دارفور زیر چکمه‌های «جانجاوید»

الجزیره در گزارش دیروز نوشت، اعلام این خبر توسط عبدالفتاح البرهان اواخر روز دوشنبه، یک روز پس از آن صورت گرفت که «نیروهای پشتیبانی سریع» کنترل پایگاه اصلی ارتش سودان در الفاشر را به دست گرفته و در آنجا اعلام پیروزی کردند. خروج ارتش از الفاشر حدود ۲۶۰ هزار نفر - نیمی از آنها کودک - را تحت کنترل «نیروهای پشتیبانی سریع» قرار داده است. گروه‌های امدادی صحنه‌های آشفته‌ای از جمله قتل، دستگیری و حمله به بیمارستان‌ها را در آنجا گزارش کردند؛ به‌طوری‌که در برخی گزارش‌ها اجساد غیرنظامیان در خیابان‌ها و راه‌ها رها شده بود و «نیروهای پشتیبانی سریع» به ابراز شادمانی می‌پرداختند.

البرهان در بیانیه خود گفت که سربازانش به امید جلوگیری از خشونت بیشتر علیه غیرنظامیان، تصمیم به عقب‌نشینی کامل از شهر گرفتند. وی گفت که ارتش به‌دلیل «تخریب سیستماتیک و کشتار سیستماتیک غیرنظامیان» توسط «نیروهای پشتیبانی سریع» عقب‌نشینی کرد. وی افزود که ارتش امیدوار است «شهروندان و بقیه شهر را از نابودی نجات دهد». وی گفت: «ما مصمم هستیم انتقام آنچه را که برای مردم ما در الفاشر اتفاق افتاد، بگیریم. ما، به‌عنوان مردم سودان، این جنایتکاران را پاسخ‌گو خواهیم کرد.» سقوط الفاشر به دست «نیروهای پشتیبانی سریع» می‌تواند آغازگر تجزیه دیگری در سودان - بیش از یک دهه پس از ایجاد سودان جنوبی - باشد. آخرین جنگ در آوریل ۲۰۲۳ آغاز شد، زمانی که تنش بین ارتش و «نیروهای پشتیبانی سریع» به درگیری در پایتخت، خارطوم، منجر شد. درگیری‌های پس از آن ده‌ها هزار نفر را کشته و بیش از ۱۲‌میلیون نفر را آواره کرده است.

فیلم‌هایی که طی دو روز گذشته در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد، نشان می‌دهد که جنگجویان «نیروهای پشتیبانی سریع» در پایگاه سابق ارتش در الفاشر و اطراف آن جشن می‌گیرند. فیلم‌های دیگر نشان می‌دهد که جنگجویان «نیروهای پشتیبانی سریع» در حال تیراندازی و ضرب و شتم مردم در هنگام تلاش برای فرار هستند. بسیاری از آنها بازداشت شده‌ و برخی هم راهی دیار ابد شدند. به گزارش الجزیره، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، روز دوشنبه (۵ آبان) گفت که این تحولات نشان‌دهنده «تشدید وحشتناک درگیری» است و «سطح رنجی که در سودان شاهد آن هستیم غیرقابل تحمل است». دفتر حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد که بنا به گزارش‌ها، جنگجویان «نیروهای پشتیبانی سریع» در الفاشر مرتکب جنایاتی از جمله «اعدام‌های خودسرانه» غیرنظامیانی شده‌اند که سعی در فرار از حملات آنها داشتند، «با نشانه‌هایی از انگیزه‌های قومی برای کشتار».

«ولکر ترک»، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، گفت که «خطر نقض حقوق بشر و جنایات گسترده‌تر با انگیزه‌های قومی در الفاشر روزبه ‌روز در حال افزایش است.» «شبکه پزشکان سودان»، یک گروه پزشکی که جنگ را دنبال می‌کند، حمله جنگجویان RSF به الفاشر را «قتل عام فجیع» توصیف کرد و گفت که ده‌ها نفر کشته شدند. این شبکه در بیانیه‌ای اعلام کرد که جنگجویان این گروه به بخش‌هایی از الفاشر یورش بردند، بیمارستان‌ها و سایر مراکز پزشکی را غارت کردند و «آنچه را که از زیرساخت‌های حیاتی و مراقبت‌های بهداشتی باقی مانده بود،  نابود کردند». همچنین «شبکه حقوق بشر دارفور» اعلام کرد که نیروهای RSF بیش از هزارغیرنظامی را بازداشت کرده و این اقدام را «هدف قرار دادن سیستماتیک غیرنظامیان، بازداشت‌های خودسرانه و اقدامات بالقوه‌ای که به جنایات جنگی منجر می‌شود» توصیف کرد.

