سخنگوی کمیسیون شوراها در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تشریح کرد؛
مدل جدید انتخابات شوراها
شیرین جمشیدیان: شمارش معکوس برای برگزاری هفتمین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا آغاز شده و 27 مهرماه آخرین مهلت استعفای داوطلبان انتخابات شورا بود. یکی از مهم‌ترین تغییرات این دوره نسبت به 6 دوره گذشته، تناسبی شدن انتخابات در تهران و از سوی دیگر برگزاری انتخابات به صورت تمام الکترونیک در سراسر کشور است.
در برگزاری انتخابات به صورت تناسبی هر لیست و فهرست به واسطه درصد رایی که در انتخابات کسب می‌کند در کرسی‌های شوراها سهم خواهد داشت. تناسبی شدن انتخابات شورای شهر اگرچه در مجلس یازدهم راه به جایی نیافت، اما با اصلاحات و تبیین موضوع توانست در مجلس دوازدهم به تصویب برسد. طراحان و حامیان تناسبی‌شدن انتخابات شوراها معتقدند که این مدل موجب عدالت، افزایش مشارکت، جلوگیری از سیاسی شدن شوراها، رقابتی‌ترشدن انتخابات، ورود افراد متخصص به شوراها و احقاق حق تمامی رای‌دهندگان با هر گرایش سیاسی خواهد بود.
سیدمرتضی محمودی، نماینده تهران و سخنگوی کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با اشاره به برگزاری انتخابات دوره هفتم شوراها به صورت تناسبی گفت: انتخابات شوراها تا به امروز به صورت حداکثری برگزار می‌شد. برای مثال در تهران که 21 نفر برای عضویت در شورای شهر نیاز دارد هر کسی بالاترین رای را به دست می‌آورد عضو شورا می‌شد. اما در انتخابات تناسبی به جهت حضور احزاب، گروه‌ها و جریانات سیاسی مختلف، نتیجه انتخابات بر مبنای درصد آرای فهرست‌ها مشخص خواهد شد. او ادامه داد: بر این اساس هر فهرستی به میزان درصدی که از آرای ماخوذه به دست می‌آورد، درصدی از کرسی‌های 21 نفره را به خود اختصاص می‌دهد. یعنی اگر لیستی از کل آرای ماخوذه انتخابات 40 درصد را به خود اختصاص داد 40 درصد از کرسی‌های شورای شهر را می‌تواند تصاحب کند و فهرست‌های بعدی نیز به همان درصد میزان آرا سهمی در کرسی‌های شورای شهر خواهند داشت.
این عضو کمیسیون شوراها تاکید کرد: در چنین انتخاباتی توزیع کرسی‌ها بین تعداد بیشتری از فهرست‌ها که متعلق به جریانات مختلف سیاسی هستند، صورت می‌گیرد. در این شرایط فهرستی که به دلیل کسب آرای بیشتر، کرسی بیشتری به دست می‌آورد این امتیاز را دارد که در تصمیم‌گیری‌های آینده شورای شهر و در انتخاب شهردار تاثیرگذارتر باشد. از سوی دیگر سایر جریاناتی که به صورت فهرستی وارد انتخابات شدند هم می‌توانند سهمی را به خود اختصاص دهند و در آینده مدیریت شهری اثرگذار باشند.
محمودی خاطرنشان کرد: تناسبی شدن انتخابات شوراها، در مجلس یازدهم مطرح بود ولی به نتیجه نرسید. حتی این موضوع در سطح مجمع تشخیص هم پیش رفت و در آنجا تایید نشد. اما در مجلس دوازدهم با پیگیری‌هایی که شد، اصلاحاتی که در این طرح صورت گرفت و توجیه مناسب طرح برای نمایندگان، اجماع بر روی تناسبی شدن انتخابات صورت گرفت و این طرح تصویب شد. هدف طراح این طرح این بود که انتخابات به عدالت نزدیک‌تر باشد و همه جریانات در اداره شهر که یک کار کاملا تخصصی، فنی و غیرسیاسی است، مشارکت داشته باشند.
او به برخی ویژگی‌های برگزاری انتخابات به صورت تناسبی اشاره کرد و گفت: الگوی اجرای انتخابات شوراها به صورت تناسبی، شورای شهر را از سیاسی شدن دور می‌کند و جریان‌ها، احزاب و گروه‌هایی که به صورت فهرستی وارد انتخابات می‌شوند به میزان درصد آرا در کرسی‌های شورای شهر سهم خواهند داشت. البته حتما باید فهرست‌ها دارای مجوزهای قانونی از وزارت کشور بوده و در کمیسیون ماده 10 احزاب ثبت شده باشد.
