پایان دوران حمایت بیقید و شرط؛
ترامپ افسار نتانیاهو را میکشد؟
رژه مقامات دولت ترامپ در بیتالمقدس در هفته گذشته بهمنظور اطمینان از پایبندی بنیامین نتانیاهو به آتشبس در غزه، در رسانههای خبری اسرائیل بازتاب زیادی داشت؛ بهطوریکه رسانههای این رژیم به نتانیاهو لقب «بیبی نشسته» دادند. با این حال، فراتر از نظارت بزرگان بر یک متحد، تغییر چشمگیرتری نیز وجود داشت. مرحله جدید و متمایزی در روابط ایالات متحده و اسرائیل در حال شکلگیری است.
«دیوید ام.هالبفینگر» در گزارشی برای نیویورکتایمز نوشت، در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، او هدایای سیاسی از جمله به رسمیت شناختن قدس بهعنوان پایتخت اسرائیل و به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندیهای جولان را به نتانیاهو داد. ترامپ در اوایل دوره فعلی ریاستجمهوری خود نیز به نتانیاهو لطف کرد و برای مدت کوتاهی خیالپردازیهای راستگرایان اسرائیلی مبنی بر خالی کردن نوار غزه از سکنه و توسعه آن بهعنوان یک «ریویرا»ی خاورمیانه را تغذیه کرد. ترامپ در ماه مارس، زمانی که نتانیاهو آتشبس با حماس را شکست، از او حمایت کرد و با اعزام بمبافکنهای «بی۲» برای حمله به سایتهای هستهای ایران در ماه ژوئن، سطح کاملا جدیدی از حمایت را به اسرائیل ارائه داد.
«روونهازان»، استاد علوم سیاسی در دانشگاه عبری اورشلیم، در مورد ترامپ گفت: «اصطلاحی که در اسرائیل استفاده میشد این بود که ترامپ برای ما کار میکند. همه فکر میکردند که ترامپ کلماتی را که بیبی برای او نوشته است، به زبان میآورد.» اما دیگر اینطور نیست. ترامپ به طور فزایندهای ناامیدی خود را از نتانیاهو ابراز کرده است. یکی از نمونههای عصبانیت ترامپ، پس از حمله هوایی ناموفق اسرائیل به مذاکرهکنندگان حماس در قطر در ماه گذشته بود. جرد کوشنر، داماد ترامپ، در مصاحبهای با برنامه «۶۰ دقیقه» در ۲۰ اکتبر گفت: «فکر میکنم او احساس میکرد اسرائیلیها کمی از کنترل خارج شدهاند و زمان آن رسیده که بسیار قوی باشد و آنها را از انجام کارهایی بازدارد.»
ترامپ در ادامه نتانیاهو را به موافقت با طرح صلح غزه سوق داد. یک روز بعد، ترامپ به اکسیوس گفت: «او باید با این موضوع کنار بیاید. او چارهای ندارد. با من، تو باید خوب باشی». این پرسش در محافل یهودی اسرائیل مطرح است که اگر ترامپ نشانههایی از بیعلاقگی به این رژیم را نشان دهد، ایالات متحده تا چه مدت به فشار ادامه خواهد داد. از سوی دیگر، وقتی در مصاحبهای با مجله تایم، از ترامپ پرسیده شد که آیا معتقد است مروان برغوثی، چهره محبوب فلسطینی که در سال ۲۰۰۴ محکوم شد، باید از زندان اسرائیل آزاد شود یا خیر، گفت که او همین الان در حال بحث در مورد ایده آزادی برغوثی بوده و افزود: «من تصمیم خواهم گرفت». او دوباره گفت: «من. نه ما.»
ترامپ همچنین ایده الحاق بخشهایی از کرانه باختری اشغالی توسط اسرائیل را رد کرده است. ترامپ در مصاحبه با تایم گفت: «این اتفاق نخواهد افتاد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، اسرائیل تمام حمایت خود را از ایالات متحده از دست خواهد داد.» به نظر میرسد تلاش ایالات متحده برای حفظ آتشبس در غزه، نتانیاهو را نیز محدود کرده است.
این در حالی است که «جاستین صالحانی» هم در گزارش دیگری برای الجزیره نوشت، تجاوزهای اسرائیل در سراسر خاورمیانه با توافق آتشبس اخیر در غزه متوقف نشده است. لبنان، سوریه و کرانه باختری همگی در هفته گذشته شاهد حملات اسرائیل بودهاند و این امر به این ایده که اسرائیل سعی دارد همسایگان خود را بیثبات و ضعیف نگه دارد، اعتبار میبخشد. این گزارشگر مینویسد، اگرچه مقامات ایالات متحده از اسرائیل بازدید کردند، اما به نظر نمیرسد که بزرگترین حامی تلآویو قصد داشته باشد این رژیم را به خاطر جنگطلبی منطقهایاش پاسخگو کند. اگرچه ترامپ بارها بیبی را زیر فشار گذاشته تا در راستای منافع آمریکا حرکت کند، اما از سوی دیگر، دست نتانیاهو را در حوزههای پیرامونیاش باز گذاشته است. از یکسو، اسرائیل به شدت فلسطینیها را در کرانه باختری اشغالی سرکوب میکند. از ۷اکتبر۲۰۲۳ بیش از هزار فلسطینی را تنها در کرانه باختری کشته است.
برای دومین هفته متوالی، سربازان و شهرکنشینان اسرائیلی فلسطینیهایی را که سعی در برداشت زیتون دارند، مورد آزار و اذیت و دستگیری قرار میدهند. ارتش این رژیم در روزهای اخیر در سوریه نیز فعال بوده و رسانههای محلی تقریبا بهصورت روزانه از تجاوز به خاک سوریه خبر میدهند. به گفته رسانههای سوری، این تجاوزات شامل پروازهای شناسایی، نفوذ زمینی سربازان اسرائیلی، دستگیری و ناپدید شدن سوریها و ایجاد ایستهای بازرسی در خاک سوریه است. اسرائیل همچنین به نقض منظم آتشبس با حزبالله نیز ادامه میدهد. جنوب لبنان در روزهای اخیر هدف بمبارانهای شدید اسرائیل قرار گرفته است. ارتش اسرائیل نیروهای خود را بهطور کامل از لبنان خارج نکرد و تقریبا روزانه به بمباران این کشور ادامه داد.