اوکراین با ارتش پهپادی ۲۰ درصد از ظرفیت پالایش روسیه را زمینگیر کرد؛
شکارچیان شب
فرمانده گروه، با نام رمز کاسپر، از طریق دوربین دید در شب نظاره کرد که پهپادها چگونه در تاریکی محو می‌شوند. او گفت: «صبح خواهید خواند که یک پالایشگاه نفت در آتش است». اکثر شب‌ها از ماه اوت، سربازان پهپادهای دوربرد را به مزارع دائما در حال تغییر منتقل و پرتاب می‌کنند تا پالایشگاه‌ها را هدف قرار دهند و به اقتصاد نفتی روسیه آسیب برسانند؛ کاری که تحریم‌های غرب تاکنون به اندازه کافی انجام نداده‌اند. با پیشروی محدود روسیه در میدان نبرد، اوکراینی‌ها امیدوارند که این کارزار، با استفاده از تاکتیک‌هایی نوظهور، پوتین را به پایان دادن جنگ متقاعد کند.
رئیس‌جمهور زلنسکی ماه گذشته گفت: «موثرترین تحریم‌ها، آتش‌سوزی در پالایشگاه‌های نفت روسیه است.» اوکراین از متحدان غربی درخواست کرده است تسلیحات بیشتری، از جمله موشک‌های تاماهاوک، دریافت کند تا توان ادامه حملات پهپادی خود را افزایش دهد.
تحلیلگران می‌گویند این حملات ضربه قاطعی به روسیه نیست، اما بر مردم عادی تاثیر می‌گذارد و فشار اقتصادی ایجاد می‌کند. تا ماه گذشته، اوکراین تجهیزات پالایشگاهی معادل ۱.۵میلیون بشکه نفت خام در روز، حدود ۲۰درصد ظرفیت پالایش روسیه، را آسیب زده است.
این حملات موجب کمبود شدید بنزین در چند منطقه روسیه و مناطق اشغالی اوکراین شده و قیمت‌ها از ابتدای سال حدود ۴۰ درصد افزایش یافته است. برخی پمپ‌بنزین‌ها سقف خرید را به حدود ۱۸ لیتر محدود کرده‌اند و در برخی مناطق، تنها گازوئیل عرضه می‌شود. مقامات روسیه صادرات بنزین را از اواسط تابستان ممنوع کرده‌اند، اما هیچ دلیل رسمی برای کمبود اعلام نکرده‌اند. کارشناسان می‌گویند این محدودیت‌ها بیشتر سبک زندگی و هزینه‌های مردم روسیه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، اما جریان مالی کرملین را به طور مستقیم قطع نمی‌کند. فشار اقتصادی این حملات باعث شده مردم در مناطق مختلف برای تامین سوخت ساعات طولانی در صف‌ها منتظر بمانند و برخی حتی ناچار شوند با خودروهای خاموش یا موتورسیکلت مسافت‌های طولانی را طی کنند.
اوکراین سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در تولید پهپادهای بومی کرده است. مدل‌های کوتاه‌برد در میدان نبرد فراگیر شده‌اند و مدل‌های دوربرد قادر به هدف‌گیری عمیق در خاک روسیه هستند. کاسپر نخستین پهپاد انتحاری خود را در سال ۲۰۲۲ پرتاب کرد؛ آن پهپاد ۱۰۰ کیلومتر پرواز کرد و تجربه‌ای ارزشمند برای برنامه‌های بعدی بود. مدل کنونی، «لیوتی»، پس از آغاز جنگ توسعه‌یافته است. در ماه اوت، این پهپاد یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های روسیه در منطقه باشقیرستان، نزدیک رشته‌کوه اورال و در فاصله ۹۶کیلومتری مرز اوکراین را هدف قرار داد.
این حملات شبانه میان چند گروه هماهنگ می‌شوند؛ نیروها مدام جابه‌جا می‌شوند و از پایگاه‌های محرمانه پهپادها را پرتاب می‌کنند. فرماندهان تلاش می‌کنند پوشش و امنیت نیروها حفظ شود و احتمال هدف‌گیری آنها توسط موشک‌های بالستیک روسیه به حداقل برسد. نیروهای اوکراینی با زرادخانه کوچک‌تر مجبور به انتخاب دقیق اهداف هستند و تلاش دارند تلفات غیرنظامیان را به حداقل برسانند. در مقابل، صنعت پهپاد روسیه بزرگ‌تر است و بمباران اوکراین شدیدتر انجام می‌شود، اما اوکراینی‌ها با فناوری داخلی آزادی عمل بیشتری دارند.
به گفته اقتصاددانان، روسیه برای دفاع هوایی از پالایشگاه‌ها اقدام چندانی نکرده و مواد قابل اشتعال داخل آنها، اثر حملات را تشدید می‌کند. تعمیرات نیز به دلیل محدودیت واردات تجهیزات از اروپا و آمریکا با مشکل مواجه است. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگرچه هدف‌گیری زیرساخت‌های انرژی با دقت انجام می‌شود، اما آسیب‌های اقتصادی و زیست‌محیطی طولانی‌مدت ممکن است در پی داشته باشد. حملات پهپادی اوکراین علاوه بر فشار اقتصادی، پیامی سیاسی و استراتژیک به متحدان غربی دارد: توان ادامه جنگ و مقاومت در برابر روسیه. ظرفیت تولید پهپادها در اوکراین در حال افزایش است، اما محدودیت اصلی، تامین مالی برای تولید بیشتر است.
کاسپر می‌گوید: «اگر چند‌میلیارد دلار دیگر در اختیار داشتیم، مسیر جنگ خیلی سریع تغییر می‌کرد». با وجود محدودیت‌ها، عملیات پهپادی به روسیه هشدار می‌دهد که اوکراین توانایی هدف‌گیری دقیق زیرساخت‌های اقتصادی را دارد و این می‌تواند در نهایت بر تصمیمات سیاسی کرملین تاثیر بگذارد. کارشناسان نظامی می‌گویند پیام سیاسی و روانی این حملات می‌تواند حتی فراتر از اثر اقتصادی عمل کند و فشار روی نخبگان حاکم روسیه را افزایش دهد. همچنین این کارزار پهپادی باعث جلب توجه بین‌المللی به ظرفیت اوکراین برای تولید تسلیحات داخلی و مدیریت عملیات پیچیده می‌شود و می‌تواند بر تصمیم‌گیری کشورهای غربی در پشتیبانی از کی‌یف اثرگذار باشد.
* گزارشگر نیویورک تایمز
