شورای آتلانتیک بر ضرورت بازگشت غرب به دیپلماسی و نه تنش با ایران تاکید کرد؛
اثر بومرنگی تنشافروزی اسرائیل
این اندیشکده نوشت: با پایان جنگ ۱۲روزه بین ایران، اسرائیل و ایالات متحده در پایان ماه ژوئن، واشنگتن و تلآویو مدعی پیروزی شده و دستاوردهای ادعایی آن را ستودند. رژیم صهیونیستی و آمریکا ادعا کردند که ایران دیگر یک کشور با توان اتمی نیست و هرگونه تلاش برای بازسازی برنامه هستهایاش به یک حمله دیگر منجر خواهد شد. در نتیجه این ادعا، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، سیاستی را اتخاذ کرد که براساس آن هرگونه توافق دیپلماتیک آتی با تهران عملا بیمعنا بوده و اتلاف وقت به نظر میرسد.
این گزارش افزود: در پرتو این سیاست، اسرائیل فشار قابلتوجهی به تروئیکای اروپایی شامل بریتانیا، فرانسه و آلمان وارد کرد تا سازوکار ماشه یا همان بازگشت تحریمها را فعال سازند. این رژیم همچنین بر دولت دونالد ترامپ فشار آورد تا هرگونه ابتکار دیپلماتیک با تهران را رد کند و مهمتر از همه، همچنان به تهدیدهای پوشالی خود در قبال ایران ادامه داد. به عبارت دیگر، همان سیاستی که اسرائیل قبل از جنگ ۱۲روزه دنبال میکرد، سیاستی که به تنشزایی فزاینده انجامید، همچنان ادامه داشته و همین امر باعث وضعیت پرآشوب فعلی شده است.
موضع اسرائیل در تضاد با موضع دولت ایالات متحده و همچنین تروئیکاست که به دنبال ازسرگیری مذاکرات دیپلماتیک هستند. این بدان معناست که بدون یک توافق هستهای، خطر تجدید تنشها و حتی شروع مجدد جنگی وجود دارد که حتی میتواند به فرآیندی فرسایشی تبدیل شود. نکته اما اینجاست که شروع مجدد درگیریها بار اقتصادی فراوانی بر اقتصاد اسرائیل تحمیل کرده و همچنین بیش از پیش موقعیت این رژیم را به خطر میاندازد.
تهدیدها علیه تثبیت
شورای آتلانتیک عنوان کرد: تاکید کشورهای اروپایی طی ماههای اخیر، بازگشت بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران بوده است. ایران البته با امضای توافقنامه قاهره کوشید در مسیر این خواستهها قرار بگیرد، اما به نظر میرسد که بازگشت تحریمهای سازمان ملل مانع جدی در ادامه چنین رویکردی است. مشکل اصلی این است که بدون یک توافق هستهای، بعید به نظر میرسد که ایران با بازگشت بازرسان موافقت کند و همین امر به بالاتر رفتن بدگمانیها و تنشها میانجامد. بنابراین سیاست مخرب اسرائیل در منطقه سبب خواهد شد که رابطه ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی به سمت بدتر شدن برود و این درست همان چیزی است که واشنگتن و بروکسل از آن هراس دارند و نسبت به وقوع آن هشدار دادهاند.
این اندیشکده همچنین نوشت: رژیم صهیونیستی مخالف هرگونه توافقی با ایران است که اجازه لغو تحریمها را بدهد. بااینحال، باید به یاد داشت که بدون توافق و در پسزمینه تهدیدهای موجود مبنی بر تجدید جنگ امکان شعلهور شدن یک نزاع فراگیر بسیار بالاست. این در حالی است که کشورهای منطقه از جمله اعضای شورای همکاری خلیج فارس طی ماههای اخیر روابط نسبتا معقولی با ایران داشتهاند و از سوی دیگر، اتحاد فراگیر تهران-مسکو-پکن نیز موضوعی است که باید توجه ویژهای به آن داشت.
کاستیهای رژیم صهیونیستی
بهرغم لفاظیهای تلآویو، اما تجدید جنگ خطرات قابلتوجهی را برای اسرائیل به همراه دارد. موضوع این است که بهرغم ادعاهای مقامات ارشد اسرائیلی، این رژیم در نبرد با ایران پیروز نشد. در طول جنگ، ایران نیز موفق شد به مناطق زیادی در سرزمینهای اشغالی ضربه بزند و خسارات قابلتوجهی وارد کند.