به گفته «اتحادیه روزنامه‌نگاران سودان»، در میان بازداشت‌شدگان، یک روزنامه‌نگار محلی نیز وجود داشت که یکی از معدود افراد باقی‌مانده در شهر بود. این اتحادیه در مورد «تخلفات گسترده» احتمالی در الفاشر، مشابه آنچه در سال ۲۰۲۳ در شهر دیگری در دارفور، یعنی «جنینا»، رخ داد، هشدار داد، زمانی که جنگجویان RSF صدها نفر را کشتند. «اتحادیه پزشکان سودان» که چتر حرفه‌ای پزشکان سودانی است، اعلام کرد که «نیروهای پشتیبانی سریع» الفاشر را به «میدان کشتار وحشیانه» تبدیل کرده و اقدامات این گروه در سودان را «سیاستی وحشیانه با هدف ارعاب و نابودی غیرنظامیان» خواند. این گروه از جامعه بین‌المللی خواست تا «نیروهای پشتیبانی سریع» را به‌عنوان یک سازمان «تروریستی» طبقه‌بندی کند.

«ماتیلد وو»، مدیر حمایت از سودان در شورای پناهندگان نروژ، به الجزیره گفت که اطلاعات دریافتی از الفاشر حاکی از این است که غیرنظامیان در این منطقه در معرض خطر جدی قرار دارند. او گفت: «ما در ۲۴ساعت گذشته تلاش کرده‌ایم تا با شرکای خود در الفاشر تماس بگیریم؛ اما موفق نشده‌ایم. بنابراین در حال حاضر درک میزان وخامت اوضاع بسیار دشوار است... اما ما به‌طور فزاینده‌ای شاهد گزارش‌هایی از جنایات گسترده، اعدام‌ها، آدم‌ربایی‌ها و رنج‌های غیرقابل تحمل هستیم. باید بگویم که در حال حاضر هیچ‌کس در الفاشر در امان نیست.»

طبق گزارش «آژانس کودکان سازمان ملل»، پیش از حمله روز یکشنبه، ۲۶۰هزار غیرنظامی، نیمی از آنها کودک، در الفاشر به دام افتاده بودند. «سازمان بین‌المللی مهاجرت» وابسته به سازمان ملل اعلام کرد که تا روز دوشنبه (۵ آبان) بیش از ۲۶هزار نفر از خانه‌های خود گریخته‌اند و به مناطق روستایی و شهر مجاور، «الطویله» که مملو از جمعیت است، پناه برده‌اند. «شبکه پزشکان سودان» اعلام کرد، در جای دیگر، جنگجویان RSF در شهر «باره» در منطقه مرکزی «کردُفان» شورش کردند و حداقل ۴۷نفر، از جمله ۹زن را کشتند. «نیروهای پشتیبانی سریع» از شبه‌نظامیان بدنام وابسته به «جانجاوید» است که در جریان درگیری دارفور در دهه ۲۰۰۰ با سودانی‌ها وحشیانه رفتار می‌کردند.

جنگ اخیر بیش از ۴۰هزار نفر را کشته و بدترین بحران انسانی جهان را ایجاد کرده است؛ به‌طوری‌که بخشی از کشور، از جمله منطقه الفاشر، در قحطی فرو رفته است. به گفته سازمان ملل و گروه‌های حقوق بشری، این درگیری با جنایات فاحش، از جمله قتل‌ها و تجاوزهای قومیتی، مشخص شده است. دیوان بین‌المللی کیفری اعلام کرده که در حال بررسی ادعاهای جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت است.