فرهنگ انعام دادن در مصر به معیاری دردناک برای بقا تبدیل شده است؛
اقتصاد در تله موریانه زیرمیزی
«وی ویان یی» و «رانیا خالد» در گزارشی برای نیویورک‌تایمز نوشتند، برای رسیدگی به درخواست او، مسوول مربوطه درخواست «چای» با ۱۰۰ قاشق شکر می‌کند؛ درخواستی که مَصری را گیج می‌کند، تا اینکه دوستش توضیح می‌دهد که مسوول مربوطه رشوه می‌خواهد. آن مسوول به مَصریِ از همه جا بی‌خبر می‌گوید: «کمکت کنم یا دوست داری با وجدان راحت به ته صف بروی؟»
پرداخت پول نقد برای رد شدن از صف برای کمک بیشتر یا به‌عنوان تشکر، در مصر چنان امری بدیهی تلقی می‌شود که شرکت‌ها گاهی اوقات چنین «انعام‌هایی» را یک هزینه معمول تجاری می‌دانند. متصدیان پارکینگ، پیشخدمت‌ها، دربان‌ها و پیک‌ها، درست مانند سایر کشورها، این رشوه‌ها را دریافت می‌کنند. اما متصدیان پذیرش در کلینیک‌های پزشکی خصوصی، کارمندان دولتی و حتی پرستاران بیمارستان نیز این رشوه‌ها را دریافت می‌کنند؛ برخی از آنها برای کارهایی مانند آوردن آب برای بیمارانشان هم درخواست انعام می‌کنند. برای هر کسی که در سال۲۰۲۵ - ۱۵ سال پس از انتشار «تلخ و شیرین» در مصر- آن را تماشا می‌کند، میزان رشوه چیزی است که جلب توجه می‌کند.
در سال۲۰۱۰، ۱۰۰پوند مصر حدود ۱۸دلار بود. امروز، با وجود چندین بحران اقتصادی و کاهش ارزش پول، رشوه پرداخت نشده مَصری تنها حدود ۲دلار ارزش دارد. حتی این مبلغ هم ممکن است برای مصری‌های طبقه متوسط یا فقیر امروزی زیاد باشد. تورم از زمان آخرین بحران اقتصادی این کشور که در اوایل سال۲۰۲۲ آغاز شد، دورقمی مانده و در سپتامبر۲۰۲۳ به رکورد ۳۸درصد رسیده است. تورم در سپتامبر گذشته، پس از دریافت کمک‌های مالی چند میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول، امارات متحده عربی و اتحادیه اروپا و اقدام برای تثبیت اقتصاد، به ۱۱.۷درصد کاهش یافت.
اما پیشرفت در اصلاحات اقتصادی همچنان کند است و مصری‌ها هنوز از سال‌ها فداکاری، سخت‌گیری و فقر فزاینده در رنج هستند. «مارینا کالداس»، ۲۹ ساله، مدیر رسانه‌های اجتماعی در قاهره، گفت: «تورم به همه چیز، حتی به انعام هم رسیده است. در گذشته، مردم می‌توانستند ۱۰ تا ۲۰ پوند بپردازند و کاملا کافی بود. اما اکنون اگر به کسی فقط ۱۰ پوند بدهید، او نمی‌تواند با آن کاری انجام دهد.» کالداس گفت وقتی پدر خانمش در ماه مارس به‌دلیل نارسایی کلیه به بیمارستان رفت، پرستاران درخواست‌های او برای آب یا کمک برای تعویض لباسش را نادیده گرفتند تا اینکه او شروع به انعام دادن به آنها کرد؛ هزینه‌ای طاقت‌فرسا، حتی اگر فقط حدود یک‌دلار در روز برای هر پرستار باشد.
