مشکل کمبود نهاده باعث ایجاد تلاطم در بازار شده است؛
مرغ‌ها در انتظار ترخیص نهاده
مرضیه احقاقی: در هفته‌های گذشته هم‌زمان با روند رو به رشد بهای گوشت و مرغ در بازار، فعالان این صنایع نیز از کمبود جدی نهاده گلایه داشته‌اند. کمبود نهاده دامی و دان موردنیاز برای تامین خوراک مرغ در سال جاری به قدری شدت گرفته است که موضوع در مجلس شورای اسلامی نیز مطرح شد. ناپایداری بازار نهاده تحت‌تاثیر عدم تامین ارز موردنیاز برای واردات این محصولات ایجاد شده و شرایط را برای فعالان صنایع مرغ و گوشت و.... بحرانی کرده است. هم‌زمان بخش بزرگی از مردم نیز تحت‌تاثیر شرایط یاد شده و افزایش قیمت محصولات پروتئینی تحت فشار مضاعف قرار گرفته‌اند. به دنبال شدت گرفتن بحران در تامین نهاده‌های موردنیاز واحدهای دامداری و سایر صنایع مورد استفاده‌کننده آنها، وزیر جهاد کشاورزی با حضور در صحن مجلس شورای اسلامی بر ضرورت تامین ارز برای تامین این محصولات تاکید کرد.
در بودجه سال جاری 9میلیارد یورو برای تامین نهاده‌ها و کالاهای اساسی پیش‌بینی شده بود؛ اما در عمل 8میلیارد یورو به تامین این محصولات اختصاص یافت. در همین‌حال باید تاکید کرد طی 2 ماه اخیر در روند تامین مطالبات ارزی واردکنندگان تاخیر ایجاد شد. به این ترتیب بخشی از نهاده موردنیاز فعالان صنایع پروتئینی در بنادر متوقف شدند. به‌دنبال بروز بحران در عملکرد صنایع موردبحث و شدت گرفتن تنش قیمتی در بازار مصرف این محصولات، اقدامات لازم برای تامین ارز و ترخیص این نهاده‌ها از بنادر انجام گرفته است. اما این سوال اساسی مطرح می‌شود که چرا قبل از بروز بحران و ایجاد آشفتگی در حوزه تولید و به دنبال آن بازار، اقدامات لازم برای مواجهه با این شرایط انجام نمی‌گیرد؟ همچنین این سوال مطرح می‌شود که در شرایطی که نهاده موردنیاز از مسیرهای رسمی در دسترس نیست، چطور همین محصولات در بازار آزاد وجود دارد و با قیمت چندبرابری فروخته می‌شود؟
همنوع‌خواری در واحدهای مرغداری
روند رو به رشد بهای مرغ طی هفته‌های گذشته به‌عنوان یکی از محصولات اساسی پروتئینی در سبد خانوارها خبرساز شده است. این رشد قیمتی به سبب تاثیر بر مصرف خانوارها اهمیت دارد. با این‌وجود سویه دیگر گرانی مرغ، افزایش سوددهی در واحدهای مرغداری نیست. یعنی هم‌زمان با رشد قیمت مرغ در بازار، مرغداران نیز نسبت به شرایط خود گله‌مند هستند. تا آنجا که برخی اعضای این صنف نسبت به تعطیلی واحدهای مرغداری در آینده نزدیک هشدار داده‌اند. حبیب اسدالله‌نژاد، فعال صنعت مرغداری در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» درباره بحران پیش روی این صنعت گفت: در هفته‌های گذشته نهاده موردنیاز واحدهای مرغداری به موقع تامین نشده است. واحدهای صنعتی برای تامین دان موردنیاز خود با چالش جدی مواجه هستند و آسیب‌های جدی را از این شرایط متحمل می‌شوند. بر همین اساس نیز در هفته‌های اخیر از تمام مسوولان درخواست شده زمینه را برای تامین ارز موردنیاز واحدهای مرغداری، چه مرغ تخم‌گذار، چه مرغ گوشتی تامین شود. تا تولید دچار نقصان نشود و استمرار یابد.
این فعال صنفی گفت: میزان نهاده موردنیاز واحدهای مرغداری مشخص است. با این‌وجود در سال جاری و در ماه‌های اخیر شاهد تخصیص نیافتن ارز موردنیاز برای واردات نهاده به کشور بودیم. تا جایی که بخشی از این نهاده وارد و در بنادر دپو شده است. چنانچه ارز موردنیاز تامین شود، مشکل واحدهای صنعتی در تامین خوراک مرغ مرتفع خواهد شد. وی افزود: در گذشته مرغدار امکان خرید نهاده برای یک دوره پرورش مرغ را داشت، اما در ماه‌های اخیر و تحت‌تاثیر کمبود حاکم بر بازار، عملا عرضه نهاده در بازارگاه محدود شده است. سیاستگذار نیز به‌دنبال مدیریت عرضه است. اسدالله‌نژاد گفت: با توجه به کمبود جدی نهاده در بازارگاه مرغداران ناچارند غذای مورد نیاز دام خود را از بازار رسمی با قیمت چندبرابری خرید کنند. همین موضوع نیز قیمت تمام شده تولید را به شدت افزایش خواهد داد.
این فعال صنفی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در شرایطی که با کمبود جدی نهاده در سامانه‌های رسمی مواجه هستیم، چطور این محصول در بازار آزاد یافت می‌شود؛ گفت: فروش این حجم از نهاده در بازار آزاد برای ما هم جای سوال دارد. با این‌وجود چنانچه نهاده موردنیاز واحدهای مرغداری در بازارگاه تامین شود، چرخه ناسالم تامین دان از بازار غیررسمی حذف خواهد شد. وی گفت: در مواردی برخی از مرغداران از قبل نهاده داشته‌اند و برای تامین نقدینگی ناچارند این محصول را در بازار آزاد به فروش برسانند. هرچند این راهکارها درنهایت به‌نفع مرغدار نیست چراکه مجددا ناچار است نهاده را با قیمت بالاتری خریداری کند. درواقع این دست اقدامات از سر ناچاری انجام می‌گیرد. اسدالله‌نژاد تاکید کرد: در هفته‌های اخیر واحدهای مرغداری به شرایط بحرانی رسیده‌اند. در نبود نهاده خطر اینکه مرغ‌ها همنوع خواری کنند در واحدهای مرغداری شدت یافته و باید هرچه سریع تر دان موردنیاز این واحدها تامین شود.
وعده رفع مشکلات
به دنبال تشدید مشکلات واحدهای دامداری و مرغداری در تامین نهاده، اقداماتی برای رفع مشکلات این واحدها در دستور کار قرار گرفته است. هرچند این سوال جدی مطرح است که چرا رفع مشکلات تا این حد زمان‌بر است؟ وزیر جهاد کشاورزی درباره مشکلات تامین نهاده گفت: در هفته گذشته با تاکید و دستور رئیس‌جمهور و همکاری‌های بین دستگاهی، تامین ارز نهاده‌های دامی در دستور کار قرار گرفت. نهاده‌های دامی و کالاهای اساسی به مقدار زیاد در مبادی ورودی کشور در بنادر موجود بودند و به محض اینکه ارز آنها پرداخت شد، به فاصله چند ساعت حمل کالا هم به واحدهای تولیدی شروع شد.
