کامپالا علیه اسنپ‌بک

این در حالی است که این جنبش در یکی از آخرین موضع‌گیری‌هایش در خصوص مساله هسته‌ای ایران پنج‌شنبه هفته گذشته با یادآوری اهمیت روح همکاری و چندجانبه‌گرایی که منجر به تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ شد، تاکید کرد که تمامی مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ بر اساس بند هشتم آن باید در موعد مقرر یعنی تاریخ ۲۶مهر ۱۴۰۴ (۱۸ اکتبر ۲۰۲۵) خاتمه یابد. سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان در اقدامی یکجانبه و غیرقانونی روز یکشنبه ۲۸ سپتامبر برابر با ۶ مهرماه مکانیسم اسنپ‌بک را فعال کردند تا شش قطعنامه لغوشده پیشین شورای امنیت علیه ایران دوباره احیا شوند.

وزیر امور خارجه ایران در نشست عمومی این اجلاس با تاکید بر ضرورت پاسداشت اصول بنیادین جنبش عدم تعهد، به‌ویژه اصل حق تعیین سرنوشت ملت‌ها، احترام به اصول و اهداف منشور ملل متحد، منع توسل به زور و محکومیت اقدامات قهرآمیز یکجانبه، خواستار تقویت همبستگی و اتحاد کشورهای در‌حال‌توسعه برای مقابله با چالش‌ها و تهدیدهای فزاینده ناشی از یکجانبه‌گرایی و سیطره‌جویی برخی قدرت‌ها شد.

او با اشاره به هجمه جنایتکارانه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ایران در خردادماه گذشته، این اقدام را مصداق روشن قانون‌شکنی و یاغی‌گری این دو رژیم دانست و نسبت به تداوم تهدیدها از ناحیه آنها علیه صلح و امنیت جهانی هشدار داد. عراقچی سوءاستفاده سه کشور اروپایی از سازوکار حل اختلاف برجام و شورای امنیت سازمان ملل برای بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت علیه ایران را که با مخالفت چند عضو شورای امنیت از جمله دو عضو دائم این شورا مواجه شد، اقدامی غیرقانونی خواند که نمی‌تواند واجد آثار حقوقی باشد.

وزیر امور خارجه ایران با یادآوری موعد انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و مفاد آن در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران در روز ۲۶ مهر ۱۴۰۴، خواستار مخالفت کشورهای عضو جنبش عدم تعهد با سوءاستفاده از نهادهای بین‌المللی به‌ویژه شورای امنیت سازمان ملل برای باج‌گیری و اعمال فشار بر کشورهای در‌حال‌توسعه شد.  او همچنین تصریح کرد که با توجه به عدم صلاحیت سه کشور اروپایی در توسل به سازوکار حل اختلاف برجام، محرز بودن سوءنیت آنها و نیز مخالفت صریح دو عضو دائم شورای امنیت با این حرکت سه کشور اروپایی، ادعای آمریکا و سه کشور اروپایی مبنی بر بازگشت قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت در سال ۲۰۱۵ به موجب برجام، باطل است و بنابراین نباید از سوی کشورها واجد اثر حقوقی شناخته شود.

عراقچی، موضوع فلسطین را یکی از مهم‌ترین مسائل بین‌المللی خواند که حل آن بدون رفع علت اصلی آن یعنی اشغالگری و محرومیت ملت فلسطین از حق بنیادین تعیین سرنوشت ممکن نخواهد شد. او تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران از هر اقدامی برای توقف نسل‌کشی فلسطینیان، خروج اشغالگران از غزه، ارسال بدون مانع کمک‌های انسانی و بازسازی غزه  حمایت می‌کند.

همکاری با تحریمی‌ها

وزیر امور خارجه ایران در بخش دیگری از سخنانش بر ضرورت همبستگی و حمایت از کشورهای عضو جنبش عدم تعهد که در معرض اقدامات قهرآمیز یکجانبه و ظالمانه آمریکا قرار دارند، از جمله ونزوئلا، کوبا، نیکاراگوئه، بلاروس و ایران تاکید کرد. لازم به ذکر است که در دوره تحریم‌های همه‌جانبه علیه کشورمان به‌ویژه تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا، نزدیک شدن کشورهای تحریمی می‌تواند اثرگذاری این تحریم‌ها را کاهش دهد.

نوزدهمین نشست میان‌دوره‌ای وزرای امور خارجه جنبش عدم تعهد روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه به ریاست وزیر امور خارجه اوگاندا و با حضور وزرای خارجه و هیات‌های عالیرتبه از کشورهای عضو جنبش عدم تعهد در حال برگزاری است. 

سیدعباس عراقچی علاوه بر مشارکت در مباحث عمومی اجلاس و تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص تحولات بین‌المللی، در حاشیه این اجلاس با وزرای خارجه کشورهای شرکت‌کننده دیدار و تبادل نظر خواهد کرد.

فرصت آفریقایی

جنبش عدم تعهد یکی از بزرگ‌ترین ائتلاف‌های کشورهای جهان در عرصه بین‌المللی است که متشکل از ۱۲۰ دولت عضو، ۱۸ کشور ناظر و ۱۰ سازمان بین‌المللی است. این جنبش امروز کشورهای متنوعی از آسیا، آفریقا، آمریکای لاتین، کارائیب و اقیانوسیه را در بر می‌گیرد.

از آنجا که بیش از ۴۰ کشور آفریقایی عضو این جنبش هستند و بسیاری از آنها فرصت‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری دارند، ایران می‌تواند در دوره تحریم‌ها ارتباطاتش با این کشورها را افزایش دهد؛ همان‌گونه که در زمان دولت دهم که تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران وضع شد نیز شاهد افزایش مناسبات ایران با کشورهای آفریقایی بودیم. در واقع ایران به دنبال ایجاد و تقویت روابط با کشورهایی بود که کمتر تحت نفوذ و فشارهای غرب و آمریکا قرار داشتند و کشورهای آفریقایی به عنوان متحدان بالقوه در این زمینه مدنظر قرار گرفتند. همچنین آفریقا با داشتن منابع غنی نفت، گاز و مواد معدنی، یک بازار مهم برای ایران به شمار می‌رفت و فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در این قاره  جذاب بود.