معادله پرهزینه‌ برای جهان عرب

 «روزالین کارول» در گزارش دیروز شنبه یکم‌ نوامبر در المانیتور نوشت، اوضاع چندان پایدار به نظر نمی‌رسد. روز سه‌شنبه (۶آبان)، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، دستور حملات نظامی به غزه را صادر کرد که حداقل ۱۰۴کشته برجای گذاشت. در همین حال، همزمان با عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از چندین منطقه نوار غزه، گزارش شده که نیروهای حماس در بخش‌هایی از این منطقه محصور، به‌ویژه در شهر غزه، در حال تجدید قوا هستند. با تشدید خصومت‌ها و افزایش هزینه‌های بازسازی، به نظر می‌رسد پایتخت‌های منطقه‌ای به شدت نگران به ارث بردن بی‌ثباتی غزه هستند و از خطر کشیده شدن به درگیری، فقدان ضمانت‌های امنیتی روشن و عدم قطعیت در مورد طرح سیاسی بلندمدت برای نوار غزه، هراس دارند و برخی منصرف شده‌اند.

ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی هشدار داد که «هیچ کشوری» آماده اعزام نیرو به غزه بر اساس طرح مورد حمایت آمریکا نیست؛ طرحی که اختیارات آن همچنان مبهم است و خطر کشاندن بازیگران منطقه‌ای به رویارویی مستقیم با گروه‌های شبه‌نظامی و ارتش اسرائیل را به همراه دارد. عبدالله بین «حفظ صلح» و «اجرای صلح» تمایز قائل شد و گفت درحالی‌که اردن و مصر مایل به کمک به آموزش نیروهای پلیس فلسطین هستند، اما «اگر ما با اسلحه در غزه گشت‌زنی کنیم، این وضعیتی نیست که هیچ کشوری بخواهد در آن دخالت کند».

غیث العمری، عضو ارشد در موسسه واشنگتن، برای سیاست خاور نزدیک، به المانیتور گفت که «ملک عبدالله علنا همان چیزی را گفت که بسیاری از رهبران و مقامات عرب به طور خصوصی می‌گفتند». العمری گفت: «هیچ کشور عربی نمی‌خواهد نیروهای خود را در معرض خطر غیرمنطقی قرار دهد.» به گفته العمری، «علاوه بر این، هزینه سیاسی داخلی برای هر کشور عربی که بخواهد با فلسطینی‌ها درگیر شود بالا خواهد بود. پس از دو سال جنگ فشرده، اسرائیل موفق به خلع سلاح حماس نشده است. هیچ کشور عربی نمی‌خواهد چنین کار عظیمی را بر عهده بگیرد.»

تاکنون مشخص نیست کدام کشورها ممکن است در نیروی تثبیت‌کننده پیشنهادی مشارکت کنند. در ابتدا اردن و مصر با توجه به هماهنگی امنیتی‌شان با اسرائیل و تجربه آموزش نیروهای فلسطینی، به‌عنوان نامزدهای احتمالی در نظر گرفته می‌شدند؛ اما اردن اکنون علنا ابراز تردید کرده است. کشورهای خلیج‌فارس کمتر به اعزام نیرو و بیشتر بر بودجه بازسازی تمرکز کرده‌اند. «بلال صعب»، محقق در چتم‌هاوس، خاطرنشان کرد که کشورهای منطقه‌ «بدون اینکه ایالات متحده نیز همین کار را انجام دهد، برای ایجاد ثبات در غزه نیرو اعزام نخواهند کرد.» واشنگتن اصرار دارد که در غزه نیرو مستقر نخواهد کرد.

صعب گفت، کشورهای عربی می‌خواهند اطمینان حاصل کنند که «ایالات متحده هم از نظر دیپلماتیک و هم از نظر نظامی همچنان مشارکت خواهد داشت». در همین حال، اندونزی و آذربایجان به‌عنوان مشارکت‌کنندگان احتمالی مطرح شده‌اند و طبق گزارش‌ها، هر دو کشور در حال مذاکرات اولیه در مورد مشارکت تحت یک مجوز بین‌المللی هستند. هفته گذشته، روزنامه نشنال گزارش داد که این نیرو از ۴۰۰۰سرباز از مصر، ترکیه، آذربایجان و اندونزی تشکیل خواهد شد که البته اسرائیل با حضور ترکیه مخالفت کرده است. دولت‌های خلیج‌فارس از احتمال تامین هزینه تقریبی ۷۰‌میلیارد دلاری برای بازسازی بدون تضمین‌های سیاسی یا امنیتی روشن از واشنگتن در مورد چگونگی خلع سلاح حماس و چگونگی شکل‌گیری چارچوب سیاسی پس از جنگ، خودداری می‌کنند.