رویترز از گور دسته‌جمعی مخفی در دوران اسد رونمایی کرد
رمزگشایی از قتل‌عام قطیف
عملیات انتقال اجساد از قطیف به یک مکان مخفی دیگر که ده‌ها کیلومتر دورتر بود، «عملیات جابه‌جایی زمین» نام داشت و از سال۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ ادامه داشت. شاهدان گفتند که هدف از این عملیات، سرپوش گذاشتن بر کشته شدن افراد بود. رویترز یافته‌های این تحقیق را به دولت احمد الشرع اطلاع داد؛ اما پاسخی دریافت نکرد. رویترز مکان دقیق محل را فاش نمی‌کند تا احتمال دستکاری گور دسته‌جمعی توسط متجاوزان را کاهش دهد. رویترز دریافته است که این گور دسته‌جمعی در صحرای ضمیر، با حداقل ۳۴گودال به طول ۲ کیلومتر، یکی از وسیع‌ترین گورهایی است که در طول جنگ داخلی سوریه ایجاد شده است. روایت‌های شاهدان و ابعاد محل جدید نشان می‌دهد که ده‌ها هزار نفر می‌توانند در آنجا دفن شوند.
دولت اسد حدود سال ۲۰۱۲، اوایل جنگ داخلی، شروع به دفن مردگان در قطیف کرد. شاهدان گفتند که این گور دسته‌جمعی حاوی اجساد سربازان و زندانیانی بود که در زندان‌ها و بیمارستان‌های نظامی اسد جان باختند. یک فعال حقوق بشر سوری با انتشار عکس‌هایی به رسانه‌های محلی در سال۲۰۱۴، قطیف را افشا و وجود این گور و محل کلی آن در حومه دمشق را آشکار کرد. محل دقیق آن چند سال بعد، در شهادت دادگاه و سایر گزارش‌های رسانه‌ای آشکار شد. به گفته شاهدان درگیر در این عملیات، تقریبا هر هفته، از فوریه۲۰۱۹ تا آوریل۲۰۲۱، ۶ تا۸ کامیون پر از خاک و بقایای انسانی از قطیف به محل صحرای ضمیر منتقل می‌شد. رویترز نتوانست تایید کند که آیا اجسادی از جاهای دیگر نیز به این مکان مخفی رسیده‌اند یا خیر.
تمام کسانی که مستقیما درگیر این ماجرا بودند، به وضوح بوی تعفن را به یاد آوردند، از جمله دو راننده کامیون، سه مکانیک، یک اپراتور بولدوزر و یک افسر سابق گارد ویژه جمهوری اسد که از همان روزهای اول انتقال درگیر بود. یک افسر سابق گارد جمهوری سوریه در دوران اسد گفت، ایده جابه‌جایی هزاران جسد در اواخر سال ۲۰۱۸، زمانی به‌وجود آمد که اسد در آستانه پیروزی در جنگ داخلی سوریه بود. این افسر گفت که اسد امیدوار بود پس از سال‌ها تحریم، دوباره به رسمیت شناخته شود. در آن زمان، اسد به بازداشت هزاران سوری متهم شده بود. اما هیچ گروه مستقل سوری یا سازمان بین‌المللی به زندان‌ها یا گورهای دسته‌جمعی دسترسی نداشت. دو راننده کامیون و یک افسر به رویترز گفتند که فرماندهان نظامی به آنها گفته بودند که هدف از این انتقال، پاک‌سازی گور دسته‌جمعی قطیف و پنهان کردن شواهد کشتارهای جمعی است. تا زمان سقوط اسد، تمام ۱۶ گودالی که رویترز در قطیفه مستند کرده بود، تخلیه شده بود.
به ادعای گروه‌های حقوق بشری سوری، بیش از ۱۶۰هزار نفر در دستگاه امنیتی دیکتاتور مخلوع سوریه ناپدید شدند و گمان می‌رود که در ده‌ها گور دسته‌جمعی که او ایجاد کرده بود، دفن شده باشند. رانندگان، مکانیک‌ها و سایر افراد درگیر در این انتقال گفتند که اگر کسی در آن زمان و هنگام این عملیات مخفی، سخنی از دهانش در می‌آمد، مرگش حتمی بود. یکی از رانندگان گفت: «هیچ‌کس از دستورات سرپیچی نمی‌کند. خودتان ممکن است در چاله بیفتید.»
