پارلمان برای صیانت از معیشت مردم راهحل داد؛
ضربه‌گیر تحریم‌ها با کالابرگ
ایران و کشورهای غربی از روز گذشته به نقطه قبل از توافق تاریخی برجام بازگشتند. به این ترتیب با گذشت ۱۰سال از امضای توافق برجام، از صبح دیروز تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران که به موجب برجام به حالت تعلیق درآمده بود، مجددا روی میز قدرت‌های جهانی قرار گرفت. بازگشت تحریم‌های سازمان ملل به معنای احیای کامل شش قطعنامه شورای امنیت علیه ایران است که بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ تصویب شدند و دامنه گسترده‌ای از محدودیت‌ها را دربرمی‌گیرند. این تحریم‌ها علاوه بر ابعاد نظامی می‌توانند اقتصاد ایران را نیز تحت‌تاثیر قرار دهند. از همین‌رو دولت و مجلس طی روزهای گذشته دست به تدوین برنامه‌هایی برای صیانت از معیشت مردم و اقتصاد کشور زده‌اند.
در همین راستا شنبه شب فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت با حضور در صدا‌و‌سیما در گفت‌وگویی تلویزیونی با بیان اینکه تامین معیشت مردم، امنیت روانی و درمان از اولویت‌های اصلی دولت است، تاکید کرد: راهبرد دولت جلوگیری از کمبود کالا و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر است تا فشارهای اقتصادی کاهش یابد. از سوی دیگر مجلس نیز دیروز در جلسات علنی و غیرعلنی خود به بررسی موضوع معیشت اقتصادی کشور پرداخت. در همین راستا محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس تاکید کرد که در جلسه غیرعلنی موضوعات مهمی در مورد معیشت مردم، کالابرگ، مسائل اقتصادی و چالش‌های جدی مردم مطرح و تصمیمات مهمی گرفته شد. در همین حال سخنگوی هیات رئیسه مجلس اعلام کرد که ۲۰میلیارد دلار به کالاهای اساسی اختصاص داده شده است.
تامین کالاهای اساسی
در این میان شنبه شب سخنگوی دولت راهبرد اقتصادی دولت را در جریان بازگشت تحریم‌ها تشریح کرد. فاطمه مهاجرانی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی تاکید کرد: مردم مطمئن باشند دولت همان‌طور که در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه توانست خدمت‌رسانی کند، اکنون نیز با برنامه‌ریزی دقیق چنین خواهد کرد.
به گزارش ایسنا، سخنگوی دولت با اشاره به اقدامات دولت در برابر فعال‌شدن مکانیسم ماشه، گفت: در حوزه اقتصادی کارگروهی متشکل از سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی ماموریت‌هایی بر عهده دارد و نظم‌بخشی به بودجه یکی از موضوعات جدی دولت است. اکنون فرصتی برای انجام اصلاحات ساختاری تلقی می‌شود. مدت‌هاست بر کوچک‌سازی دولت و ادغام برخی ردیف‌ها هم تاکید شده است و دولت باید هزینه‌ها را متناسب با درآمد تنظیم کند. وی با یادآوری اینکه در مواردی یارانه‌ها به جای گروه هدف، به مصرف‌کنندگان دیگر رسیده است، افزود: به همین دلیل اصلاحات ساختاری در این زمینه آغاز شده و بسیار جدی است. در عین حال قبل از اجرای کامل، دو مفهوم عملیاتی بودن و مبتنی بر عملکرد بودن به‌عنوان پایه‌های بودجه‌ریزی در دستور کار است. این روند کمک می‌کند تا در گشایش‌های آینده، کشور با نظم داخلی صحیح و دقیق پیش برود.
سخنگوی دولت با اشاره به تامین کالاهای مصرفی یادآور شد: کالاهای مصرفی دو دسته‌اند؛ دسته اول کالاهای تعزیراتی هستند که شامل قیمت‌گذاری مصوب دولت می‌شوند. در جلسات ستاد تنظیم بازار که تقریبا هر دو هفته یکشنبه تشکیل می‌شود، درباره قیمت آنها تصمیمگیری می‌شود. دسته دوم کالاها اما مشمول قیمت‌گذاری مصوب نمی‌شوند، ولی باید برچسب قیمت داشته باشند که در صورت تخلف، از تذکر تا جزای نقدی و حتی پلمب واحد صنفی اقدام می‌شود.
