چین و روسیه با ارائه پیش‌نویسی خواستار تمدید ماشه شدند؛
فرصت‌سوزی غرب با تنش‌زایی
به گفته منابع دیپلماتیک، با توجه به فرا رسیدن مهلت ۳۰روزه مکانیسم ماشه تا ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵ (۵ مهر ۱۴۰۴) روسیه و چین خواستار تمدید این قطعنامه به مدت شش ماه شدند تا اعضای برجام با یکدیگر مذاکره بیشتری انجام دهند. در صورت تصویب یا وتو(تا لحظه تنظیم این گزارش- ۲۱ به وقت تهران) ، مکانیسم موسوم به «اسنپ‌بک» به‌طور خودکار فعال خواهد شد و تحریم‌ها رأس ساعت ۸:۰۰ شب ۲۸ سپتامبر به وقت نیویورک بازمی‌گردند. همزمان معاون وزیر خارجه ایران نشستی مشترک را با نمایندگان ۱۰ عضو غیر‌دائم شورای امنیت در مقرر سازمان ملل برگزار کرد. عباس عراقچی پیش‌از رای‌گیری خطاب به‌کشورهای غربی گفت: این فرصتی کوتاه است تا به رویارویی نه و به‌همکاری آری گویید. با این‌حال برخی رسانه‌های غربی در ادعاهایی طرح ایران را «خیلی‌کم - خیلی‌دیر» عنوان کردند.
طرحی برای تنش‌زدایی
کمتر کسی به موفقیت طرح پیشنهادی روسیه و چین امید داشت، اما انکار نمی‌توان کرد که این قطعنامه می‌توانست فرصتی باشد برای تامل بیشتر بر دیپلماسی و دوری از روند معیوب غرب مبتنی بر تاکید مداوم بر خصومت‌ها. چین و روسیه در نامه‌ای به شورای امنیت این پیش‌نویس را اقدامی برای دادن فرصت زمانی بیشتر به تلاش‌های دیپلماتیک برای حل‌وفصل مسائل مربوط به برنامه هستهای ایران توصیف کردند. بنا به گزارش فرانس ۲۴، پیش‌نویس اولیه این قطعنامه روز ۲۴ اوت توسط روسیه ارائه شد. در این نسخه اولیه پیشنهاد شده بود که در طول دوره تمدید، شورای امنیت از بررسی هرگونه موضوع مرتبط با اجرای برجام یا قطعنامه ۲۲۳۱ خودداری کند.
بنا به گزارش العربی الجدید، نسخه نهایی و سوم لحن جدیدی اتخاذ کرد و توافق اخیر بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ستود. این پیش‌نویس جدید ایران و این نهاد بین‌المللی را به ادامه همکاری برای اطمینان از نظارت بر برنامه هستهای ایران و رفع نگرانی‌های مرتبط با نقض احتمالی تعهدات برجام تشویق کرد.
رد احتمالی پیش‌نویس قطعنامه روسیه و چین در شورای امنیت نشان از آن دارد که کشورهای غربی بیشتر ترجیح می‌دهند که با تاکید بر فشار حداکثری به اهداف مدنظر خود برسند. این در حالی است که ایران طی مدت اخیر نشان داد که بر اهمیت حل‌وفصل صلح‌آمیز و دیپلماتیک مسائل در پرونده هستهای خود تاکید دارد و توافق اخیر تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره خود شاهدی بر این رویکرد تلقی می‌شود.
در همین رابطه، کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، روز جمعه گفت که پیش‌نویس قطعنامه ارائه‌شده از سوی روسیه و چین برای تمدید فنی قطعنامه ۲۲۳۱ آخرین فرصت برای جلوگیری از تشدید تنش‌های خودساخته اروپایی-آمریکایی به شمار می‌رود. وی طی پیامی در شبکه ایکس افزود: اعضای شورای امنیت باید تعهد مجدد خود به دیپلماسی را نشان داده و وظیفه خود در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را ایفا کنند یا مسوولیت کامل اخلال در مسیر دیپلماسی و پیامدهای آن را برعهده بگیرند.
میدل ایست مانیتور در تاریخ ۲۵سپتامبر طی یادداشتی عنوان کرد که اقدامات اخیر غرب در قبال پرونده هستهای ایران بیش از هر چیز تنش‌ها را شعله‌ور می‌کند. براساس این گزارش، اقدامات اخیر کشورهای غربی و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، اقدامی خطرناک است که فضای ملتهب جهان را بیش از پیش دچار اختلال می‌کند. روز جمعه ۲۶ سپتامبر نیز سخنگوی وزارت خارجه چین در نشستی خبری هشدار داد که اجرای مکانیسم ماشه اعتماد را از بین می‌برد و موضوع ایران باید از راه دیپلماتیک حل شود.
همراهی پکن و مسکو
از سوی دیگر، رسانه‌های غربی از برنامه‌های متحدان ایران برای مقابله با تحریم‌های سازمان ملل خبر می‌دهند. بلومبرگ ۲۵سپتامبر طی گزارشی عنوان کرد که چین اخیرا واردات نفت خام از اندونزی را افزایش داده، امری که نشان می‌دهد پکن روش‌های جدیدی برای دور زدن تحریم‌های غرب و دسترسی به منابع نفتی ایران پیدا کرده است.
این گزارش در ادامه تبیین کرد که در ماه اوت چین ۲.۷میلیون تن نفت از اندونزی وارد کرده است، رقمی که با توجه به این موضوع که جاکارتا حاوی منابع نفتی قابل‌توجهی نبوده، عجیب به نظر می‌رسد. کارشناسان حوزه انرژی معتقدند که این افزایش چشمگیر حاکی از آن است که چین اکنون اندونزی را به‌عنوان هابی برای واردات نفت از ایران که تحت تحریم بوده در نظر می‌گیرد. اقدامات این‌چنینی از سوی روسیه و چین و همچنین ارائه قطعنامه پیشنهادی به سازمان ملل خود نشان از آن دارد که مسکو و پکن در پی ایجاد سازوکار و نظامی جدید در سیاست بین‌الملل هستند تا مانع از سلطه هرچه بیشتر هژمونی غرب شوند.
قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ طرحی بود برای میدان دادن به راهکارهای دیپلماتیک. اما موضع شورای امنیت و نحوه واکنش به آن نشان داد که غرب همچنان بنا دارد وضعیت را در میدان تنش پی بگیرد و به سازش و تعامل پشت کند. از سوی دیگر، اما کرملین و تالار بزرگ خلق بنا ندارند زیر بار چنین رویکردی رفته و از تمام ابزارهای موجود برای مقاومت و مقابله بهره خواهند برد.
