان، وارد فاز صعودی ملایمی شود. سرمایه‌گذار خرد باید در این دوره بر تحلیل جریان نقد، نسبت‌های سودآوری پایدار و مدیریت ریسک تمرکز کند و نقدشوندگی را معیار اصلی انتخابش قرار دهد. از سوی دیگر، نهاد ناظر نیز اگر بتواند ابزارهای تسهیل‌کننده تامین مالی و بازارگردانی را فعال‌تر کند، این ماه می‌تواند نقطه آغاز دوره‌ای باثبات‌تر برای بورس باشد.
احسان خاتونی، کارشناس بازار سرمایه گفت: هفته گذشته شاخص کل بورس توانست پس از چند بار برخورد به محدوده ۳میلیون و ۲۰۰ تا ۳میلیون و ۳۰۰ هزار واحد، این سقف تاریخی را بشکند. منفی‌های پایان هفته بیشتر به دلیل پول‌بک به همین نواحی بود و از این بابت نگرانی خاصی وجود ندارد. همچنین شایعات مربوط به درگیری‌های منطقه‌ای تکذیب شده و فضای سیاسی کشور آرام است؛ بنابراین این اخبار را می‌توان صرفا نویزی در مسیر صعودی بازار دانست.
وی در ادامه اضافه کرد: با وجود مقاومت‌های روانی، بسیاری از سهام همچنان با ارزش ذاتی خود فاصله دارند و بازار ظرفیت رشد بیشتری دارد. مهم‌ترین پتانسیل بازار، امکان ورود ارز شرکت‌ها از بازار دوم است که می‌تواند سودآوری بنگاه‌ها را افزایش دهد. در صورت کاهش نرخ سوخت و خوراک صنایع نیز این اثر تقویت خواهد شد، هرچند با توجه به کسری بودجه دولت احتمال عدم تحقق آن وجود دارد. با این حال، تعدیل نرخ ارز می‌تواند بر بسیاری از صنایع اثر مثبت بگذارد؛ از جمله افزایش نرخ تسعیر بانک‌ها و بهبود وضعیت شرکت‌های صادراتی و پالایشی که بر سودآوری آنها اثرگذار است. به طور کلی، رشد تورمی سود شرکت‌ها ادامه دارد و با وجود اینکه نرخ بهره ۳۷ تا ۴۰ درصدی رقم بالایی محسوب می‌شود، به نظر نمی‌رسد فعلا تهدید جدی برای بازار باشد. کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: پیش‌بینی می‌شود نرخ بهره تا پایان سال در همین محدوده حفظ شود و اثر منفی جدیدی ایجاد نکند. با کاهش ریسک‌ها و انتشار اخبار مثبت، هفته پیش رو می‌تواند آغاز دوره‌ای پررونق برای بازار سرمایه باشد.
