عراقچی در همایش حقوق بین‌الملل تحت تهاجم:
ابتکارات مذاکراتی در راه است
عکس: علیرضا معصومی - ایسنا
عراقچی روز یکشنبه ۲۵ آبان‌ماه در حاشیه کنفرانس بین‌المللی «حقوق بین‌الملل تحت تهاجم، تجاوز و دفاع» در جمع خبرنگاران تاکید کرد که ما ابتکاراتی در حوزه مذاکرات داریم، اما به شرطی که این اقدامات در جهت منافع و حفظ حقوق مردم ایران باشد. او افزود: «در شرایطی که طرف مقابل اصرار دارد مذاکراتی را پیش ببرد که حقوق مردم ایران پایمال شود و درخواست‌های زیاده‌خواهانه داشته باشد، هیچ فرد ایرانی حاضر به همراهی با چنین پیشنهادهایی نخواهد بود.»
اظهارات مذاکراتی عراقچی در شرایطی است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز جمعه ۱۴نوامبر مدعی شد: «ایران هم می‌خواهد برای یک توافق مذاکره کند، همه اکنون می‌خواهند با ما مذاکره کنند.» ترامپ پیش‌تر یکشنبه یازدهم آبان در مصاحبه با شبکه «سی‌بی‌اس» توافق با ایران را «کلید صلح در خاورمیانه» خوانده بود و اظهار کرد که تهران «خواهان توافق است، هرچند این را نمی‌گوید، احتمالا نباید هم بگوید، چون هیچ مذاکره‌کننده خوبی چنین حرفی را علنا اعلام نمی‌کند».
سخنگوی دولت نیز در گفت‌وگوی اخیرش با المیادین توضیح داد: «همان‌طور که ایران پیش‌تر اعلام کرده است، پرونده هسته‌ای تنها در چارچوب مذاکرات هسته‌ای بررسی می‌شود و هیچ موضوع دیگری خارج از این پرونده مورد بحث قرار نخواهد گرفت.» او پیش‌تر نیز با اشاره به اینکه وزارت خارجه پیام‌هایی را برای ازسرگیری مذاکرات دریافت کرده، گفت که به کم‌و‌کیف پیام‌ها و موضوعات دیگر، در فرصت مناسب توضیح خواهم داد. صحبت‌های سخنگوی دولت درباره دریافت پیام‌ها از سوی میانجی‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که طی هفته‌های اخیر عمان، قطر، بحرین و مصر در این راستا تحرکاتی داشته و خواهان ازسرگیری گفت‌وگوهای تهران و واشنگتن و ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده‌‌اند.
در همین راستا عمان که میزبان چندین دور از گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و ایالات متحده بود - گفت‌وگوهایی که در ماه ژوئن به‌دلیل جنگ ایران و اسرائیل متوقف شد - روز شنبه دهم آبان‌ماه از دو کشور خواست تا به میز مذاکره بازگردند. وزیر خارجه عمان، بدر البوسعیدی، در جریان یکی از نشست‌های کنفرانس «گفت‌وگوی منامه» که توسط موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک (IISS) در بحرین برگزار شد، گفت: «ما می‌خواهیم مذاکرات میان ایران و ایالات متحده از سر گرفته شود.» هم‌زمان تشدید تماس‌های عراقچی با مدیرکل آژانس و ارسال پیام مکتوب عراقچی برای وزیر خارجه قطر که با سفرهای مجید تخت‌روانچی به پایتخت‌های عربی خلیج فارس در راستای تقویت روابط دوجانبه تشدید شده است، همگی به‌عنوان نشانه‌های تمایل به مذاکره، اما با شروط جدید مورد تحلیل و استناد رسانه‌ها قرار گرفته است.
نقشه راه جدید ایران؟
همچنین وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا ایران برای مذاکره با ایالات متحده نقشه جدید دارد، گفت: «من نگفتم که یک پلن جدید داریم؛ صحبت من کاملا روشن است. جمهوری اسلامی ایران همواره طرفدار دیپلماسی و مذاکره بوده، اما مذاکراتی که منصفانه، مبتنی بر راهبرد و بر اساس منافع متقابل باشد و عادلانه و شرافتمندانه برگزار شود. رویکرد فعلی دولت آمریکا به هیچ وجه نشان‌دهنده آمادگی برای مذاکره‌ای برابر و منصفانه به منظور دستیابی به منافع متقابل نیست.» وی ادامه داد: «آنچه تاکنون از آمریکایی‌ها شاهد بوده‌ایم، در حقیقت تلاش برای دیکته کردن خواسته‌های کاملا حداکثری و زیاده‌خواهانه بوده است. در مقابل چنین خواسته‌هایی، ما هیچ فرصتی برای گفت‌وگو نمی‌بینیم. با‌این‌حال، ایران همواره آماده گفت‌وگو بوده، هست و خواهد بود ولی هرگز در مذاکراتی که ماهیت آن دیکته‌ای باشد شرکت نخواهد کرد.»
