علل افت ارزش‌افزوده صادرات

به گزارش «ایرنا» محمدصالح اولیا روز یکشنبه در یازدهمین همایش جایزه بهره‌وری معادن و صنایع معدنی اظهار کرد: ارزش افزوده محصولات صادراتی در کشورمان پایین است از این رو سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در زنجیره ممکن است موجه نباشند؛ ضمن اینکه سرمایه‌گذاری‌های نادرست، مازاد تولید، محدودیت‌های صادرات و وابستگی به بازارهای خارجی از جمله مشکلاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی بر اهمیت مفهوم بهره‌وری و نقش آن در حل چالش‌های کشور تاکید و بیان کرد: بهره‌وری یکی از کلیدی‌ترین موضوعات در صنایع معدنی و سایر بخش‌های اقتصادی است و نیازمند دوراندیشی و سیاستگذاری هوشمندانه است تا مسیر رشد پایدار را تضمین کند. رئیس سازمان ملی بهره‌وری ایران افزود: مدل‌های تعالی و بهره‌وری باید متناسب با شرایط هر محیط و صنعت طراحی شوند و پایه‌های آنها باید بر مبنای شناخت چالش‌های موجود باشد. این مدل‌ها باید به عنوان ابزارهای ارزیابی داخلی و شناسایی الگوهای موفق مورد استفاده قرار گیرند و سیاست‌های کشور را منعکس کنند.

اولیا افزود: شاخص‌های ارزیابی شرکت‌ها عمدتا بر بهره‌وری عمومی تمرکز دارند، اما این شاخص‌ها کافی نیستند و نیازمند شاخص‌های اقتصادی مکمل هستند. برای مثال، در صنعت فولاد، سهم انرژی در هزینه‌های تولید بسیار کم است، اما قیمت پایین انرژی و ارزش دارایی‌ها ممکن است باعث گمراهی در ارزیابی بهره‌وری شود. بنابراین، افزودن شاخص‌های اقتصادی مانند نرخ مصرف انرژی‌ بر تن فولاد، نرخ بازیابی و نرخ ضایعات می‌تواند تصویر دقیق‌تری از وضعیت بهره‌وری ارائه دهد.

وی بر شاخص‌های زیست‌محیطی مانند شدت کربن و نرخ بازیابی منابع در معادن و صنایع معدنی اشاره کرد و گفت: فاصله فناوری و عمر تجهیزات در کشور زیاد است، که این موارد باید در مدل‌های ارزیابی بهره‌وری لحاظ شوند. رئیس سازمان ملی بهره‌وری ایران گفت: اصلاح و به‌روزرسانی مداوم مدل‌های بهره‌وری، تطابق آنها با شرایط روز و توجه به شاخص‌های اقتصادی و زیست‌محیطی برای ارتقای بهره‌وری و توسعه پایدار مهم است از این رو سازمان‌ها و شرکت‌های ما باید به سمت بهره‌وری و کارآیی سوق داده شوند و این هدف نیازمند تنظیم سیاستگذاری‌های مناسب است.

ارتقای بهره‌وری در راستای برنامه هفتم توسعه

در ادامه رئیس هیات عامل ایمیدرو اعلام کرد: سیاست‌های شش‌گانه بهره‌وری این سازمان برای شرکت‌های بخش معدن و صنایع معدنی در راستای برنامه هفتم پیشرفت است. محمدمسعود سمیعی‌نژاد گفت: اگر به دنبال رشد ۱۳ درصدی هدف‌گذاری شده برنامه هفتم توسعه در بخش معدن و صنایع معدنی هستیم، بهره‌وری باید به عنوان یکی از ارکان سیاست‌های این بخش باشد. وی افزود: در شرایطی که هزینه‌های تولید و انرژی در بخش معدن و صنایع معدنی به هم نزدیک شده و انرژی دیگر به عنوان مزیت‌ رقابتی ‌و سودآوری محسوب نمی‌شود، توجه به موضوع بهره‌وری بیشتر می‌شود.

رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به ضرورت توجه شرکت‌های بخش معدن و صنایع معدنی به ۶ اصل بهره‌وری در برنامه‌های کلان مدیریتی خود اظهار کرد: موضوع نخست، ارتقای تکنولوژی و نوسازی تجهیزات و ماشین‌آلات است. معاون وزیر صمت با اشاره به چالش انرژی در بخش معدن و صنایع معدنی گفت: صنایع فلزی به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی هستند درحالی‌که ضعف در بازیافت سیستم حرارتی، استفاده نکردن از فناوری‌های کم‌مصرف، باعث افزایش هزینه و کاهش بهره‌وری شده است.

سمیعی نژاد با اشاره به چالش ضعف در عملیات اکتشاف اصولی و داده محور در کشور گفت: نتیجه این مساله، استخراج‌های غیر بهینه، اتلاف مواد معدنی و افزایش باطله است. رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به کمبود نیروی انسانی متخصص در طرح‌های توسعه جدید گفت: در بحث بهره‌وری، تنها ماشین‌آلات مطرح نیست و مهارت نیروی انسانی بسیار تعیین کننده است. وی ادامه داد: یکپارچه‌سازی دیجیتال زنجیره، استفاده از سیستم‌های ایی آر پی (ERP) یا سیستم‌های برنامه‌ریزی تولید، تاثیر مستقیم بر بهره‌وری دارند.

سمیعی‌نژاد کمبود سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه را به عنوان یکی از چالش‌های پیش روی بهره‌وری دانست و گفت: ایران همواره کمترین سرمایه‌گذاری را در بخش تحقیق و توسعه صنعت کرده است. تحقیق و توسعه در سطح جهانی، فاصله بسیاری با تحقیق و توسعه داخل دارد. برخی مدیران ما، تحقیق و توسعه را فراموش کرده‌اند. این در حالی‌ است که آر اند دی هزینه نیست، بلکه سرمایه‌گذاری است.