تلاش برای آرام کردن بازار ارز
مهاجرانی در خصوص تاثیر اسنپ‌بک بر بازار غیررسمی ارز تصریح کرد: امروز نرخ غیررسمی حدود ۱۱۲ هزار تومان رصد شد و هر چند این نرخ به رسمیت شناخته نمی‌شود، اما نمی‌توان تاثیر آن را انکار کرد. مردم باید بدانند بانک مرکزی با سازوکارهای خود تلاش می‌کند بازار را آرام نگه دارد. پیش‌بینی‌ها از ارقام بسیار بالاتری حکایت داشت.
طراحی کارت‌های اعتباری
سخنگوی دولت ادامه داد: از اقدامات مهم بانک مرکزی، طراحی کارت‌های خرید اعتباری است که سقف آن از ۳۰۰میلیون به ۵۰۰میلیون تومان افزایش یافته است. این کارت‌ها به‌طور خاص برای تحریک تقاضا در صنایعی که دچار رکود شده‌اند طراحی شده و دهک‌های پایین هدف اصلی هستند، هرچند سایر افراد نیز می‌توانند از آن استفاده کنند. مهاجرانی با تاکید بر اهمیت تامین معیشت مردم، اظهار کرد: معیشت مردم، امنیت روانی و درمان از اولویت‌های اصلی دولت است و همان‌طور که در آن ۱۲ روز یارانه‌ها به‌موقع پرداخت شد، اکنون نیز این روند ادامه خواهد یافت. راهبرد دولت جلوگیری از کمبود کالا و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر است تا فشارهای اقتصادی کاهش یابد. وی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران همچنان راه‌حل‌های دیپلماتیک را دنبال می‌کند، اما تحت فشارهای غیرقانونی قرار نخواهد گرفت.
تاکید قالیباف بر اجرای کالابرگ
روز گذشته نیز مجلس در یک جلسه غیرعلنی ابعاد مختلف بازگشت تحریم‌ها با فعال شدن مکانیسم ماشه را مورد بررسی قرار داد. پیش از آن محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در نطق پیش از دستور خود با اشاره به فعال‌سازی اسنپ‌بک حل مسائل معیشتی مردم و حفظ انسجام را وظیفه مسوولان دانست و از دولت خواست که طرح کالابرگ را با سرعت بیشتری به اجرا در بیاورد.
به گزارش ایسنا، قالیباف گفت: همان طور که قبلا هم گفته بودم، مردم با مشکلات معیشتی مخصوصا گرانی کالاهای اساسی، اجاره مسکن و قطعی برق و آب دست و پنجه نرم می‌کنند در این زمینه رهبر انقلاب نیز در دیدار با هیات دولت بر این مساله تاکید داشتند. مشخصا بار دیگر از دولت می‌خواهم با سرعت اجرایی شدن طرح کالابرگ الکترونیک را که مطابق نظر رئیس‌جمهور و مورد تاکید رهبر حکیم انقلاب است، اجرا کند به گونه‌ای که مردم در خرید کالاهای اساسی خود همیشه قیمت ثابتی پرداخت کنند و مابه‌التفاوت آن توسط دولت پرداخت شود.
وی افزود: همچنین از دولت می‌خواهم اجرایی شدن قوانین مصوب در برنامه هفتم کشور برای حل ناترازی انرژی و تامین مسکن مردم را مورد اهتمام قرار دهد. قالیباف همچنین از همه مسوولان، نخبگان و فعالان سیاسی، اجتماعی و رسانه‌ای خواست تا با حفظ انسجام ملی از دعواهای قبیله‌ای و گروهی پرهیز کنند. وی در ادامه پس از تشکیل جلسه غیرعلنی مجلس درباره این جلسه گفت: در جلسه غیرعلنی موضوعات مهمی در مورد معیشت مردم، کالابرگ، مسائل اقتصادی و چالش‌های جدی مردم مطرح و بحث مفصلی شد. به گزارش ایرنا، وی اظهار کرد: در این جلسه تصمیمات مهمی گرفته شد، ان‌شاءالله که آثار آن در اقدامات مجلس و دولت موثر باشد.
