جنگ خاموش اژدها با غرب

چین بیش از ۹۰درصد از تولید جهانی عناصر خاکی کمیاب تصفیه‌شده را کنترل می‌کند که برای تامین انرژی همه چیز از آی‌فون‌ها گرفته تا وسایل نقلیه الکتریکی استفاده می‌شود و این انحصار تقریبا انحصاری به یکی از قدرتمندترین ابزارهای این کشور در جنگ تجاری با ایالات متحده تبدیل شده است. اقدام چین در این ماه برای تشدید کنترل حتی مقادیر ناچیز عناصر خاکی کمیاب فرآوری‌شده توسط چین در سایر کشورها، موجی از شوک را در تولید جهانی ایجاد کرد و ترامپ را بر آن داشت تا تهدید به اعمال تعرفه‌های ۱۰۰درصدی بر کالاهای چینی کند. کاخ سفید اعلام کرد، طبق توافق روز دوشنبه، دولت‌های ایالات متحده و استرالیا قصد دارند در ۶ماه آینده بیش از ۳‌میلیارد دلار در پروژه‌های معدنی حیاتی سرمایه‌گذاری کنند که انتظار می‌رود ارزشی بالغ بر ۵۳‌میلیارد دلار داشته باشد. مشخص نیست تولید از پروژه‌های جدید چه زمانی آغاز خواهد شد.

به‌عنوان بخشی از این توافق، پنتاگون همچنین در ساخت یک پالایشگاه پیشرفته گالیوم با ظرفیت ۱۰۰ تن در سال در غرب استرالیا سرمایه‌گذاری خواهد کرد و بانک صادرات-واردات ایالات متحده در حال صدور نامه‌هایی برای بیش از ۲.۲میلیارد دلار تامین مالی برای پروژه‌های معدنی حیاتی است. کانبرا ضمن تلاش برای حفظ پکن، در بحبوحه نفوذ رو به رشد چین در آسیا و اقیانوسیه، روابط دفاعی خود را با واشنگتن نیز تقویت کرده است. اگرچه عناصر خاکی کمیاب، گروهی متشکل از ۱۷عنصر، در واقع از طلا فراوان‌تر هستند، اما هزینه نسبتا بالا و آسیب‌های زیست‌محیطی مرتبط با فرآوری و پالایش آنها، چین را در موقعیت غالب در تولید جهانی آنها قرار داده است.

طبق گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده، آژانسی تحت نظارت وزارت کشور، بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳، ایالات متحده برای ۷۰درصد از واردات تمام ترکیبات و فلزات خاکی کمیاب خود به چین وابسته بود. گلدمن ساکس در یادداشتی در روز دوشنبه تخمین زد که اختلال در تنها ۱۰درصد از تولید در صنایع وابسته به این عناصر می‌تواند ۱۵۰‌میلیارد دلار از تولید اقتصادی ایالات متحده را از بین ببرد.استرالیا چهارمین ذخایر بزرگ عناصر خاکی کمیاب جهان را در اختیار دارد و در نیم‌دهه گذشته تولید خود را افزایش داده است. این کشور همچنین حدود نیمی از لیتیوم جهان، یک ماده معدنی حیاتی برای تولید باتری‌های خودروهای برقی، را استخراج می‌کند. در همین حال، پاکستان خود را به‌عنوان یک مرکز جایگزین برای مواد حیاتی معرفی کرده و رهبران آن کشور ماه گذشته تفاهم‌نامه‌هایی را با ترامپ برای تامین عناصر خاکی کمیاب و سایر مواد معدنی برای ایالات متحده امضا کردند.

بر اساس تحلیلی که توسط مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی ایالات متحده منتشر شد، استرالیا با جذب ۶۴‌میلیون دلار یا حدود ۴۵درصد از سرمایه‌گذاری جهانی در چنین پروژه‌هایی در سال گذشته، در صدر جهان به‌عنوان مقصد اکتشاف عناصر خاکی کمیاب قرار گرفت.