بازیگر محوری مقاومت

 این موضع بیانگر جایگاه جدید حوثی‌ها در معادلات منطقه‌ای است؛ گروهی که بدون مذاکره مستقیم یا غیرمستقیم با اسرائیل، طی دو سال گذشته حملات خود را در همبستگی با فلسطینی‌ها ادامه داده و اکنون به یکی از موثرترین اعضای محور مقاومت تبدیل شده است.

کارشناسان نظامی عملکرد حوثی‌ها را برای یک بازیگر غیردولتی «چشم‌گیر» توصیف می‌کنند. این گروه طی هجده ماه، کارزاری علیه کشتیرانی بین‌المللی در دریای سرخ به راه انداخت که باعث شد بسیاری از کشتی‌ها مسیر طولانی دماغه امید نیک در آفریقای جنوبی را جایگزین مسیر کوتاه تر کانال سوئز کنند. در نتیجه، حجم ترافیک دریایی از خلیج عدن طی دو سال گذشته حدود ۷۰ درصد کاهش یافته است.

حوثی‌ها همچنین چندین حمله موشکی دوربرد به اسرائیل انجام داده‌اند که یکی از آنها فعالیت فرودگاه رامون در جنوب سرزمین‌های اشغالی را برای مدتی متوقف کرد. در حمله‌ای دیگر، موشک حوثی از سامانه دفاعی اسرائیل عبور کرد و به یکی از هتل‌های شهر ایلات اصابت نمود. در برابر حملات هوایی آمریکا و اسرائیل نیز، حوثی‌ها مقاومت قابل‌توجهی نشان دادند. علی رزق، تحلیلگر لبنانی مسائل امنیتی، می‌گوید: «حوثی‌ها آمریکا را وادار کردند جبهه یمن را از اسرائیل جدا کند؛ اقدامی که در معادلات راهبردی منطقه بی‌سابقه است».

براساس گزارش‌ها، ایالات متحده بیش از یک‌میلیارد دلار برای عملیات نظامی در یمن هزینه کرده، اما به برتری هوایی دست نیافته است. به گفته آندریاس کریگ، استاد دانشگاه کینگز کالج لندن، ساختار شبکه‌ای حوثی‌ها – متشکل از پیوندهای قبیله‌ای، مذهبی، امنیتی و اقتصادی – موجب تاب‌آوری بالای آنان شده است. «با حذف یک فرمانده یا پایگاه، سامانه مختل می‌شود اما از کار نمی‌افتد».

کارشناسان معتقدند اسرائیل اطلاعات محدودی درباره حوثی‌ها در اختیار دارد؛ برخلاف لبنان که به ادعای خود اسرائیلی‌ها، شبکه‌های اطلاعاتی گسترده‌تری دارند. این کمبود اطلاعات، توان اسرائیل برای هدف‌گیری موثر فرماندهان نظامی حوثی را کاهش داده است. همچنین فاصله جغرافیایی یمن از اسرائیل مانع از بروز درگیری تمام‌عیار شده و به حوثی‌ها امکان داده با هزینه کمتر، حملات خود را ادامه دهند.

تحلیلگران بر این باورند که جنگ اخیر برای حوثی‌ها نه تنها دستاورد نظامی داشت، بلکه به تقویت جایگاه سیاسی و روایتی آنان نیز انجامید. اروی مقداد، تحلیلگر یمنی، می‌گوید: «دخالت حوثی‌ها در دریای سرخ مشروعیت داخلی آنان را افزایش داده و برایشان شهرت بین‌المللی به همراه آورد». به گفته او، کشورهای عربی به دلیل نگرانی از انتقاد افکار عمومی، تمایلی به مشارکت آشکار در ائتلاف دریایی ضدحوثی به رهبری آمریکا نشان ندادند.

کریگ نیز می‌گوید: «حوثی‌ها از یک نیروی شورشی محلی به بازیگری محوری در محور مقاومت تبدیل شده‌اند – تنها گروه عربی که به‌طور مستمر اهداف اسرائیلی را در خاک این کشور هدف قرار می‌دهد». در سطح داخلی نیز، جنگ موجب افزایش همبستگی و بسیج نیروها در یمن شد. براساس گزارش کارشناسان سازمان ملل، شمار نیروهای حوثی از حدود ۲۲۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۲ به ۳۵۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است.

در مقابل، جایگاه دولت رقیب مستقر در عدن که از سوی جامعه بین‌المللی به رسمیت شناخته می‌شود، به‌شدت تضعیف شده است. این دولت که توسط شورای رهبری ریاست‌جمهوری اداره می‌شود، درگیر بحران اقتصادی، اختلافات سیاسی و رقابت‌های داخلی – به‌ویژه با شورای انتقالی جنوب تحت حمایت امارات – است. حملات حوثی‌ها به بنادر جنوبی نیز درآمد اسرائیل را کاهش داده و پرداخت حقوق کارکنان را مختل کرد.

در چنین شرایطی، حوثی‌ها اکنون مستقیما با عربستان سعودی وارد گفت‌وگو شده‌اند؛ کشوری که تا سال ۲۰۲۳ هشت سال جنگ پرهزینه‌ای را علیه آنان هدایت می‌کرد. به گفته الئونورا آردماگنی، کارشناس گروه‌های مسلح یمنی، «با فروکش کردن تنش میان اسرائیل و حماس، پرسش کلیدی این است که حوثی‌ها چگونه تلاش خواهند کرد جایگاه تازه خود را در نظم جدید خاورمیانه تثبیت کنند».

* گزارشگر میدل ایست آی