فرصت نوظهور در صنعت خودرو
چرخش خودروسازان ژاپنی به‌‌‌‌سوی هند
تویوتا، بزرگ‌ترین خودروساز جهان، در کنار سوزوکی که با سهمی نزدیک به ۴۰درصد پیشتاز بازار هند است و هوندا که قصد دارد هند را به مرکز تولید و صادرات خودروهای برقی خود تبدیل کند، سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای را در این کشور آغاز کرده‌اند. هند با نیروی کار ارزان، جمعیت بالا و کیفیت رو به بهبود تولیدات صنعتی، فرصت استثنایی برای شرکت‌های ژاپنی فراهم می‌کند. محدودیت حضور برندهای چینی در بازار هند نیز مزیت رقابتی ایجاد‌کرده و فشار ناشی از رقابت با BYD و سایر تولیدکنندگان چینی را کاهش داده‌است. تحلیلگران بین‌المللی معتقدند این شرایط هند را به بازاری جذاب تبدیل‌کرده که می‌تواند جایگزین مناسبی برای چین باشد؛ چراکه در چین سودآوری پایین و رقابت سنگین، فعالیت تجاری را دشوار کرده‌است.
سرمایه‌گذاری مستقیم ژاپن در بخش حمل‌ونقل هند طی سال‌های اخیر به شکل قابل‌توجهی افزایش‌یافته و در سال‌گذشته به حدود دو‌میلیارد دلار رسیده‌است، درحالی‌که سرمایه‌گذاری مستقیم در چین در همان دوره با کاهش ۸۳درصدی مواجه شده‌است. این آمار‌ها نشان می‌دهد؛ خودروسازان ژاپنی به‌‌‌‌طور سیستماتیک تمرکز خود را از چین به هند منتقل کرده‌اند. تویوتا برای بومی‌‌‌‌سازی تولید خودروهای هیبریدی در هند تلاش می‌کند و با همکاری تامین‌‌‌‌کنندگان محلی و ژاپنی، به‌دنبال کاهش هزینه‌ها و پاسخ به افزایش تقاضا برای خودروهای کم‌‌‌‌مصرف است. این شرکت قصد دارد تا پایان دهه‌جاری ۱۵ مدل جدید یا بازطراحی‌‌‌‌شده را در هند عرضه کند و سهم بازار خود را از ۸ به ۱۰درصد افزایش دهد. سرمایه‌گذاری بیش از سه‌میلیارد دلاری تویوتا برای توسعه ظرفیت کارخانه جنوبی و ساخت کارخانه‌‌‌‌ای جدید در ایالت مهاراشترا، ظرفیت تولید این شرکت را تا سال۲۰۳۰ به بیش از یک‌میلیون دستگاه خواهد رساند. تویوتا در گزارش‌های مالی اخیر خود نیز به اهمیت هند برای افزایش سود عملیاتی اشاره کرده‌است، به‌ویژه در شرایطی که بازار آمریکای‌شمالی به دلیل تعرفه‌‌‌‌ها محدودیت دارد.
هوندا نیز با توجه به موفقیت تاریخی در بازار موتورسیکلت‌‌‌‌های هند، برنامه دارد حضور خود در بازار خودرو را گسترش دهد. مدیرعامل هوندا، توشی‌‌‌‌هیرو میبه، هند را پس از ایالات‌متحده دومین بازار اولویت‌‌‌‌دار برای خودروهای خود معرفی‌کرده و قصد دارد یکی از خودروهای برقی سری Zero را از سال۲۰۲۷ از هند به ژاپن و سایر بازارهای آسیایی صادر کند. سوزوکی نیز با سرمایه‌گذاری هشت‌میلیارد دلاری‌درصدد افزایش ظرفیت تولید خود از ۲.۵میلیون به چهار‌میلیون خودرو در سال‌است. ماروتی سوزوکی، زیرمجموعه هندی این شرکت، به‌عنوان بزرگ‌ترین خودروساز و صادرکننده اصلی خودرو در هند فعالیت می‌کند و درصدد است این کشور را به پایگاه جهانی تولید و صادرات خود تبدیل کند.
