ماچادو، برنده ونزوئلایی جایزه صلح نوبل میگوید سوسیالیسم را برای همیشه دفن خواهد کرد
مگس؛ شکارچی عقاب
در حدود ۲۵ سال حکومت جریان سوسیالیستی در ونزوئلا یکی از نیروهای اصلی مخالفت با دولت بوده است؛ دورانی که به اعتقاد منتقدان در دوره ریاست‌جمهوری نیکلاس مادورو رویکرد سخت‌گیرانه تری علیه مخالفان خود اتخاذ کرده است. او از سال گذشته تاکنون، پس از موج سرکوب اپوزیسیون که به‌دنبال انتخاباتی روی داد که بسیاری از تحلیلگران مستقل آن را غیرشفاف و مورد سوال دانستند، در مخفی‌گاه به‌سر می‌برد.
کمیته نوبل نروژ از «تلاش خستگی‌ناپذیر او در ترویج حقوق دموکراتیک مردم ونزوئلا و مبارزه‌اش برای دستیابی به انتقالی عادلانه و مسالمت‌آمیز از دیکتاتوری به دموکراسی» قدردانی کرد. ماچادو در مورد اینکه آیا برکناری مادورو باید با مداخله نظامی ایالات متحده همراه باشد یا نه، موضع روشنی نگرفته است؛ اما از افزایش حضور نظامی آمریکا در کارائیب حمایت کرده است. او از عملیاتی که نیروهای آمریکایی در آب‌های بین‌المللی چند قایق مظنون به قاچاق را هدف قرار دادند — عملیاتی که به‌گزارش‌ها دست‌کم ۲۱ کشته برجای گذاشت — استقبال کرده است. به‌گزارش رسانه‌ها، ماچادو در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی گفته است که از «استقرار بین‌المللی و ائتلافی که در کارائیب برای قطع جریان درآمدهای غیرقانونی به رژیم» حمایت می‌کند.
انستیتو نوبل نروژ توانست دقایقی پیش از اعلام رسمی جایزه با ماچادو تماس تلفنی برقرار کند و انتخاب او را اطلاع دهد. او در ویدئویی که کمیته در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد گفت: «خدای من… واقعا از سخن گفتن عاجزم.»
در کارزارهای ضد حکومتی، ماچادو بیش از دو دهه برای رابطه‌سازی در واشنگتن با سیاستمداران هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه تلاش کرده است. در سال ۲۰۰۵ جورج دبلیو. بوش در کاخ‌سفید از او استقبال کرد و او از سوی چهره‌هایی مانند مارکو روبیو — که هم‌اکنون در دستگاه دولت ایالات متحده حضور دارد — مورد تمجید قرار گرفته است. ماچادو، مادورو را تهدیدی امنیتی برای منطقه می‌داند و در مصاحبه‌ای با شبکه خبری فاکس‌نیوز گفته است که موضوع «نجات جان‌ها» مطرح است و مادورو را «سر یک ساختار قاچاق‌محور و تروریستی» توصیف کرده است.
اعلام انتخاب ماچادو به‌عنوان برنده جایزه صلح واکنش مأیوس‌کننده‌ای از کاخ‌سفید به‌دنبال داشت؛ مقامات کاخ‌سفید از جمله مدیر ارتباطات این نهاد اعلام کردند که کمیته نوبل «سیاست را بر صلح ارجح دانسته» است. در عین حال کاخ‌سفید تصریح کرد که رئیس‌جمهور ایالات متحده به تلاش برای توافق‌های صلح و کاهش تنش‌ها ادامه خواهد داد.
ماچادو کیست؟
ماچادو ۵۸ ساله، دارای سه فرزند است که همگی خارج از کشور زندگی می‌کنند. او در خانواده‌ای متمکن و کاتولیک به دنیا آمد، در یکی از مدارس ممتاز دخترانه کاراکاس و سپس در یک مدرسه شبانه‌روزی در ولسلی، ماساچوست تحصیل کرد. او مهندسی را در دانشگاه کاتولیک آندرس بِلو خواند و سپس در شرکت فولاد خانوادگی «سیونسا» مشغول به کار شد؛ بخشی از این شرکت در سال ۲۰۱۰ طی برنامه ملی‌سازی دولت هوگو چاوز مصادره شد و هفت کارخانه آن تحت تصرف قرار گرفت. ماچادو پیش از آن نیز در فعالیت‌های مدنی فعال بود و یک گروه مدافع حقوق رأی‌دهندگان را رهبری کرد؛ گروهی که تلاش ناموفقی برای برکناری چاوز انجام داد. در سال ۲۰۱۲، هنگامی که او نماینده مجلس بود، در مناظره‌ای تلویزیونی با چاوز درگیر شد و او را به «دستبرد به دارایی‌های مردم عادی از طریق مصادره‌ها» متهم کرد.
