آینده مبهم اژدها

 «کریس باکلی» در گزارش دیروز دوشنبه برای نیویورک‌تایمز نوشت، شی ۱۳ سال است که چین را رهبری می‌کند و تسلطی بی‌سابقه از زمان مائو تسه‌تونگ به دست آورده است. او هیچ نشانه‌ای از تمایل به کناره‌گیری نشان نداده است. با این حال، اگر مدیریت نادرستی صورت گیرد، ماندگاری او در راس قدرت می‌تواند بذر آشفتگی سیاسی را بکارد: او نه وارث مشخصی دارد و نه جدول زمانی مشخصی برای تعیین جانشین. با هر سالی که او در قدرت می‌ماند، عدم قطعیت در مورد اینکه اگر مثلا سلامتی‌اش رو به وخامت بگذارد چه کسی جانشین او خواهد شد و اینکه آیا رهبر جدید به مسیر سخت‌گیرانه شی پایبند خواهد ماند یا آن را نرم‌تر خواهد کرد، عمیق‌تر می‌شود.

شی با معضلی آشنا برای خودکامگان قدیمی روبه‌رو است. تعیین جانشین خطر ایجاد یک مرکز قدرت رقیب و تضعیف سلطه او را به همراه دارد، اما عدم توافق بر سر یک رهبر در انتظار می‌تواند میراث او را به خطر بیندازد و شکاف‌هایی را در نخبگان سیاسی چین ایجاد کند. شی در ۷۲ سالگی، احتمالا باید به دنبال یک وارث بالقوه در میان مقامات بسیار جوان‌تر باشد؛ مقاماتی که هنوز باید خود را ثابت و اعتماد او را جلب کنند. اگر شی در نهایت جانشینی را انتخاب کند، وفاداری به او و به دستور کارش تقریبا یک الزام اساسی خواهد بود. روز جمعه، شی عدم تحمل خود را در برابر هرگونه بی‌وفایی آشکار کرد، آنگاه که ارتش اعلام کرد که ۹ افسر ارشد را اخراج کرده است؛ افسرانی که به اتهام فساد و سوءاستفاده از قدرت با پیگرد قانونی روبه‌رو هستند.

«نیل توماس»، یکی از اعضای مرکز تحلیل چین در موسسه سیاستگذاری انجمن آسیا، گفت: «شی مطمئنا اهمیت جانشینی را درک می‌کند، اما او همچنین می‌داند که معرفی جانشین بدون تضعیف قدرت خودش فوق‌العاده دشوار است. بحران‌های سیاسی و اقتصادی فوری که او با آن مواجه است، می‌تواند به طور مداوم بر اولویت اجرای طرح جانشینی غلبه کند». گمانه‌زنی‌ها در مورد آینده شی در چین بسیار حساس و سانسور شده است و تنها تعداد انگشت‌شماری از مقامات ممکن است از تفکر او در مورد این موضوع مطلع باشند. دیپلمات‌های خارجی، کارشناسان و سرمایه‌گذاران به دنبال سرنخ‌هایی از جلسه چهار روزه کمیته مرکزی حزب کمونیست هستند که از روز دوشنبه (دیروز) آغاز شده و صدها مقام ارشد را گرد هم آورده است.

انتظار می‌رود این جلسه که معمولا پشت درهای بسته در هتل ویژه جینگشی در پکن برگزار می‌شود، طرحی را برای توسعه چین در پنج سال آینده تصویب کند. شی دستیابی به رهبری جهانی در نوآوری‌های فناوری و تولید پیشرفته را در اولویت قرار داده و احتمالا این هدف به طور ویژه در آن مطرح خواهد شد. او و مقامات ارشدش ابراز اطمینان کرده‌اند که رویکردشان می‌تواند بر تعرفه‌ها و کنترل‌های صادراتی ترامپ غلبه کند. قانون‌گذاران ارشد چینی در گزارشی که ماه گذشته در مورد طرح پیشنهادی منتشر کردند، گفتند: «در بطن رقابت استراتژیک بین قدرت‌های بزرگ، رقابت برای قدرت جامع وجود دارد. تنها با ارتقای شدید قدرت اقتصادی، قدرت علمی و فناوری و قدرت ملی کلی خود می‌توانیم در این ابتکار استراتژیک پیروز شویم».