مزیت پنهان
در کنار مزیت‌های ساختاری و اقتصادی، سیاست صنعتی دولت هند نیز نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاری‌های ژاپنی ایفا کرده‌است. رشد اقتصادی نزدیک به ۸درصد طی سه سال‌گذشته همراه با مشوق‌‌‌‌های مالی و محدودیت سرمایه‌گذاری چین، شرایطی مطلوب برای خودروسازان خارجی فراهم کرده‌است. به گفته تحلیلگران، رویکرد محافظه‌‌‌‌کارانه دولت هند نسبت به سرمایه‌گذاران چینی، مزیتی پنهان برای شرکت‌های ژاپنی ایجاد‌کرده که می‌توانند با هزینه کمتر و رقابت‌پذیری بیشتر، حضور خود را در بازار تقویت کنند.
با این‌حال بازار هند بدون چالش نیست. شرکت‌های بومی مانند تاتا موتورز و ماهیندرا با ارائه مدل‌های شاسی‌‌‌‌بلند و SUV سهم بازار را افزایش داده‌اند و حتی سهم ماروتی سوزوکی نسبت به پیش از همه‌‌‌‌گیری کرونا کاهش‌یافته‌است. تجربه شکست فورد و جنرال‌‌‌‌موتورز در هند نشان می‌دهد ورود به این بازار بدون شناخت عمیق از نیازها و سلیقه مشتریان، ریسک بالایی دارد. موفقیت ژاپنی‌‌‌‌ها در این مسیر نتیجه ترکیبی از سرمایه‌گذاری بلندمدت، همکاری با تامین‌‌‌‌کنندگان محلی، بهره‌‌‌‌برداری بهینه از نیروی کار ارزان و سیاست حمایتی دولت است.
تحولات اخیر نشان می‌دهد هند به‌سرعت در حال تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌‌‌‌های نوظهور صنعت خودرو است؛ بازاری که نهتنها نیاز داخلی خود را تامین می‌کند، بلکه به پایگاهی برای صادرات به سایر بازارهای آسیا و فراتر از آن تبدیل شده‌است. رشد تقاضای داخلی و افزایش صادرات، کاهش حضور رقبا و محدودیت فعالیت شرکت‌های چینی، فرصت مناسبی برای خودروسازان ژاپنی فراهم‌کرده تا موقعیت جهانی خود را بازسازی کنند.
این چرخش، اگرچه برای ژاپنی‌‌‌‌ها فرصتی ارزشمند است، رقابت میان بازیگران داخلی و بین‌المللی در هند را تشدید‌کرده و ضرورت سرمایه‌گذاری هوشمند و استراتژیک را دوچندان می‌کند. تجربه ژاپن در انتقال تمرکز تولید خودرو از چین به هند نشان‌دهنده تغییرات ژئوپلیتیک و اقتصادی گسترده در صنعت جهانی است. فشار رقابتی در چین و محدودیت‌های سرمایه‌گذاری خارجی، در کنار ظرفیت بالای رشد و سیاست‌های حمایتی دولت هند، این کشور را به مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت بدل کرده‌است. موفقیت در این مسیر نیازمند مدیریت دقیق زنجیره تامین، شناخت بازار محلی و بهره‌‌‌‌گیری از مشوق‌‌‌‌های دولتی است، چراکه حتی بزرگ‌ترین خودروسازان جهان نیز در صورت غفلت از این عوامل با چالش‌های جدی مواجه خواهند شد.
با درنظرگرفتن این شرایط، هند نهتنها می‌تواند به موتور تولید خودرو در جنوب‌آسیا تبدیل شود، بلکه نقش مهمی در بازتعریف رقابت جهانی خودروسازان و هدایت جریان سرمایه‌گذاری بین‌المللی ایفا خواهد کرد؛ امری که اهمیت تصمیم‌گیری استراتژیک و هوشمندانه را برای تمامی فعالان صنعت خودرو برجسته می‌سازد.