کالداس افزود که به‌دلیل وضعیت اقتصادی، متوجه اوضاع شده است. او گفت: «دستمزدهای پایین مردم را مجبور می‌کند به انعام تکیه کنند. آنها باید پول اضافی داشته باشند.» انعام دادن ممکن است یک عادت ریشه‌دار در مصر باشد؛ اما نظرات در مورد زمان مناسب برای دادن انعام و اینکه آیا پرداخت برای برخی از لطف‌ها نشانه‌ای از قدردانی است یا رشوه‌خواری ساده، بسیار متفاوت است.
دو سال پیش، خانم کالداس خود را در صف طولانی یک اداره یافت، زمانی که به‌صورت فوری نیاز به تمدید گواهینامه رانندگی خود داشت. او گفت، در حین انتظار، دیگرانی را دید که به یک کارمند دولت رشوه می‌دادند تا بدون آزمون رانندگی، گواهینامه خود را دریافت کنند. اگرچه خانم کالداس مخالف بود؛ اما او از انعام دادن به همان کارمند - پس از اینکه به او اجازه داد به جلوی صف برود و علاوه بر هزینه‌های معمول، هزارپوند (حدود ۳۳دلار) به آن کارمند داد تا از او تشکر کند- ابایی نداشت. کالداس می‌گفت اگر همین اتفاق امروز رخ می‌داد، باید تا ۱۸۰۰پوند (حدود ۳۸دلار) انعام می‌داد.
برای بسیاری از مصری‌ها، پرداخت انعام‌های بالاتر به‌طور فزاینده‌ای دشوار است. با این حال، برخی دادن پول اضافی را به‌عنوان یک وظیفه مذهبی یا یک عمل خیر، راهی برای پر کردن شکاف عمیق بین افرادی که چیزی برای بخشیدن دارند و کسانی که تقریبا هیچ چیز ندارند، می‌دانند. اگرچه مصر می‌گوید برنامه‌های رفاهی را گسترش داده است، اما جدیدترین آمار رسمی، از سال۲۰۱۹، تخمین می‌زند که کمی کمتر از ۳۰درصد از مصری‌ها در فقر زندگی می‌کنند. با همه‌گیری ویروس کرونا و رکود اقتصادی اخیر، این درصد تقریبا به‌طور قطع افزایش یافته است. دولت همچنین یارانه‌های نان، گاز و برق را که برای بسیاری از مصری‌های فقیر حیاتی است، کاهش می‌دهد.
«مای محمد صادق»، معلم زبان انگلیسی در قاهره گفت که سعی کرده ۱۰ تا ۱۵پوند (حدود ۲۰ تا ۳۰سنت) به متصدیان پارکینگ و بسته‌بندان فروشگاه‌های مواد غذایی بدهد که از ۵پوند معمول قبل از بحران اقتصادی بیشتر است. او گفت: «این همیشه بخشی از فرهنگ بوده است؛ اما شاید نیت شما الان کمی متفاوت باشد. شما این کار را می‌کنید؛ چون می‌دانید چقدر سخت است، بنابراین به جای تشکر، کمک می‌کنید.»
با این حال، برای برخی که انعام می‌دهند، چنین مبادلاتی تنها روان‌کننده چرخ فرسوده و جیرجیر زندگی مصری است. برای کسانی که این هدایا را دریافت می‌کنند، جمع‌آوری انعام راه قابل قبول اجتماعی برای زنده ماندن در اقتصادی بی‌رحم است. اوایل امسال، «عمر احمد»، ۵۵ساله، تکنسین کامپیوتر در قاهره، در یک کلینیک پزشکی بسیار شلوغ حضور داشت. او می‌دانست ساعت‌ها منتظر پزشک خواهد ماند. احمد با دیدن برخورد دوستانه منشی که احساس کرد می‌تواند -در ازای دریافت مبلغی- به او کمک کند، ۵۰پوند یا حدود یک‌دلار به او داد تا زودتر نوبت بگیرد. او گفت: «گاهی اوقات وقتی این‌قدر کم پول می‌دهید خجالت می‌کشید؛ چون می‌دانید چقدر کم است. وقتی به مردم پول می‌دهید، می‌خواهید چیزی به آنها بدهید که بتوانند قدرش را بدانند.»
