تشدید سفرهای دیپلماتیک مقامات ایرانی به پاکستان تحلیل شد؛
ماموریت لاریجانی در اسلام‌آباد
طی چند ماه گذشته، پس از جنگ ۱۲روزه، شاهد افزایش تماس‌های تلفنی و سفرهای مقامات کشورمان به پاکستان بودیم. محمدباقر قالیباف صبح چهارشنبه ۱۴مهرماه در رأس هیات پارلمانی و به دعوت ایاز صادق، همتای پاکستانی خود، به این کشور سفر کرد. تحکیم روابط پارلمانی و تسهیل ارتقای روابط اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بین تهران و اسلام‌آباد از جمله اهداف سفر رئیس مجلس به پاکستان بود. روز یکشنبه ۱۸ آبان‌ماه نیز سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران و محمد اسحاق دار معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان، طی تماسی تلفنی در خصوص آخرین روابط دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل نظر کردند. وزیر امور خارجه کشورمان ضمن تاکید بر اهمیت روابط دیرپا و دوستانه دو کشور همسایه و مسلمان، بر عزم ایران برای بسط و توسعه مناسبات در زمینه‌های مختلف تاکید کرد. در یکی از آخرین دیدارها، روز دوشنبه ۲۶ آبان‌ماه مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه، به اسلام‌آباد سفر کرد. به گفته رضا امیری مقدم، سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان، تخت‌روانچی با هدف شرکت در سیزدهمین دور از رایزنی‌های سیاسی دوجانبه ایران و پاکستان (BPC) به اسلام‌آباد رفت.
میانجی‌گری ایران
البته میانجی‌گری ایران بین پاکستان و افغانستان نیز یکی دیگر از ابعاد این گسترش رایزنی‌هاست. تا جایی که عراقچی در آخرین تماس تلفنی‌اش با همتای پاکستانی خود با ابراز نگرانی نسبت به وضعیت موجود بین افغانستان و پاکستان، بر ضرورت تداوم گفت‌وگو بین دو طرف با همکاری کشورهای موثر در منطقه جهت رفع اختلافات و کاهش تنش تاکید کرد و آمادگی جمهوری اسلامی ایران را برای هر نوع مساعدت جهت نیل به این هدف اعلام کرد. وزیر امور خارجه پاکستان با تشریح آخرین وضعیت موجود و نتایج مذاکرات میان این کشور و افغانستان متعاقب تحولات اخیر، بر اهمیت حفظ صلح و ثبات در منطقه تاکید کرد.
طرفین در خصوص تداوم رایزنی‌ها در این خصوص توافق کردند. اسماعیل بقایی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز در نشست روز یکشنبه درباره نشست منطقه‌ای با تلاش ایران گفت: «امنیت و ثبات در منطقه برای ما مهم است، از ابتدای تنش بین پاکستان و افغانستان تلاش زیادی برای حل‌وفصل موضوع کردیم و با سایر کشورها صحبت کردیم ازجمله روسیه، قطر و غیره. به تلاش‌های خود ادامه می‌دهیم تا موضوع از طریق چارچوب منطقه‌ای حل‌وفصل پیدا کند.» این تلاش‌های ایران با استقبال پاکستان مواجه شد و همزمان با سفر مجید تخت روانچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به پاکستان، این کشور از پیشنهاد اخیر سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران برای هرگونه مساعدت در کمک به حل اختلافات باقی مانده بین پاکستان و طالبان افغانستان استقبال کرد.
