خودرو؛ متهم آلودگی هوا

البته تاکید بر تولید خودروهای برقی برای کاهش آلایندگی مسبوق به‌سابقه است؛ در فروردین ماه ۱۴۰۱، رئیس‌جمهوری وقت در بازدید از وزارت صمت از خودروسازان خواست تا تولید خودروی برقی و هیبریدی در دستور کار قرار بگیرد، اما در حال‌حاضر این امر به دلایل مختلف از جمله فراهم‌نبودن زیرساخت‌های لازم مثل جایگاه مناسب برای شارژ یا عرضه باتری‌های مناسب تقریبا مغفول ‌مانده‌است.

ضمن اینکه در شرایطی معاون وزیر بهداشت خودروهای بی‌‌‌‌‌‌کیفیت با مصرف سوخت بالا را از مهم‌ترین دلایل افزایش مرگ و میر در اثر آلودگی کلان‌‌‌‌‌‌شهرها دانسته که اثرگذاری نوع وسیله نقلیه در دودزا‌شدن و مه‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آلود‌کردن هوای کشور متفاوت است. برای مثال شرکت کنترل کیفیت هوا در تازه‌‌‌‌‌‌ترین گزارش خود با عنوان بررسی نقش ذرات معلق سایشی در آلودگی هوای تهران به این مهم اشاره‌کرده که ۸۳‌درصد از آلودگی گازی در هوای تهران و همچنین سهم ۶۰‌درصدی در تولید ذرات معلق(PM)، به‌طور مستقیم به تردد وسایل نقلیه (شامل موتورسیکلت، سواری، عمومی و دیزلی) بازمی‌‌‌‌‌‌گردد.

در این میان دو عامل اصلی به‌صورت ویژه مشکل‌‌‌‌‌‌ساز هستند؛ اول اینکه بسیاری از خودروهای بنزینی داخلی فاقد کاتالیست باکیفیت یا بادوام کافی هستند. در غیاب نظارت موثر، این قطعات پس از مدتی از کار می‌‌‌‌‌‌افتند که به‌طور مستقیم منجر به افزایش آلایندگی‌‌‌‌‌‌ها از سمت این خودروها می‌شود و دیگر اینکه بخش قابل‌توجهی از کامیون‌‌‌‌‌‌ها و اتوبوس‌‌‌‌‌‌های سنگین دیزلی از فناوری‌های منسوخ استفاده می‌کنند. این وسایل به‌دلیل راندمان پایین و مصرف بالای سوخت، تاثیر بسیار زیادی در انتشار مواد آلاینده خطرناک، به‌ویژه ذرات معلق، به محیط‌زیست دارند.

بنابراین علاوه‌بر اینکه نوع وسیله نقلیه در آلودگی هوا اثرگذار است، خودروها تنها یکی از مقصران اصلی آلودگی هوا به‌شمار می‌آیند. منابع با آلایندگی زیاد به‌ویژه دیزل‌‌‌‌‌‌ها و موتورسیکلت‌‌‌‌‌‌ها، شرایط جغرافیایی محصور و وارونگی دما و مدیریت ناکافی در نوسازی ناوگان و سوخت استاندارد از جمله سه عاملی هستند که به‌طور همزمان در آلودگی تهران مقصر شناخته می‌شوند.بنابراین برای خروج از این وضعیت تنها نباید دست به دامان خودروسازان برای حرکت به سمت خودروهای برقی با آلودگی کمتر شد بلکه تحقق این امر نیازمند هماهنگی و همکاری دستگاه‌های مختلف برای توسعه گسترده زیرساخت حمل‌ونقل عمومی، نوسازی ناوگان و مدیریت هوشمند ترافیک در کنار ارتقای استاندارد تولید خودرو و اصلاح فرآیندهای نظارتی است.