انتقال پایتخت؛ الزام یا انتخاب؟

پزشکیان روز پنج‌شنبه در دهمین مقصد سفرهای استانی‌اش به هرمزگان علاوه بر طرح موضوع انتقال پایتخت، از نهایی شدن ۸ همت سرمایه‌گذاری داخلی و حدود ۱۷۸‌میلیون یورو سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه استان هرمزگان خبر داد و اعلام کرد: در مجموع با در نظر گرفتن منابع ریالی و ارزی، بیش از ۶۰ همت پروژه توسعه‌ای و امضای ۴۴طرح در دستور کار قرار دارد. همزمان با سفر رئیس‌جمهور به هرمزگان، دو پروژه ملی ‌آب و برق شامل مرحله دوم آب‌شیرین‌کن خلیج فارس و نیروگاه سیکل ترکیبی آلومینیوم المهدی بندرعباس هم افتتاح شد.

در این بین شاید مهم‌ترین ‌بحث مطرح شده در سفر یک‌روزه رئیس‌جمهور به استان هرمزگان طرح مجدد انتقال پایتخت باشد. پزشکیان سال گذشته موضوع انتقال پایتخت به سواحل مکران را مطرح کرد و به دنبال آن اعلام شد که مُکران گزینه‌ای جدی در طرح انتقال پایتخت از تهران است. موضوع به اندازه‌ای جدی شد که فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت سال گذشته با اشاره به مطرح شدن انتقال پایتخت به مکران از تشکیل دو شورا در این خصوص خبر داد که علاوه بر بررسی مشکلات پایتخت، روی اقتصاد دریامحور کار کنند.

همان زمان بسیاری این ایده را غیرقابل اجرا و درحد طرح و آرزو عنوان کردند، با این حال در سال جاری رئیس‌جمهور در چندین نوبت از طرح انتقال پایتخت دفاع کرده و حتی دستور داده تا هیچ مجوزی برای برنامه‌های توسعه‌ای در فلات مرکزی ایران صادر نشود و همه طرح‌های توسعه‌ای به سواحل جنوبی منتقل شوند. با این حال سخنان روز پنج‌شنبه پزشکیان در هرمزگان نشان می‌دهد این طرح یا ایده پیشرفتی نداشته است. رئیس‌جمهور روز پنج‌شنبه در نشست با سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی استان هرمزگان با اشاره به یکی از دیدارهای سال گذشته خود با مقام معظم رهبری اظهار کرد: در آن جلسه پیشنهاد دادم که پایتخت را به سمت خلیج فارس منتقل کنیم. وقتی موضوع رسانه‌ای شد برخی انتقاد کردند، اما امروز با دیدن مشکلات، درمی‌یابیم که آن پیشنهاد الزام است، نه انتخاب.  وی با اشاره به ضرورت استفاده از مشاوران خبره اظهار کرد: از مقام معظم رهبری برای استفاده از مشاوران خارجی در طراحی نقشه توسعه جنوب کشور اجازه گرفتیم، اما هنوز اقدام جدی انجام نشده است. باید بپذیریم که مسائل اجتماعی بسیار پیچیده و نیازمند تخصص و تجربه عمیق‌تری است.

اشاره پزشکیان به کسب اجازه از رهبر انقلاب برای استفاده از مشاور خارجی در توسعه مکران است که پیش از این ۳۱اردیبهشت امسال از سوی الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت مطرح شد و او با بیان اینکه رئیس‌جمهور مجوز استفاده از مشاور خارجی در توسعه مکران را از رهبر معظم انقلاب دریافت کردند، گفت: فضا برای سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور و سایر کشورها از جمله آمریکایی‌ها فراهم است و ما از آن استقبال می‌کنیم.

پزشکیان در ادامه سخنانش در نشست با سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی استان هرمزگان با اشاره به روند تمرکززدایی در دولت تصریح کرد: تصمیم گرفته‌ایم اختیارات را از مرکز به استان‌ها منتقل کنیم، تا دیگر این‌گونه نباشد که برخی در پایتخت بنشینند و برای نقاط مختلف کشور تصمیم بگیرند. اختیار را باید به همان منطقه‌ای سپرد که موضوع مربوط به آن است. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، پزشکیان اضافه کرد: مشکلاتی که اکنون کشور با آن مواجه است، ایجاب می‌کند که مسیر توسعه را به سمت خلیج فارس هدایت کنیم. اکنون تهران، کرج و قزوین با بحران آب روبه‌رو هستند و این بحران به‌راحتی قابل حل نیست. رئیس‌جمهور با ارائه آماری از وضعیت بارندگی و شرایط بحرانی وضعیت آب گفت: کاهش آب پشت سدها، خشک‌شدن برخی چاه‌ها و هزینه‌های بالای انتقال آب از مناطق دیگر، همه نشان‌دهنده ضرورت تغییر رویکرد است. پزشکیان با هشدار نسبت به فرونشست زمین در تهران گفت: این یک فاجعه است و نشان می‌دهد آب زیر پای ما در حال پایان است.