سخنگوی کمیسیون شوراها ادامه داد: احزاب و جریان‌هایی که به صورت فهرستی در انتخابات شوراها شرکت می‌کنند برای اینکه بتوانند نقش‌آفرینی کنند، مجبورند که از چهره‌های کارآمد، موثر و دارای تخصص‌های فنی در حوزه‌های مدیریت‌شهری استفاده کنند. بنابراین این موضوع شورای شهر را از سیاسی شدن دور نگه می‌دارد چون رقابت بسیار تنگاتنگ و تخصصی می‌شود تا سیاسی. در این شرایط گروه‌ها، برای اینکه بتوانند شعارها و افکارشان را پیاده کنند مجبورند که از افراد کارآمد و موثر در لیست‌هایشان استفاده کنند که بتواند بیشترین نقش‌آفرینی را داشته باشند و موفق به کسب درصد بیشتری از آرا شوند.
محمودی یادآور شد: از سوی دیگر برخی گلایه‌ها و نقدها به انتخابات حداکثری وجود داشت از جمله اینکه یک فهرست بر اساس یک جو، فضا و هیجان سیاسی موجود در یک دوره رای می‌آورد و وارد شورا می‌شود بدون اینکه کارآمدی لازم در همه افراد وجود داشته باشد که با این روش این دغدغه برطرف می‌شود. البته این ادعای طراحان و دوستان طراح این قانون است و ما نیز درمورد این ادعا اجماع کردیم و سال آینده انتخابات شوراها به صورت تناسبی در شهر تهران برگزار خواهد شد. بنابراین در خصوص روش تناسبی نقدهای جدی هم وجود دارد و حتی برخی ادعا می‌کنند این روش اتفاقا با عدالت تناقض دارد و از سوی دیگر به پیچیدگی شمارش و تعیین منتخبین انتقاد دارند.
او اظهار کرد: در سال آینده تنها در شهر تهران به عنوان نمونه انتخابات به صورت تناسبی برگزار می‌شود تا اشکالات، ایرادات و ابهاماتی که احیانا در مسیر برگزاری وجود دارد احصا و برای سال‌های بعد اصلاح شود. در دوره هشتم شوراهای شهر نیز در شهرهایی با جمعیت بیش از 500 هزار نفر انتخابات به صورت تناسبی برگزار می‌شود. البته به شرطی که همه امتیازات لازم را این روش به‌دست بیاورد و اقبال عمومی، اقبال نخبگان و مجریان را به همراه داشته باشد و در اجرا مشکل و حاشیه‌ای نداشته باشد.
سخنگوی کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در خصوص مزایای انتخابات به صورت تمام الکترونیک، گفت: برگزاری انتخابات به صورت تمام الکترونیک، یکی از نیازهای همیشگی انتخابات ما بوده است. بسیاری از کشورها انتخاباتشان را به صورت الکترونیکی اجرا می‌کنند. انتخابات مظهر تازه شدن و تحول است، لذا نباید با شیوه‌های سنتی و اتکا به روش‌های کهنه انتخابات را برگزار کنیم. در دوره‌های گذشته در انتخابات مجلس و شوراها بارها برگزاری انتخابات به صورت تمام الکترونیک مدنظر قرار گرفت اما به لحاظ فنی و مخالفت‌هایی که در حوزه اجرا صورت گرفت به دوره‌های بعد موکول می‌شد، اما در این دوره با همفکری که صورت گرفته قرار است در انتخابات شوراها و در 5 حوزه انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس انتخابات به صورت تمام الکترونیک برگزار شود.
محمودی ادامه داد: در حوزه‌های انتخابیه مجلس پای شورای نگهبان نیز در میان است. به همین جهت چون انتخابات شورا و انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس در چند حوزه به صورت مشترک انجام می‌شود، بنابراین با نظارت شورای نگهبان، نظارت هیات عالی نظارت بر انتخابات شوراها، با هماهنگی و پیگیری‌های هیات‌های اجرایی و دوستان در ستاد انتخابات کشور، موضوع الکترونیکی شدن انتخابات قطعی و تکمیل شده است. تولید دستگاه‌ها در حال تکمیل است و کار مقدماتی برای برگزاری انتخابات الکترونیک تقریبا انجام شده و مراحل پایانی را طی می‌کند. این نماینده مجلس به مزیت برگزاری انتخابات به صورت الکترونیک اشاره و تصریح کرد: در این روش دخالت فردی قطعا کم می‌شود و برگزاری انتخابات به صورت الکترونیک با تکیه بر هوش مصنوعی و فناوری نوین است. از سوی دیگر در این روش سرعت رای‌گیری، ثبت‌نام و شمارش آرا افزایش پیدا می‌کند و شاهد کمترین خطا خواهیم بود.
او در پایان اظهار کرد: زمانی که انتخابات الکترونیک در انتخابات شوراها آزموده شود در همه انتخابات آینده نیز به کار گرفته خواهد شد. البته برگزاری انتخابات مجلس، مجلس خبرگان و ریاست جمهوری به صورت الکترونیک یک الزام دارد و شورای نگهبان باید نظر نهایی‌اش را اعلام کند.
