ولیعهد در جست‌وجوی امنیت

«اندرو انگلند» و «ابیگیل‌هاوسلونر» در گزارش دیروز جمعه برای فایننشال‌تایمز نوشتند، این پادشاهی امیدوار است که با سفر محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی به کاخ سفید در ماه آینده، توافقی حاصل شود. انتظار می‌رود این توافق «قوی» باشد و شامل همکاری‌های نظامی و اطلاعاتی پیشرفته هم بشود. وقتی از یک مقام ارشد دولت ترامپ در مورد چنین پیمان دفاعی بالقوه‌ای پرسش شد، او گفت: «بحث‌هایی در مورد امضای چیزی در زمان ورود ولیعهد وجود دارد؛ اما جزئیات در حال مذاکره است.»

وزارت امور خارجه اعلام کرد که همکاری دفاعی ایالات متحده با پادشاهی «سنگ بنای محکم استراتژی منطقه‌ای ما» است. این وزارتخانه افزود که واشنگتن «به امنیت منطقه متعهد است و به همکاری با عربستان سعودی برای حل و فصل مناقشات، ارتقای ادغام منطقه‌ای و جلوگیری از ایجاد پناهگاه امن برای تروریست‌ها» ادامه خواهد داد. شاهزاده محمد تنها چند هفته پس از امضای فرمان اجرایی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به ایالات متحده خواهد رسید؛ فرمانی که در آن آمده است واشنگتن با اتخاذ تمام «اقدامات قانونی و مناسب - از جمله دیپلماتیک، اقتصادی و در صورت لزوم نظامی - به هرگونه حمله به قطر پاسخ خواهد داد». این فرمان پس از آن صادر شد که اسرائیل ماه گذشته موشک‌هایی را به دوحه شلیک کرد که رهبران سیاسی حماس را هدف قرار داد و باعث ایجاد شوک در سراسر کشورهای نفت‌خیز خلیج فارس شد که واشنگتن را ضامن امنیت خود می‌دانستند.

عربستان سعودی چندین ماه‌ را صرف مذاکره برای یک پیمان دفاعی با دولت بایدن کرد که در کنار آن روابط با اسرائیل را عادی‌سازی می‌کرد، اما این تلاش با حمله ۷اکتبر۲۰۲۳ و آغاز جنگ در غزه متوقف شد. مذاکرات اکنون با دولت ترامپ برای دستیابی به یک توافق دفاعی مستقل با ایالات متحده ادامه دارد که می‌تواند از طریق توافق یا دستور اجرایی حاصل شود. «فیراس مکساد»، مدیرعامل خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه اوراسیا مستقر در واشنگتن، گفت: «من انتظار دارم که در کنار دستور اجرایی در مورد قطر، پیشرفت مشابهی در مسائل دفاعی و امنیتی با عربستان حاصل شود.» او گفت: «آنها روی چیزی کار می‌کنند... من متوجه هستم که این چیزی بسیار قوی‌تر از چیزی است که در حال حاضر وجود دارد.»

مکساد افزود، با توجه به اینکه شاهزاده محمد برنامه‌های تریلیون دلاری خود را برای توسعه پادشاهی سعودی پیش می‌برد، «تقویت همکاری امنیتی با ایالات متحده کاملا مهم است». با این حال، «حسین ایبیش»، محقق ارشد موسسه کشورهای عربی خلیج فارس در واشنگتن، گفت که تمایل دولت ترامپ برای عادی‌سازی روابط دیپلماتیک عربستان با اسرائیل می‌تواند یک مانع باشد. او گفت: «این به آن معنا نیست که ما نمی‌توانیم از آن عبور کنیم؛ زیرا تنها کاری که ترامپ باید انجام دهد این است که تصمیم بگیرد که این ایده خوبی است. اما ما هنوز به آنجا نرسیده‌ایم.»

شاهزاده محمد که رابطه‌ای قوی با ترامپ و دامادش، جرد کوشنر، برقرار کرده است، قرار است اولین سفر خود به ایالات متحده را از سال۲۰۱۸، در طول دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، انجام دهد. عربستان سعودی در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین خریداران سلاح‌های آمریکایی است و کاخ سفید در جریان سفر ترامپ به منطقه در ماه مه، از یک قرارداد تسلیحاتی ۱۴۲‌میلیارد دلاری با این پادشاهی -دو برابر بودجه دفاعی ریاض در سال ۲۰۲۴- خبر داد. کاخ سفید این قرارداد را بزرگ‌ترین قرارداد دفاعی تاریخ توصیف کرد و گفت که شامل نیروی هوایی و قابلیت‌های فضایی، دفاع موشکی و امنیت دریایی و مرزی خواهد بود. اما عربستان سعودی، مانند سایر کشورهای حوزه خلیج فارس، در طول ۱۵سال گذشته به‌طور فزاینده‌ای نگران تعهد ایالات متحده به منطقه و غیرقابل پیش‌بینی بودن سیاست‌های آن شده است. عربستان سعودی ماه گذشته یک پیمان «دفاع متقابل استراتژیک» با پاکستانِ مسلح به سلاح هسته‌ای امضا کرد و به ایالات متحده و اسرائیل نشان داد که این پادشاهی مایل است اتحادهای امنیتی خود را برای تقویت بازدارندگی خود متنوع کند.