روند عادی‌سازی روابط با تل‌آویو از خاورمیانه به آسیای مرکزی رسید
قزاقستان به توافق ابراهیم پیوست
«امیلی میلیکن» و «گرشوم ساکس» در تحلیلی در «نشنال اینترست» نوشتند، پیوستن قزاقستان، که نخستین کشور مسلمان غیر عرب عضو این توافق به شمار می‌رود، دامنه ابتکار موسوم به «توافق ابراهیم» را از خاورمیانه فراتر برده و احتمال پیوستن کشورهای دیگری مانند جمهوری آذربایجان و ازبکستان را افزایش داده است. تحلیلگران می‌گویند اگر تاشکند نیز به این مسیر بپیوندد، واشنگتن می‌تواند چارچوب جدیدی برای همکاری امنیتی و اقتصادی با کشورهای منطقه ایجاد کند؛ چارچوبی که هدف نهایی آن، تقویت حضور آمریکا و رژیم صهیونیستی در آسیای مرکزی و مهار نفوذ رقبایی چون ایران، چین و روسیه است.
دولت ترامپ از ابتدای دوره جدید خود به‌صورت پنهانی با پایتخت‌های آسیای مرکزی برای پیوستن به توافق ابراهیم رایزنی کرده است. منابع غربی می‌گویند هدف از این رویکرد، بازسازی چهره آمریکا پس از بحران غزه و ارائه تصویری تازه از سیاست خارجی واشنگتن در جهان اسلام است. هم‌زمانی اعلام این تصمیم با برگزاری نشست « C۵+۱ » (پنج کشور آسیای مرکزی و آمریکا) در کاخ سفید نیز نشان می‌دهد که آمریکا تلاش دارد این توافق را به محور جدید همکاری‌های منطقه‌ای تبدیل کند.
کارشناسان می‌گویند پیوستن قزاقستان می‌تواند مسیر شکل‌گیری ساختار جدیدی با عنوان «C۶+۲» را هموار کند که در آن، اسرائیل و جمهوری آذربایجان نیز حضور خواهند داشت. تمرکز این ساختار بر امنیت منطقه‌ای و بهره‌برداری از منابع کمیاب معدنی است. آمریکا در پی آن است تا از طریق مسیرهای تازه تجاری، از جمله «دالان میانی» که آسیای مرکزی را به دریای مدیترانه متصل می‌کند، به منابع معدنی این منطقه دسترسی بیشتری پیدا کند.
در کنار این طرح، واشنگتن از پروژه‌های زیرساختی دیگری مانند فعال‌سازی مسیر ترانزیتی ترکیه–سوریه و بازسازی راه‌آهن حجاز (دنیای اقتصاد در گزارش « احیای کریدور حجاز» در ۱۷ مهرماه ۱۴۰۴ به تفصیل به این مساله اشاره کرده بود) نیز حمایت می‌کند تا پیوند میان آسیای مرکزی و «دالان اقتصادی هند–خاورمیانه–اروپا» (IMEC) برقرار شود؛ پروژه‌ای که قرار است هند را از طریق خاورمیانه به اروپا متصل کند و رژیم صهیونیستی دروازه ورودی آن به مدیترانه باشد.
با این حال، ناظران معتقدند گسترش توافق ابراهیم بدون در نظر گرفتن نقش ترکیه دشوار خواهد بود. آنکارا نفوذ گسترده‌ای در میان کشورهای ترک‌زبان دارد و روابطش با تل‌آویو پس از جنگ غزه به شدت تیره شده است. ترکیه روابط اقتصادی خود را با اسرائیل قطع کرده، حریم هوایی را بر روی هواپیماهای این رژیم بسته و مانع ورود کشتی‌های این رژیم به بنادر خود شده است. اگر واشنگتن نتواند رضایت ترکیه را جلب کند، روند گسترش این توافق ممکن است با موانع جدی روبه‌رو شود.
به باور ناظران منطقه‌ای، پیوستن قزاقستان بیش از آنکه نشانه‌ای از «پیشرفت دیپلماتیک» باشد، بخشی از راهبرد بزرگ‌تر آمریکا برای نفوذ در آسیای مرکزی و مهار بازیگران مستقل منطقه‌ای است. این اقدام در عین حال می‌تواند به ایجاد شکاف میان کشورهای مسلمان منجر شود و فضای جدیدی برای حضور سیاسی و اقتصادی رژیم صهیونیستی در محیط پیرامونی ایران فراهم آورد. با وجود استقبال واشنگتن و تل‌آویو، منتقدان هشدار می‌دهند که توافق ابراهیم در شکل فعلی خود، نه ابزاری برای صلح پایدار، بلکه ابزاری برای بازتعریف نظم منطقه‌ای به نفع آمریکا و متحدانش است؛ نظمی که ممکن است منافع کشورهای مستقل آسیای مرکزی را نیز به چالش بکشد.
