شروط پایداری رشد بورس
ثبات پولی؛ پایهای که بدون آن هیچ صعودی ماندگار نیست. نخستین و مهمترین شرط، کاهش شیب تورم و تثبیت انتظارات قیمتی است. مادامی که تورم در سطوح بالا حرکت میکند، نرخ سود واقعی منفی باقی میماند و سرمایهگذار خرد و نهادی، با تردید وارد بازار سهام میشود. امروز فاصله نرخ تورم با نرخ سود رسمی نشان میدهد که سیاست پولی، اگرچه انقباضی است، اما هنوز نتوانسته انتظارات تورمی را مهار کند. در چنین فضایی، سرمایهگذاران ترجیح میدهند بخشی از منابع خود را در داراییهای تورمپذیر یا ارزی پارک کنند؛ اقدامی که مستقیما از جریان نقدینگی بورس میکاهد.
ثبات ارزی، تعیینکنندهترین عامل قیمتگذاری سهام است. دومین ستون، ثبات نسبی بازار ارز است. نوسانات ارزی - حتی اگر در ظاهر به نفع صادرکننده باشد - در عمل ساختار قیمتگذاری، برنامهریزی تولید و برآورد هزینه شرکتها را بیثبات میکند. مهمتر آنکه هر جهش ارزی، انتظارات تورمی جدید خلق میکند و سرمایه را از داراییهای ریالی دور میسازد. در هفتههای اخیر، شدت نوسان ارز در بازار آزاد به بالاترین مقادیر ماههای اخیر رسیده است. این وضعیت، نهتنها بر هزینه بنگاهها اثرگذار است، بلکه باعث کاهش عمق نقدینگی در بورس میشود. برای حفظ مسیر صعودی شاخص، ضروری است که کانال ارزی چه از طریق سیاستگذاری مستقیم، چه از طریق تقویت عرضه ارز توسط صادرکنندگان، قابل پیشبینی شود. سودآوری واقعی شرکتها، پیشرانه پنهان بازار است. سومین ستون پایداری صعود، سودآوری واقعی و نه اسمی شرکتها است. امروز بخش قابلتوجهی از صنایع، با سه ریسک، افزایش هزینههای وارداتی، دشواری تامین ارز و فشارهای احتمالی بودجهای به صورت همزمان مواجهاند. اگر این سه عامل مدیریت نشوند، تحلیلگران نمیتوانند سودآوری آینده را بهدرستی تخمین بزنند و در نتیجه، ارزشگذاری سهامداری خطا میشود. برای تقویت سودآوری واقعی، لازم است شفافیت صورتهای مالی، دسترسی عادلانه به منابع ارزی و ثبات قوانین تجاری در اولویت قرار گیرد.
بورس نسبت به سایر بازارها جذاب است؟
بورس نسبت به سایر بازارها در کوتاهمدت، در شرایطی که تورم و ریسک ارزی بالاست، بازارهای ارز و طلا مطلوبیت بیشتری برای سرمایهگذاران نوسانگیر ایجاد میکنند. اما برای سرمایهگذار حرفهای که افق نگاه او فراتر از نوسانات چندروزه است، چرا که بازار سهام همچنان جذابترین محل انباشت سرمایه مولد است. بازدههای بلندمدت سهام بالاتر از داراییهای غیرمولد است، امکان دریافت سود نقدی وجود دارد، ارزش شرکتها در دورههای ثبات ارزی به سرعت اصلاح شده و رشد میکند، در بسیاری از صنایع، قیمت سهام بهطور جدی از ارزش ذاتی فاصله دارد. به عبارت دقیقتر، بازار سهام امروز نه برای معاملهگر هیجانی، بلکه برای سرمایهگذار تحلیلی جذاب است.
در انتها لازم به ذکر است که بورس ایران امروز در «نقطه چرخش» قرار دارد. جذابیتهای بنیادی بازار همچنان پابرجاست، اما برای تبدیل رشدهای مقطعی به صعود پایدار، سه شرط مهار انتظارات تورمی، ثبات نسبی نرخ ارز و ترمیم سودآوری واقعی شرکتها لازم و حیاتی است و در صورت تحقق این سه شرط محقق، بازار سرمایه در ماههای آینده میتواند دوباره به گزینه نخست سرمایهگذاران تبدیل شود. اما در صورتی که بیثباتی ارزی تداوم پیدا کند، باید انتظار نوسانات شدیدتر و رفتار احتیاطیتر سرمایهگذاران را داشت.
* کارشناس بازار سرمایه