این گزارش در ادامه عنوان کرد که مشخص نیست اگر بار دیگر آتش درگیریها شعلهور شود، کاخ سفید چه واکنشی به آن نشان خواهد داد. از یاد نباید برد که در ماه ژوئن، ایالات متحده با تردید و فاصله زیادی به حملات اسرائیل پیوست. شورای آتلانتیک در ادامه نوشت که ممکن است در درگیریهای احتمالی آتی، واشنگتن کاملا خود را کنار کشیده و از اسرائیل حمایت نکند، خاصه آنکه طی هفتههای اخیر اختلافها میان ترامپ و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر این رژیم، افزایش چشمگیری داشته است. همچنین هزینههای گزاف کمکهای نظامی آمریکا به رژیم صهیونیستی در میانه نسلکشی در غزه به اعتراضهای گسترده در میان بسیاری از منتقدان و حتی کشورهای غربی انجامیده است. علاوه بر این، در پرتو چالشهای متعدد پیش روی دولت ایالات متحده در داخل و خارج، این احتمال وجود دارد که مساله ایران در اولویتهای اصلی ترامپ قرار نگیرد.
در یادداشت شورای آتلانتیک آمده است: از این گذشته، با توجه به وضعیت دشوار اسرائیل در عرصه بینالمللی، به دلیل ادامه جنگ غزه، اسرائیل نخواهد توانست حمایت بینالمللی گستردهای دریافت کند. این امر شامل کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز میشود که اسرائیل را، بهویژه پس از حمله به مقر حماس در قطر، تهدید مهمتری برای امنیت خود نسبت به ایران میدانند. بنابراین، حملات بیشتر اسرائیل به ایران بعید است که به جایگاه بینالمللی اسرائیل یا روابط آن با کشورهای عربی میانهرو، از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس، کمک کند.
این در حالی است که تحولات اخیر حاکی از تلاشهای کشورهای منطقه برای جلوگیری از وقوع درگیریهای احتمالی است. در همین راستا، رسانهها ۱۴مهر از گفتوگوی رئیس کاخ کرملین با نخستوزیر رژیم صهیونیستی خبر دادند. بنا به گزارش تاس، ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه و بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل در خصوص وضعیت برنامه هستهای ایران به رایزنی پرداختند. کرملین در بیانیه خود اعلام کرد که پوتین و نتانیاهو در گفتوگویی مشترک، بر ضرورت یافتن راهحلهای مبتنی بر مذاکره برای حلوفصل موضوع برنامه هستهای ایران تاکید کردند.
مقاومت در برابر تحریمها
از سوی دیگر، رسانهها بر کارآیی ایران در زمینه دور زدن تحریمهای غرب تاکید دارند. پایگاه خبری العربی الجدید، واقع در لندن، طی گزارشی عنوان کرد که تهران، پس از سالها فشار حداکثری، راه و روشهای مخصوص به خود را برای عبور از این دست فشارها پیدا کرده است.
این پایگاه گزارش داد: تحریمهای ایالات متحده که در سال ۲۰۱۸ دوباره اعمال شدند، آنقدر شدید بودند که ایران مجبور شد برای حفظ صادرات نفت خود به ایجاد مسیرهای تجاری جایگزین و راههای فرعی روی بیاورد. این ترفندها به طوری اثرگذار بود که چین قابلاعتمادترین خریدار نفت ایران باقی ماند. این صادرات عمدتا از طریق شبکههای مخفی و یک ناوگان در سایه از تانکرها که از شناسایی عبور میکنند، انجام شد. از این طریق، پکن بیش از ۹۰درصد از صادرات نفت خام ایران را جذب خود کرد و با وجود تحریمهایی که از سال ۲۰۱۸ اعمال شدهاند، ایران درحالحاضر تقریبا ۱.۵میلیون بشکه در روز نفت خام صادر میکند.
از سوی دیگر، وضعیت فعلی، از منظر تهران، تفاوت چندانی با سناریوهای پیشین ندارد. بر این اساس، ساختار اقتصادی ایران با محدودیتها سازگار است و میتواند به تجارت با چین، روسیه و سایر کشورهایی که تحریمهای ایالات متحده را به رسمیت نمیشناسند، ادامه دهد. العربی الجدید در ادامه عنوان کرد که اگرچه این محدودیتها بر اقتصاد از پیش درگیر با مشکل ایران فشار بیشتری وارد میکنند، اما ممکن است تاثیر آنها بر بخش انرژی و تجارت محدود باشد و همین امر سبب خواهد شد که هدف مدنظر کشورهای غربی برای وادار کردن تهران به پذیرش شروطش ناکام بماند. قرائن و شواهد موجود حاکی از آن است که ادامه تنش و نزاعهای فراگیر به سود هیچیک از طرفهای درگیر نبوده و کشورهای غربی حامی تحریم و محدودیت باید به جای تنشزایی بیشتر بر دیپلماسی و بازگشت به میز مذاکره تاکید کنند. در غیر این صورت، جهان چهبسا شاهد شعلهور شدن بحرانهای بیشتری باشد، بحرانهایی که بیش از همه میتواند غرب را تحتتاثیر قرار دهد