چاوز آنگاه به او گفت: «عقاب‌ها مگس شکار نمی‌کنند». طی سال‌ها، اپوزیسیون ونزوئلا زیر فشارهای سرکوب و تقسیم قرار داشت؛ دولت اعتراض‌ها را سرکوب کرد، مخالفان بازداشت شدند و اقتصاد فروپاشید که همگی به موج گسترده مهاجرت از کشور انجامید. اما در سال گذشته، ماچادو توانست نیروهای پراکنده اپوزیسیون را گرد هم آورد و نقش مهمی در کارزار انتخاباتی ریاست‌جمهوری ژوئیه ایفا کند. پس از حکمی در ژانویه ۲۰۲۴ که او را از رقابت حذف کرد، پشت دیپلماتی نسبتا ناشناخته به نام ادموندو گونزالس درآمد. ماچادو در سفرهای انتخاباتی با تسبیحی بر گردن مورد استقبال جمعیت‌هایی قرار گرفت که پیش‌تر از پایگاه‌های حمایت سوسیالیسم به شمار می‌رفتند. در شهر گواناره در غرب ونزوئلا، یکی از رأی‌دهندگان گفته بود که این‌بار «مگس عقاب را می‌گیرد».
او طرفدار بازارهای آزاد است و گفته «سوسیالیسم را برای همیشه دفن خواهد کرد.» خود او بارها از مارگارت تاچر به‌عنوان سیاستمداری که تحسین می‌کند نام برده است. با این حال در کارزار اخیر، بیشتر از نقدهای اقتصادی حزبی فاصله گرفت و بر مسائلی تمرکز کرد که بسیاری از ونزوئلایی‌ها را متحد می‌کرد: درد جدایی خانواده‌ها و از دست رفتن آزادی‌های سیاسی. ماچادو و هم‌پیمانانش تلاش کردند با گردآوری چاپ فیزیکی نتایج صندوق‌های رای از شمار زیادی از دستگاه‌های رأی‌گیری پس از پایان رأی‌گیری، شواهدی دال بر تقلب ارائه کنند. به‌گواه شمارش آرا از طرف مخالفان، گونزالس بیش از دو به یک از مادورو پیشی گرفت.
به‌دنبال سرکوب‌های شدید دولت در سال گذشته، بسیاری از اعضای اپوزیسیون به مخفی‌گاه رفته‌اند و صدها تن از حامیان آنان همچنان در بازداشت هستند. در هفته‌های اخیر مقام‌های ارشد دولت ایالات متحده تلاش‌ها برای برکناری مادورو را تشدید کرده‌اند و درباره طرح‌هایی برای افزایش فشار نظامی و گزینه‌های دیگر گفت‌وگو شده است.
برخی از این تلاش‌ها از سوی شخصیت‌هایی مانند مارکو روبیو -که نقشی اساسی در سیاست خارجی و امنیت ملی دارد- هدایت می‌شود. روبیو مادورو را «رهبر نامشروعی» خوانده که به‌گفته او در صادرات مواد مخدر به ایالات متحده نقش دارد و این موضوع را «تهدیدی فوری» توصیف کرده است. مشاوران ماچادو به نیویورک‌تایمز گفته‌اند که رهبران اپوزیسیون با دولت ایالات متحده درباره راه‌های مقابله با مادورو گفت‌وگو کرده‌اند. پدرو اوروچورتو، مشاور، گفته است که اپوزیسیون نقشه‌ای برای «صد ساعت اول» پس از برکناری مادورو آماده کرده که شامل انتقال موقت قدرت به گونزالس است. او افزوده که «بحث بر سر اجرای عملیاتی برای فروپاشی یک ساختار جنایتکار است».
* گزارشگر الجزیره