 رئیس‌جمهور تصریح کرد: حتی با انتقال آب از مناطق جنوبی هم نمی‌توان این روند را ادامه داد. هزینه‌ها بسیار بالا خواهد رفت و زندگی در تهران غیرممکن می‌شود.  پزشکیان در ادامه سخنانش تاکید کرد: باید از مشاوران بین‌المللی بخواهیم که نقشه‌ای برای توسعه منطقه طراحی کنند و ما نیز دقیقا بر اساس همان نقشه عمل کنیم. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: قبل از انقلاب برخی گفته بودند که ۶۰ درصد جمعیت کشور باید به سمت خلیج فارس منتقل شود، اما ما همه توسعه را در اطراف تهران متمرکز کردیم و امروز با بحران آب و فرونشست زمین مواجه شده‌ایم. پزشکیان با تاکید بر ضرورت تغییر نگاه و رفتار گفت: تصمیم جدی گرفته شده که نباید هیچ گسترشی در تهران، کرج و دیگر مناطق مرکزی کشور شکل بگیرد. رئیس‌جمهور در پایان سفرش به هرمزگان نیز به تبیین برنامه دولت برای توسعه سواحل مکران پرداخت و اظهار کرد: توسعه این سواحل از اولویت‌های سیاست‌های کلان کشور و از تاکیدات رهبر معظم انقلاب است. بر همین اساس، فردی مجرب و آشنا به مسائل اجرایی، آقای عبدالعلی‌زاده، با حکم ویژه به عنوان مسوول این حوزه منصوب شده است.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، وی با تاکید بر اینکه «شهر یک موجود زنده است و همه اجزای آن باید در ارتباط معنادار با یکدیگر توسعه یابند»، هشدار داد: اگر توسعه بدون توجه به محیط‌زیست و آینده‌نگری صورت گیرد، نسل‌های بعدی گرفتار بحران‌هایی خواهند شد که امروز در تهران، کرج و قزوین با آن مواجهیم؛ از فرونشست زمین و کم‌آبی گرفته تا آلودگی هوا و مشکلات زیست‌محیطی. اینها نتیجه فقدان نقشه‌های توسعه پایدار در گذشته است. اگر امروز با دقت و بر مبنای نقشه جامع اقدام کنیم، آینده‌ای روشن و پایدار برای هرمزگان و سواحل مکران رقم خواهد خورد.

پزشکیان در ادامه سخنان خود با اشاره به اهمیت واگذاری اختیارات به استان‌ها گفت: دولت ابلاغ کرده و گام‌های مهمی در تفویض اختیار برداشته است، هرچند هنوز برخی مباحث قانونی، نظارتی و قضایی وجود دارد. رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: باور دارم که هر مدیر استانی ظرفیت یک رئیس‌جمهور را در حوزه خود دارد. نمی‌توان در تهران نشست و بدون لمس واقعی شرایط و ظرفیت‌های استان‌ها تصمیم‌گیری کرد.

خودمان را تحریم کرده‌ایم

اما صحبت از انتقال پایتخت تنها نکته مطرح شده از سوی رئیس‌جمهور در جریان سفرش به استان هرمزگان نبود. او صبح پنج‌شنبه در نشست توسعه عدالت آموزشی در بندرعباس با اشاره به اینکه روزانه هشت‌ میلیون بشکه نفت و گاز تولید می‌کنیم که اگر صرفه‌جویی ۱۰ درصدی حاصل شود، روزانه ۸۰۰هزار بشکه صرفه‌جویی خواهد شد، اظهار کرد: با همین ۱۰ درصد می‌توان معیشت مردم را سامان داد و زندگی مردم را درست کرد. این صرفه‌جویی عددی بالغ بر ۱۶ تا ۱۸ ‌میلیارد دلار ارزش دارد، حال آنکه امروز برای یک‌میلیارد دلار چانه می‌زنیم! پزشکیان گفت: ما خودمان، خودمان را تحریم کرده‌ایم؛ آنهایی که نفت یا گاز ندارند چه زندگی‌ای دارند؟

قول دولت به فعالان اقتصادی هرمزگان

پزشکیان در ادامه برنامه‌های سفر استانی‌اش به هرمزگان، در نشست با سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی استان، با بیان اینکه دولت آماده هرگونه پشتیبانی برای تسهیل فعالیت‌های اقتصادی است، تاکید کرد: هر کاری که از دست ما برآید، چه در حوزه اختیارات و چه در زمینه پشتیبانی، برای آماده‌سازی بستر تلاش و فعالیت شما کوتاهی نخواهیم کرد. پزشکیان در ادامه در نشستی با فرهیختگان، فعالان سیاسی و اجتماعی استان، با اشاره به ظرفیت‌های استان هرمزگان اظهار کرد: اگر فرصت‌ها به سرمایه تبدیل شود، دولت آماده است همه موانع و بوروکراسی‌ها را برطرف کند.