روایت دوگانه از تاثیر اسنپ‌بک
سعید رسولی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی روز گذشته در نشست هیات عامل این سازمان در استان هرمزگان در خصوص وضعیت بنادر کشور در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه و حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بنادر ایران گفت: با اقدامات به‌موقع، نگرانی از لغو معافیت‌های تحریمی نداریم و با اتکا به ظرفیت‌های داخلی و تعاملات بین‌المللی، از این مرحله نیز عبور خواهیم کرد.
این در حالی است که اخیرا مسعود پل‌مه، دبیرکل انجمن کشتیرانی درخصوص تاثیر اسنپ‌بک بر این صنعت توضیح داد که باید تاثیر ۳۰درصدی را برای چنین شرایطی در نظر گرفت: «ما در چند دهه گذشته همواره درگیر تحریم بوده‌ایم و تحریم‌ها آثارشان را در شرایط موجود تشدید نکردند. البته به اعتقاد من فعال شدن اسنپ‌بک، بیش از ۳۰درصد اثر تشدید کننده نخواهد داشت؛ چراکه مهم، ارتباطات بانکی و تجارت بین‌المللی است که همین حالا هم آنها را نداریم. به‌علاوه تجربه اسنپ‌بک قبل از برجام نیز وجود داشت و با توجه به تجارب گذشته و به‌رغم تشدیدهایی که اسنپ‌بک به وجود خواهد آورد، ناوگان ما از توانمندی لازم مدیریتی و اجرایی برخوردار است و به هیچ وجه خللی در روند صادرات و واردات ایران به وجود نخواهد آمد؛ هرچند سعی می‌کنیم شرایط را به گونه‌ای تسهیل کنیم که منجر به افزایش هزینه نشود. در عین حال از مهم‌ترین تبعاتی که این تحریم‌ها بر صنعت حمل‌ونقل دریایی ایران داشته، اثر افزایشی بر نرخ تمام شده تبادل کالا بوده است.»
وی این توضیح را در ادامه مطرح کرد که پیش از فعال شدن اسنپ‌بک نیز ناوگان تحت پرچم جمهوری اسلامی ایران، نه امکان دریافت سرویس بیمهای و نه خرید مستقیم را دارد و امکان تبادل ارزی خارجی و حتی امکان پهلوگیری ناوگان در برخی از بنادر نیز وجود ندارد. به عقیده پل‌مه، کشتیرانی ایران با وجود فعال نشدن اسنپ‌بک با افزایش نرخ در طول هشت سال گذشته مواجه بوده است.
تبعات بازگشت تحریم چابهار
به گزارش «دنیای اقتصاد»، سخت‌تر شدن تعاملات بنادر ایران با دیگر کشورها از جمله احتمالاتی است که فعال شدن مکانیسم ماشه به همراه خواهد داشت. در روزهای گذشته، آمریکا با لغو معافیت تحریمی بندر چابهار برای هندی‌ها که همزمان با فعال شدن مکانیسم ماشه اجرا خواهد شد، نگرانی‌های مهمی را برای طرف هندی ایجاد کرده است. رسانه‌های هندی با اشاره به اینکه این اقدام آمریکا تلاشی برای به انزوا کشیدن ایران است تاکید کردند که ممکن است تاثیر چشم‌گیری بر سرمایه‌گذاری‌های راهبردی هند در بندر چابهار داشته باشد. دبیر انجمن کشتیرانی نیز، سخت‌تر کردن شرایط از سوی امارات را محتمل دانست چراکه شریک اقتصادی آمریکا و اروپا است، هرچند که معتقد است تجربه انتقال کالا، ثابت کرده است با افزایش نرخ حمل‌ونقل دریایی، شرایط از آنچه که امروز شاهد آن هستیم سخت‌تر نخواهد شد.
این در حالی است که کارشناسان حوزه‌های مختلف نسبت به تاثیرات فعال شدن اسنپ‌بک هشدار داده‌اند. عبدالله باباخانی، کارشناس انرژی در یادداشتی که روزنامه هم‌میهن منتشر کرده است، نوشت: با خروج تدریجی هند و عدم حضور جدی سایر سرمایه‌گذاران، ایران فرصت طلایی پیوند خوردن با زنجیره‌های حمل‌ونقل منطقه‌ای را از دست خواهد داد. یکی از پیامدهای این وضعیت، شکل‌گیری یا تقویت کریدورهای موازی و جایگزینی است که ایران را دور می‌زنند.
در صنعت هوایی نیز، اظهارات مطرح شده درباره تاثیر اسنپ‌بک، از سوی مقامات ایران، مشابه سازمان کشتیرانی بود. سیدحمیدرضا صانعی، معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری با اشاره به وضعیت تامین قطعات هواپیما گفت: تحریم‌ها برای ما، چه در قالب اسنپ‌بک و چه قبل از آن، هیچ تفاوتی ندارد. سخت‌گیری‌ها همیشه بوده و همچنان ادامه دارد. روش‌های جایگزینی که شرکت‌های هواپیمایی و کشور در اختیار دارند، همان‌طور با همان سختی ادامه پیدا می‌کند.
صانعی در حالی به عدم تفاوت شرایط اشاره می‌کند که اذعان دارد با آمدن دولت ترامپ دور زدن تحریم‌ها و محدودیت‌های آمریکا سخت‌تر شد و می‌گوید: قبلا رفتار آمریکا مبتنی بر مستندات بود، اما حالا رفتارشان به الگوهای رفتاری تغییر کرده است؛ یعنی اگر ببینند جایی مشابه جای دیگر رفتار شده، همان مسیر را می‌بندند. دیگر با مستندات و مستدلات خیلی کاری ندارند.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، اعمال تحریم‌های سازمان ملل، این بار صرفا مختص فشار و تحریم‌های آمریکا نخواهد بود. این تحریم‌ها شرکت‌های کشتیرانی ایرانی را مجبور به ترک بسیاری از بنادر خارجی خواهد کرد که بر اساس برخی برآوردها می‌تواند هزینه لجستیک را بعضا تا دو برابر افزایش دهد.
از سوی دیگر با از دست رفتن خطوط هوایی به مسیرهای اروپایی، درآمد ارزی در بخش حمل‌ونقل هوایی حداقل خواهد شد و مسافران نیز هزینه‌های بالاتری را برای سفرهای هوایی پرداخت خواهند کرد. با خارج شدن بنادر ایران از مسیرهای حمل‌ونقلی، صادرات از طریق حمل‌ونقل زمینی در ایران نیز کاهش خواهد یافت و کشورهای همسایه جایگزین ایران خواهند شد. تحریم‌ها در حوزه حمل‌ونقل همچنین بر صنعت توریسم نیز اثر خواهد داشت؛ طوری که با عدم دسترسی به مسیرهای ارتباطی، از همین تعداد اندک گردشگرانی که به کشور رفت‌وآمد می‌کنند نیز کاسته خواهد شد.
