دوگانگی در سیاستگذاری آموزشی وزارت بهداشت
وزیر محترم بهداشت بارها تاکید کرده‌اند که توسعه بی‌محابا در پذیرش رشته پزشکی بدون پیش‌بینی زیرساخت‌های بیمارستانی، خوابگاه، امکانات رفاهی و تامین معیشت دانشجویان، اقدامی اشتباه و غیرکارشناسی خواهد بود. اما پرسش این است که چرا همین حساسیت در مورد رشته پرستاری کمتر مشاهده می‌شود؟ درحالی‌که ظرفیت پزشکی محدود شده است، به نظر می‌رسد ظرفیت پرستاری به صورت پنهان و تدریجی در حال افزایش است. این تفاوت نگاه چه توجیهی دارد و سیاست پشت پرده آن چیست؟ به نظر می‌رسد این سیاست چند برداشت و پیامد احتمالی دارد:
۱. ممکن است نگرانی از اشباع بازار کار پزشکی باعث محدودیت ظرفیت این رشته شده باشد، درحالی‌که چنین ملاحظه‌ای در مورد پرستاری کمتر دیده می‌شود. ۲. افزایش ظرفیت پرستاری ممکن است به عنوان راه‌حلی سریع برای پر کردن کمبود نیروی انسانی در بیمارستان‌ها تلقی شده باشد، هرچند این راهکار بدون توجه به کیفیت آموزش و زیرساخت‌ها می‌تواند پیامدهای بلندمدت داشته باشد. ۳. از نگاه اقتصادی نیز توسعه پرستاری در دانشگاه‌های شهریه‌پرداز و پردیس‌ها می‌تواند منبع درآمدی برای نظام آموزشی باشد، درحالی‌که ظرفیت پزشکی به دلایل مختلف محدود نگه داشته می‌شود.
با انتشار دفترچه انتخاب رشته کنکور، دیدیم که این موضوع به واقعیت پیوسته و آموزش پرستاری در بسیاری از شهرها به مراکز غیرانتفاعی واگذار شده است. مشخص نیست این تصمیم با چه پشتوانه و رویکردی اتخاذ شده است. چرا باید رشته‌ای که مستقیما در سلامت مردم نقش دارد، با زیرساخت‌های محدود این موسسات آموزش داده شود؟ آیا تنها هدف جبران کمبود نیرو از مسیر افزایش ظرفیت‌های غیراستاندارد است؟ سوال مهم‌تر این است؛ آیا سازمان نظام پرستاری و معاونت پرستاری وزارت بهداشت از این افزایش ظرفیت مطلع بوده‌اند یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت باشد، باید پاسخ دهند چگونه اجازه چنین اقدامی داده شده است و اگر پاسخ منفی باشد، روشن نیست که این توسعه توسط چه کسانی و با چه اهدافی برنامه‌ریزی شده است. همچنین، امروز اگر افزایش ظرفیت پزشکی نیازمند فراهم‌سازی زیرساخت، تامین معیشت و رفاهیات مناسب است که قطعا درست است، همین اصل باید در مورد پرستاری نیز رعایت شود. نمی‌توان انتظار داشت تنها با افزایش تعداد دانشجویان، کمبود نیروی پرستاری جبران شود.
لازم است زیرساخت‌های آموزشی استاندارد، امکانات رفاهی مناسب و شرایط معیشتی کافی برای پرستاران فراهم شود تا جذب نیروهای جدید موفق باشد و از مهاجرت پرستاران جلوگیری شود. وزارت بهداشت باید همان‌طور که با حساسیت به توسعه ظرفیت پزشکی نگاه می‌کند، با همان معیارها به حوزه پرستاری نیز توجه داشته باشد. جهان امروز به سمت تعالی در رشته‌های حوزه سلامت حرکت می‌کند و با آموزش‌های به‌روز، توانمندسازی کارکنان و ایجاد رضایتمندی، زمینه را برای ارائه خدمات بهتر به مردم فراهم می‌سازد. در چنین شرایطی، ادامه روند فعلی در کشور ما می‌تواند به کیفیت آموزش و سلامت جامعه آسیب بزند. دولتمردان باید این واقعیت را درک کرده و فورا جلوی شیوه‌های غیراستاندارد آموزشی در پرستاری را بگیرند.
* رئیس نظام پرستاری شاهرود