دیپلماسی آخرین راهکار است
رئیس دستگاه دیپلماسی در پنل دیگری از این برنامه با اشاره به اینکه ایران هرگز میز مذاکره را ترک نکرده و جمهوری اسلامی ایران همیشه برای مذاکره آماده است، افزود: «اما همان طور که گفتم مذاکره دارای چارچوب است.» او ادامه داد: «ما هیچ‌گاه به مذاکره خیانت نکردیم، بلکه طرف‌های مقابل بودند که به دیپلماسی خیانت کردند. به نظرم دیپلماسی همچنان می‌تواند زنده بماند و راهکار نهایی برای حلوفصل اختلافات باشد.» عراقچی با بیان اینکه به باور من دیپلماسی می‌تواند زنده باشد، تاکید کرد: «دیپلماسی آخرین راهکار است. اما دیپلماسی باید از چارچوب خود پیروی کند. جمهوری اسلامی ایران پایبند به راهکار مسالمت‌آمیز و گفت‌وگو به‌خصوص برای حل مسائل منطقه است.»
وزیر خارجه پیش‌تر طی گفت‌وگویی با شبکه خبری الجزیره درباره زمان احتمالی بازگشت به مذاکرات با آمریکا به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم، گفت: «هر زمانی که آمریکایی‌ها آماده مذاکره از موضع برابر و براساس منافع متقابل باشند. اما ظاهرا آنها عجله‌ای ندارند، ما هم عجله‌ای نداریم.» عراقچی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با الجزیره در پاسخ به پرسشی درباره شروط متعدد واشنگتن برای مذاکره اظهار کرد: «موضع ما خیلی روشن است و همیشه هم همین موضع را داشته‌ایم؛ ما در خصوص صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خودمان اطمینان داریم و در این مورد حاضریم با هر کشوری مذاکره کنیم که این اطمینان را نشان دهیم.»
بازسازی توان دفاعی
رئیس دستگاه دیپلماسی در حاشیه کنفرانس بین‌المللی «حقوق بین‌الملل تحت تهاجم، تجاوز و دفاع» در پاسخ به این پرسش که برنامه ایران در برابر این اقدامات آمریکا چیست گفت: «سیاست ما کاملا روشن است. ما همچنان پیگیر دیپلماسی و طرفدار حلوفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی هستیم، اما درعین‌حال در مقابل زورگویی‌ها، سلطه‌طلبی‌ها و زیاده‌خواهی‌ها کوتاه نخواهیم آمد و مقاومت خواهیم کرد.»
عراقچی با اشاره به این موضوع که در مقاطع مختلف نشان داده‌ایم، در مقابل زورگویی و زیاده‌خواهی هرگز کوتاه نخواهیم آمد، افزود: «حتی اگر جنگی بر ما تحمیل شود، در شرایط جنگی نیز به‌خوبی قادر هستیم از کشورمان دفاع کنیم. سیاست ما مقاومت در برابر سلطه‌طلبی است، نه به سلطه‌طلبان و در عین حال آری به دیپلماسی، گفت‌وگو و دیالوگ است که این را در عمل نیز ثابت کرده‌ایم.» در عین حال او در بخش دیگری از این کنفرانس گفت: «ما الان چند ماه بعد از جنگ ۱۲روزه به لحاظ نیروی دفاعی قوی‌تر از قبل از ۲۳ خرداد هستیم، تمام توان ما بازسازی شده است و ما از این جنگ درس‌های زیادی یاد گرفتیم، نقاط ضعف و قوت خود و دشمن را به‌خوبی شناختیم و اگر اکنون جنگی تکرار شود بهتر و قوی‌تر از گذشته قادر به دفاع هستیم و این آمادگی خود، مانع جنگ است.»
پاسخ عراقچی به منتقدان
در ادامه این نشست خبری، خبرنگاری از وزیر خارجه سوال کرد که «در چند وقت اخیر برخی چهره‌های سیاسی و همین‌طور برخی رسانه‌ها انتقادهایی را نسبت به آنچه انفعال وزارت امور خارجه در پرونده‌های مهم سیاست خارجی، از جمله خروج از بن‌بست مذاکراتی و تلاش برای رفع تحریم می‌خوانند، مطرح کردند. پاسخ شما به این انتقادها چیست؟»
عراقچی در پاسخ گفت: «وزارت امور خارجه در طول یک سال گذشته، حتی در شرایط جنگی کشور، به وظایف خود عمل کرده است. ما رایزنی‌های متعدد داشتیم و در جریان جنگ ١٢روزه، همکاران وزارت امور خارجه و نمایندگی‌های ما در خارج از کشور عملکرد درخشانی داشتند. این اقدامات به اثبات مشروعیت و حقانیت مردم ایران کمک کرد؛ به‌گونه‌ای که بیش از ١٢٠کشور دنیا از جمهوری اسلامی ایران حمایت و حملات را محکوم کردند.»
عراقچی در ادامه افزود: «علاوه بر آن، ابتکارات دیگری نیز در حوزه مذاکره و ارائه راه‌حل داریم، اما به شرطی که این اقدامات در جهت منافع و حفظ حقوق مردم ایران باشد. در شرایطی که طرف مقابل اصرار دارد مذاکراتی را پیش ببرد که حقوق مردم ایران پایمال شود و درخواست‌های زیاده‌خواهانه دارد که هیچ فرد ایرانی حاضر به همراهی با چنین پیشنهادهایی نخواهد بود، وزارت خارجه هم با این پیشنهادها موافقت و با چنین مذاکراتی همراهی نخواهد کرد.»
