زیتون علیه اشغال

 او با اندوه می‌گوید: «احساس خفگی می‌کنم… نمی‌توانم ببینم حاصل زحماتم به این حال‌وروز افتاده است. سال‌ها زیر آفتاب سوزان از این درخت‌ها مراقبت کردم. این زمین بیش از ۵۰ سال در مالکیت خانواده ما بوده است.» دو سال است که این بانوی ۷۲ساله به‌دلیل خشونت شهرک‌نشینان و محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی ارتش اسرائیل، از دسترسی به زمین خود محروم مانده است. زمین او در مقابل یکی از پایگاه‌های غیرقانونی شهرک‌نشینان در دره اردن قرار دارد؛ جایی که به گفته او، ساکنان یهودی بارها خانواده‌اش را تهدید و مورد حمله قرار داده‌اند تا آنان را وادار به ترک زمین کنند.

«جرمی دایموند» و «سیریل تئوفیلوس» در گزارشی برای  سی ان ان نوشتند، در غیاب خانواده، شهرک‌نشینان حتی دام‌های خود را برای چرا در میان درختان زیتون رها کرده‌اند. پسرش، شکری شهده، می‌گوید پس از بازگشت، خانه‌شان غارت و صفحات خورشیدی، مخازن آب و لوله‌های آبیاری تخریب شده بود. او با تلخی می‌افزاید: «ما را با خشونت بیرون کردند و سپس همه‌چیز را نابود ساختند. هنوز نمی‌توانم شوک این ویرانی را درک کنم.» حملات به مزرعه خانواده شهده تنها بخشی از موج فزاینده خشونت شهرک‌نشینان است که طی دو سال اخیر به سطحی بی‌سابقه رسیده است.

بر اساس آمار دفتر حقوق بشر سازمان ملل (OHCHR)، در نیمه نخست سال ۲۰۲۵، ۷۵۷ حمله شهرک‌نشینان منجر به تلفات یا خسارت مالی ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۳ درصد افزایش نشان می‌دهد. کمیسیون مقاومت در برابر شهرک‌سازی و دیوار حائل تشکیلات خودگردان فلسطین نیز اعلام کرده است که از آغاز فصل برداشت زیتون تاکنون، دست‌کم ۲۵۹ حمله علیه کشاورزان فلسطینی صورت گرفته و بیش از ۴ هزار درخت و نهال زیتون تخریب شده است.

ویدئوهای متعددی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که در آنها شهرک‌نشینان نقاب‌دار با چوب، چماق یا حتی اسلحه به کشاورزان فلسطینی و فعالان صلح‌طلب یهودی حمله می‌کنند. برخی از این تصاویر نشان می‌دهد که سربازان اسرائیلی در محل حضور دارند اما از مداخله خودداری می‌کنند.

سازمان ملل از اسرائیل – به‌عنوان رژیم اشغالگر – خواسته است تا مانع از ادامه این حملات شود. «تام فلچر»، رئیس امدادرسانی بشردوستانه سازمان ملل هشدار داده است: «ناکامی در پیشگیری یا مجازات عاملان این حملات با حقوق بین‌الملل در تضاد است. مصونیت نمی‌تواند ادامه یابد؛ عاملان باید پاسخ‌گو شوند.»کشاورزان فلسطینی می‌گویند هنگام حمله، هیچ مرجعی برای دادخواهی ندارند، زیرا ارتش را هم‌دست شهرک‌نشینان می‌دانند. در کرانه باختری، نظامی دو‌لایه برقرار است: فلسطینی‌ها تحت قوانین نظامی و شهرک‌نشینان تحت قوانین مدنی اسرائیل قرار دارند. در موارد متعددی حتی سربازان در سرکوب فلسطینیان مشارکت داشته‌اند. هفته گذشته، کنشگران سازمان یهودی «خاخام‌ها برای حقوق بشر» گزارش دادند که نیروهای ارتش پس از اعلام «منطقه نظامی بسته»، کشاورزان را از زمین بیرون کرده و خود اقدام به برداشت زیتون کرده‌اند.

درخت زیتون برای فلسطینیان تنها یک محصول کشاورزی نیست، بلکه نمادی از پایداری، هویت و پیوند تاریخی آنان با سرزمین نیاکانی‌شان است. به گفته آجیث سانگه، رئیس دفتر حقوق بشر سازمان ملل در سرزمین‌های اشغالی، حدود ۱۰۰ هزار خانواده فلسطینی معیشت خود را از برداشت زیتون تامین می‌کنند. او می‌گوید: «زیتون در اینجا فقط یک درخت نیست؛ منبع زندگی، میراث و مقاومت است.» شهده می‌گوید در دو سالی که از زمینش دور بوده، حدود ۲۵ هزار دلار از درآمد خود را از دست داده است. او باور دارد هدف از تشدید خشونت‌ها، واداشتن فلسطینیان به ترک زمین‌هایشان است؛ اقدامی که با تسریع طرح‌های الحاق کرانه باختری از سوی اسرائیل هم‌زمان شده است.

او می‌گوید: «آیا عجیب نیست؟ ارتشی که یک غیرنظامی را نگه می‌دارد تا شهرک‌نشینان او را بزنند؟ زندگی فلسطینی در چشم آنها هیچ ارزشی ندارد.» با وجود همه سختی‌ها، او مصمم است در زمین خود بماند:

 «درخت زیتون پیش از اشغال وجود داشت. این درخت برای ما عزیز است… ما آن را رها نخواهیم کرد.» در دره اردن، ام شکری همچنان میان درختان خشک گام برمی‌دارد. شاخه‌ها را لمس می‌کند و با صدایی بغض‌آلود می‌گوید: «چرا باید زندگی ما را این‌گونه ویران کنند؟ فقط بگذارند برگردیم و درخت‌هایمان را آبیاری کنیم. ما چه کرده‌ایم جز اینکه روی زمین خود کار کرده‌ایم؟» او پس از دقایقی زیر یکی از درختانش می‌نشیند و آرام زمزمه می‌کند: «۱۰سال زحمت کشیدم و نرفتم. اینجا خانه من است، زیر سایه زیتون‌هایم. من از این زمین نمی‌روم.»