اختصاص ۲۰میلیارد دلار به کالاهای اساسی
عباس گودرزی، سخنگوی هیات رئیسه مجلس نیز در تشریح این جلسه با بیان اینکه باید موضوع معیشت مردم را مورد توجه قرار دهیم، گفت: در این خصوص در بستر قانون ظرفیت‌های لازم را پیش‌بینی کردیم و حدود ۲۰میلیارد دلار به کالاهای اساسی، دارو و معیشت مردم در سال جاری اختصاص داده‌ایم. به گزارش ایسنا، وی افزود: با توجه به اینکه کالای اساسی با قیمت مصوب و مناسب به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد، حتما به یک جراحی اساسی نیاز است؛ در این خصوص یکی از راهکارهایی که مجلس پیش‌بینی کرده موضوع کالابرگ است که با توجه به تمهیداتی که پیش‌بینی شده است، دولت باید در قالب کالاهای اصلی و اساسی مردم بدون تاثیر و تاثر از تغییر قیمت‌ها پای سفره مردم ببرد. در حوزه مسکن نیز با توجه به اینکه یکی از ضرورت‌های جامعه است باید با تحولی ادامه پیدا کند و وزیر راه و شهرسازی باید این تغییر را ایجاد نماید و مردم تحول در این حوزه را احساس کنند و خودشان در ساخت مسکن مشارکت داشته باشند و دولت زیرساخت‌ها و زمینه را فراهم کند. سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس با تاکید بر اینکه اسنپ‌بک قادر به آسیب زدن به اقتصاد کشور نیست، گفت: اما باید جنبه روانی فعال شدن مکانیسم ماشه برای مردم تبیین شود. وی در ادامه افزایش قیمت دلار را جنبه روانی فعال شدن مکانیسم ماشه توصیف کرد.
اسنپ‌بک در اقتصاد ما بی‌تاثیر نیست
در جلسه غیرعلنی روز گذشته مجلس بیشتر تاثیرات فعال شدن مکانیسم ماشه و اسنپ‌بک مطرح شد که آیا به واقع تاثیری در اقتصاد خواهد گذاشت یا خیر. در مجموع جمع‌بندی این بود که اسنپ‌بک در اقتصاد ما بی‌تاثیر نیست. اما این نکته وجود دارد که این تحریم‌ها، تحریم جدیدی نیست. واقعیت این است که آمریکایی‌ها زمانی‌که از برجام خارج شدند، خارج شدنشان آگاهانه بود و این اقدام هماهنگ با اروپایی‌ها صورت گرفت. در آن زمان، اروپایی‌ها نمی‌توانستند تحریم‌ها را لغو کنند، اما تفاهمی میان اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها وجود داشت و آمریکایی‌ها از برجام خارج شدند و تحریم آمریکایی‌ها بر ما تحمیل شد. تحریم‌های آمریکایی‌ها کمتر از تحریم‌های شورای امنیت نبود. بنابراین ما در تحریم بودیم و در فروش نفت و در جابه‌جایی پول نیز محدودیت‌ها و مشکلاتی داشتیم. در جلسه روز گذشته پالس‌های اقتصادی را نیز بررسی کردیم و قرار شد برای مواردی که نیاز به قانون‌گذاری دارد، قانون‌گذاری کنیم.
به بخش معیشت و مسکن مردم نیز باید توجه کرد. یکی از مواردی که در این زمینه مورد بحث بود اینکه سالانه حدود ۱۰ تا ۱۲میلیارد دلار ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی پرداخت می‌کنیم، اما باید به واقع بررسی شود که آثار آن بر روی زندگی مردم مثبت است یا این پول به جیب افراد صاحب منافع می‌رود. به عنوان مثل یک فردی واردکننده کالای اساسی است و ارز ترجیحی هم می‌گیرد، اما قیمت‌ها در بازار بر اساس ارز ترجیحی که دریافت می‌کنند، نیست. بنابراین این موضوع نشان می‌دهد که روش‌های مدیریت باید تغییر کند. برای مثال به جای اینکه ارز ترجیحی بدهیم تا واردات انجام شود و آثار مثبت نداشته باشد می‌توانیم به گونه دیگری این یارانه را به مردم بدهیم، به عنوان مثال می‌توان کالابرگ ارائه کرد.
البته این مسائل تنها مطرح شد و در یک جلسه نمی‌توان در این خصوص تصمیمگیری کرد. همچنین در جلسه غیرعلنی در خصوص تلاش‌هایی که دستگاه دیپلماسی ما کرده بودند نیز بحث شد. دور از انصاف است که بگوییم دستگاه دیپلماسی تلاشی نکرد. دستگاه دیپلماسی تمام تلاش خود را کرد تا از طریق دیپلماسی موضوعات را حل کند اما متاسفانه بدعهدی آمریکایی‌ها همیشه وجود داشته و موضوع جدیدی نبوده است. اروپایی‌ها نیز عملا مستعمره آمریکایی‌ها هستند و بدون اجازه آمریکایی‌ها قدمی بر‌نمی‌دارند. با این حال بحث خروج از NPT در جلسه روز گذشته مجلس مطرح نشد.
* عضو کمیسیون برنامه و بودجه