راز نزدیکی ایران و پاکستان
حال این پرسش مطرح است که ایران و پاکستان از گسترش همکاری‌ها چه اهدافی را دنبال می‌کنند و از بین اهداف نظامی، سیاسی و اقتصادی، کدامیک برایشان در اولویت است؟ امین رضایی‌نژاد، کارشناس مسائل شبه قاره ،در این رابطه به روزنامه «دنیای اقتصاد» گفت: «موضوع نزدیکی پاکستان به ایران بیش از آنکه به مساله اقتصاد ربط داشته باشد، بیشتر در حوزه سیاسی و امنیتی است و باید توجه داشت که اکنون پاکستان در حال نزدیکی به ایران است. زیرا ایران سال‌هاست که تلاش دارد به پاکستان نزدیک شود چه از طریق خط لوله صلح و چه به واسطه طرح‌های دیگر اما نزدیکی اخیر به این دلیل است که پاکستانی‌ها به جمهوری اسلامی ایران اقبال نشان دادند و تلاش دارند بیش از گذشته به تهران نزدیک شوند.» به گفته رضایی‌نژاد، این موضوع به بلوک‌بندی‌های جدیدی که در دنیا شکل می‌گیرد، مربوط می‌شود. باید توجه داشت که پاکستان ذیل مجموعه امنیتی و اقتصادی چین تعریف می‌شود و ایران هم با توجه به تنش‌هایی که بعد از برجام با غرب داشته و احتمال فاصله‌گذاری‌اش با غرب، روزبه‌‌روز تمایلش به بلوک چین بیشتر می‌شود. از این رو پاکستان نیز تلاش می‌کند روابطش با ایران را گسترش دهد.
وی در پاسخ به اینکه پاکستان از منظر اقتصادی چه کمکی به ایران می‌تواند بکند، گفت:« باید توجه داشت که تهران و اسلام‌آباد در برخی از حوزه‌های اقتصادی، اساسا رقیب یکدیگر به شمار می‌روند؛ به‌خصوص در مسائل بندری و کریدوری. اما در حوزه انرژی، قطعا ایران ظرفیت‌هایی دارد که چین بی‌میل نیست تا پاکستان انرژی لازمش را از سمت ایران تامین کند. کمااینکه پیش از این نیز برای تامین انرژی مورد نیاز برای طرح احیای کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) چین خواهان آن بود که پاکستان این منابع را برای پمپ‌بنزین، پالایشگاه و نیروگاه‌های برقی که قرار است تاسیس شود، از ایران تامین کند.»
اما رضایی‌نژاد در پاسخ به اینکه چه موانعی بر سر مسیر توسعه روابط ایران و پاکستان وجود دارد، توضیح داد: «مانع اصلی از سمت پاکستانی‌ها می‌تواند این باشد که آنها در حال تست یک موضوع در سیاست خارجی‌شان هستند. یعنی به موازات توسعه روابط پاکستان با چین، شاهد دیدارهای مقامات پاکستانی با مقامات آمریکایی هستیم. لذا اسلام‌آباد در حال آزمایش روی این موضوع است که آیا می‌تواند یک سیاست خارجی مستقل و بدون وابستگی به طرفین داشته باشد. یعنی همزمان هم با بلوک شرق و هم با بلوک غرب همکاری کند.» وی افزود: «اینکه پاکستان چقدر در این تست موفق باشد، می‌تواند یا مانعی در ادامه رابطه ایران و پاکستان باشد یا به عنوان یک موتور پیشران عمل کند و رابطه تهران-اسلام‌آباد را نیز ارتقا دهد.» این کارشناس درباره آینده روابط فیمابین در حوزه امنیتی و اقتصادی تاکید کرد: «بعد از حمله رژیم صهیونیستی به ایران، پاکستان دریافت که اسرائیلی‌ها تقریبا هیچ حد و مرزی در منطقه قائل نیستند و این اتفاق برای پاکستان به عنوان تنها قدرت اتمی اسلامی نیز می‌تواند به اشکال دیگر رخ دهد. در نتیجه پاکستان توسعه سیاسی و امنیتی روابطش با جمهوری اسلامی ایران را در دستور کار خواهد داشت و ما نیز به آن به عنوان یک روند روبه‌رشد نگاه می‌کنیم.»
